Liệu pháp tế bào gốc sử dụng hệ thống miễn dịch để chỉnh sửa những tổn thương tim

Các nhà sinh học đã phát hiện ra cơ chế của các liệu pháp tế bào gốc trong việc cải thiện chức năng tim. Thử nghiệm trên chuột, họ phát hiện ra các tế bào thúc đẩy một phản ứng miễn dịch giúp cải thiện chức năng của cơ quan và cách bắt chước sửa chữa này bằng một loại hóa chất.


Các tế bào lấy từ tủy xương là một liệu pháp tế bào gốc phổ biến. Credit: Dennis Kunkel Microscopy/SPL

Các liệu pháp tế bào gốc cho những tổn thương tim đã cho thấy một số cải thiện ngắn hạn ở động vật, nhưng vẫn còn hạn chế đối với con người. Lúc đầu, các nhà khoa học đưa ra giả thuyết những cải thiện ở chuột là nhờ sự biệt hóa tế bào gốc thành tế bào cơ tim. Nhưng các nghiên cứu sau này, bao gồm một nghiên cứu của Jeffery Molkentin, một nhà nghiên cứu sinh học tim mạch tại Trung tâm Y tế Bệnh viện Trẻ em ở Ohio, cho thấy sự thật không phải vậy.
Trên Nature, nhóm của Molkentin nêu hai liệu pháp tế bào gốc phổ biến kích hoạt các tế bào miễn dịch gọi là đại thực bào, giúp sửa chữa mô liên kết ở khu vực bị tổn thương của tim và cải thiện chức năng của nó. Cơ chế sửa chữa này cũng có thể tạo ra bằng cách sử dụng zymosan, một chất tạo ra phản ứng miễn dịch.
Những phát hiện này có ý nghĩa quan trọng đối với tương lai của các liệu pháp tế bào gốc ở người, một ngành công nghiệp trị giá hàng tỷ USD. Các bệnh viện ở một số quốc gia đã cung cấp các liệu pháp tế bào gốc cho bệnh tim – căn bệnh gây tử vong số 1 trên toàn thế giới, gây ra khoảng 17 triệu ca tử vong mỗi năm. Nhưng vẫn còn nhiều hạn chế trong các liệu pháp này. Nhiều nhà khoa học không còn nghĩ rằng các tế bào được sử dụng trong các liệu pháp như vậy là tế bào gốc thực sự bởi vì chúng không thể tự làm mới, nhưng thuật ngữ “liệu pháp tế bào gốc” vẫn được các công ty hay các phòng khám sử dụng rộng rãi.
Nhóm Molkentin đã tiêm hai loại tế bào được sử dụng trong các liệu pháp này vào vùng bị tổn thương của tim chuột được gây thiếu oxy tạm thời, mô phỏng các đặc điểm của nhồi máu cơ tim. Một trong những loại này là các tế bào đơn nhân lấy từ tủy xương, tế bào được sử dụng gần như phổ biến nhất trong các thử nghiệm lâm sàng ở người về các liệu pháp tế bào gốc, loại còn lại là các tế bào trung mô tim. Họ phát hiện ra, chức năng tim của những con chuột được tiêm tế bào tốt hơn đáng kể so với những con chuột được dùng giả dược.
Nhưng nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra thêm những con chuột được điều trị bằng tế bào gốc không tốt hơn bằng zymosan bởi zymosan duy trì tác dụng của nó lâu hơn các liệu pháp tế bào gốc. Để kiểm tra thêm lý thuyết, nhóm nghiên cứu đã tiêm tế bào chết vào một số con chuột và thấy rằng điều này cũng có thể cải thiện chức năng của tim. “Nghiên cứu cho thấy rằng chúng ta không còn cần phải tiêm tế bào sống nữa”, Molbestin nói.
Trong các thí nghiệm khác, các nhà nghiên cứu đã chặn hoạt động của đại thực bào ở một số con chuột. Tại đây, quá trình sửa chữa xảy đã không xảy ra ở những con chuột được điều trị bằng tế bào gốc lẫn zymosan.
“Nghiên cứu này rất quan trọng. Nó cho thấy rõ rằng tình trạng viêm được kích hoạt bởi hệ thống miễn dịch thúc đẩy cơ chế sửa chữa”, Thomas Thum, một bác sĩ tim mạch tại Trường Y khoa Hannover ở Đức cho biết.
Molkentin nói rằng kết quả cũng có thể áp dụng cho các liệu pháp tế bào gốc được sử dụng trong các điều kiện khác. “Bất kỳ lợi ích nào có được đều có khả năng đến từ phản ứng miễn dịch tại chỗ và cấp tính hơn là từ khả năng tái tạo của chính các tế bào”, ông nói.
Kory Lavine, một bác sĩ tim mạch và nhà miễn dịch học về suy tim tại Đại học Washington ở St Louis, đánh giá nghiên cứu này có thể sẽ thách thức những người đang theo đuổi phương pháp điều trị tế bào gốc cho các tình trạng từ viêm xương khớp đến bệnh thoái hóa thần kinh để tập trung vào vai trò của các tế bào miễn dịch trong cơ thể, thay vì sức mạnh của liệu pháp tế bào gốc. □

Đức Phát dịch
Nguồn: https://www.nature.com/articles/d41586-019-03645-7

Tác giả