Tại sao một số màu xanh lại chuyển thành nâu trong các bức vẽ cổ?
Trên tạp chí Inorganic Chemistry, các nhà nghiên cứu đã xuất bản công trình nghiên cứu về khám phá ra các chất đằng sau sự thay đổi màu sắc của các màu từ kim loại đồng này.
Bức “Noli me tangere” của họa sỹ Angolo Bronzino (1560). Nguồn: wikipedia
Một số họa sỹ thời kỳ Phục Hưng đã bị màu xanh lá cây rực sáng của đồng (2) axetat và đồng resinate cuốn hút nên đã kết hợp các màu này vào kiệt tác của họ. Dẫu sao, một số bức họa, sang thế kỷ 18, nhiều họ sỹ đã từ bỏ các màu này vì chúng có xu hướng bị sẫm lại theo thời gian. Hiện tại, các nhà nghiên cứu với công trình “Photochemical Origin of the Darkening of Copper Acetate and Resinate Pigments in Historical Paintings” trên tạp chí Inorganic Chemistry của ACS đã khám phá ra các chất đằng sau sự thay đổi màu sắc của các màu từ kim loại đồng.
Đồng (II) axetat và đồng resinate đều được sử dụng trên các bức họa châu Âu thế kỷ 15 và 17. Các nghệ sỹ thường trộn những màu này với dầu hạt lanh để vẽ. Cho đến tận bây giờ, các nhà nghiên cứu vẫn không rõ tại sao các màu xanh lá cây tại chuyển sang màu nâu theo thời gian, dẫu cho họ đã có một vài manh mối. Việc phơi sáng cũng đóng vai trò quan trọng bởi các phần của những bức vẽ được bảo vệ bằng khung đều giữ được màu xanh lá cây ban đầu. Dẫu vậy, oxy cũng là thứ đóng góp vào quá trình sẫm hóa này, với màu nâu trải rộng từ các vết rạn trong bức vẽ bị phơi lộ dưới các màu đồng phía dưới. Vì vậy Didier Gourier và đồng nghiệp muốn phân tích sự thay đổi của hóa chất trong các bức họa dưới tác động của ánh sáng.
Bức vẽ đã cho thấy mức độ đậm của màu xanh lá cây ở vùng ánh sáng chiếu vào (C) nhưng không được khung bảo vệ
Nhóm nghiên cứu đã xác định các cấu trúc phân tử của đồng axetat và đồng resinate hoàn toàn tương đồng: cả hai đều có hai nguyên tử đồng liên kết bằng bốn nhóm carboxylate nhưng có nhiều khoảng không gian giữa các phân tử resinate hơn acetate. Các nhà nghiên cứu trộn lẫn các màu này với dầu hạt lanh và quệt chúng thành một lớp mỏng. Ngay sau đó, chúng chuyển thành những màng sơn trong vòng 16 giờ dưới ánh sáng đèn LED 320-mW, vốn tương ứng với hàng trăm năm như bức vẽ trong các bảo tàng. Sự chiếu sáng này cũng là nguyên nhân khiến các phân tử trong các cặp nguyên tử đồng mất đi, sau đó được thay thế bằng một phân tử oxy, tạo ra các phân tử đồng lưỡng kim có khả năng chuyển thành màu nâu. Quá trình này xảy ra ở đồng resinate nhanh hơn so với đồng axetat. Đun sôi dầu hạt lanh trước khi trộn với đồng, điều một số họa sỹ đã áp dụng để cả thiện quá trình khô này và làm chậm hơn tương tác làm sẫm màu.
Tô Vân dịch
Nguồn: https://phys.org/news/2019-10-greens-brown-historical.html
