Ngôi nhà Tia Sáng
Kỷ niệm tròn 25 năm thành lập, Tia Sáng đã nhận được những lời tâm tình, nhắn nhủ ân cần của một số trí thức tên tuổi đã nhiều năm sống chung trong “tổ ấm” Tia Sáng (lời nhà giáo Phạm Toàn), các nhà quản lý, các độc giả thân thiết. Tia Sáng xin trích đăng một số trong các ý kiến đó.
Tôi đến với Tia Sáng thật tình cờ, khi chưa biết trên đời này tồn tại một tờ báo có tên là “Tia Sáng”. Đó là năm 1995, khi Định lý cuối cùng của Fermat được chứng minh, và thầy Hoàng Tuỵ đề nghị tôi viết một bài giới thiệu. Cũng tưởng chỉ là “tình cờ”, không ngờ khi đã biết có Tia Sáng thì tôi không xa rời được nó nữa. Tôi cảm thấy đó chính là tờ báo “của mình”. Tia Sáng trở thành nơi tôi có thể học hỏi nhiều điều, có thể chia sẻ nhiều suy nghĩ của mình với những người khác.
Anh Văn Thành, chị Hoàng Thu Hà1 và nhiều người khác nữa thường dùng từ “Ngôi nhà Tia Sáng”. Có tờ báo nào khác cũng được nhắc đến như là “ngôi nhà” không nhỉ? Nó cho ta cái cảm giác thân thiết, bình yên, và hơn tất cả, là nơi chúng ta có thể nói thật, như nói chuyện trong nhà.
Có cái gì đó rất chung cho những người trong ngôi nhà ấy. Đó là nhà thơ Lê Đạt, người mà những thăng trầm của cuộc đời chỉ làm ông thêm uyên bác, nhân hậu, chứ không xoá được nụ cười trẻ thơ. Là thầy Hoàng Tuỵ, mà mỗi chữ, mỗi câu đều là một trăn trở lớn trước những ung nhọt của xã hội. Là nhà văn Nguyên Ngọc không chịu già cùng thời gian, khi ngọn lửa rừng già Tây Nguyên vẫn cháy mãi trong lòng. Không thể kể hết, vì như người ta nói, “chọn lọc chính là loại trừ”. Biết “loại trừ” ai, khi trong ngôi nhà ấy, mỗi người một vẻ, đều rất tuyệt vời. Đôi khi tôi thấy có người dùng từ “nhóm Tia Sáng”, và tự hào vì họ ghép mình vào “nhóm” đó.
Cho đến nay, hầu như những bài tôi viết trên báo đều do anh Văn Thành “nhắc nhở”, thường thì giống như “trả nợ” vì đã lỡ hứa. Viết để đăng báo thật khó, vì như người ta nói, “mỗi người cầm bút viết đều như đã có sẵn một ông kiểm duyệt trong đầu”. Nhưng cũng nhờ Tia Sáng mà tôi thỉnh thoảng chiến thắng được cái tính “lãn” cố hữu để viết linh tinh ít dòng.
Bây giờ xã hội hay nhắc đến từ “sạch”. Tiền sạch, rau sạch, thịt sạch. Vì xã hội còn quá nhiều những cái chưa sạch. Đầy rẫy trên báo chí, sách vở những bài “câu khách” kiếm tiền, góp phần làm nên những chứng bệnh ung thư độc ác trong tâm hồn người. Bởi thế nên ngoài thực phẩm sạch cho bữa ăn hằng ngày, người ta cũng cần những tờ báo sạch cho tâm hồn.
Có thể nói đơn giản thôi, Tia Sáng luôn là một tờ báo sạch.
GS.TSKH Hà Huy Khoái
———
1 Nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Tia Sáng.