Nhật Bản khó thu hút nhân lực CNTT của Việt Nam
Theo một bài viết trên Nikkei Asia mới đây, các công ty Nhật Bản đang có nguy cơ để vuột mất những kỹ sư công nghệ thông tin lành nghề từ Việt Nam, khi ngày càng nhiều lao động trẻ tìm đến Mỹ với mức lương cao hơn.
Một ngày hội việc làm diễn ra tại Hà Nội trong tháng Năm đã thu hút nhiều công ty Nhật Bản tham gia nhằm tuyển dụng sinh viên mới tốt nghiệp từ Đại học Bách Khoa Hà Nội. Bảy trong số các doanh nghiệp đã thành công trong việc tuyển dụng, nhưng “có một cảm giác rằng những ứng viên đó [vốn] thích thú với văn hóa Nhật Bản”, đại diện một công ty tham gia tổ chức hội chợ cho biết.
Người này cho biết các công ty công nghệ thông tin ở châu Âu và Mỹ sẵn sàng trả mức lương hằng năm là 10 triệu yên (70.500 USD) cho những kỹ sư có tay nghề cao. Nhưng mức lương mà các công ty Nhật Bản đưa ra cho sinh viên mới tốt nghiệp thường rơi vào khoảng 4 triệu yên, cao nhất khoảng 5,8 triệu yên.
Trên thực tế, số tiền lương trả cho nhân công Việt Nam đã tăng lên, ngay cả khi các công ty ngành hàng điện tử và các ngành liên quan làm ăn không khấm khá như trước, do nhu cầu về điện thoại thông minh và máy tính trên toàn thế giới sụt giảm. Tổ chức Ngoại thương Nhật Bản báo cáo rằng tiền lương cho nhân công ở các công ty Nhật Bản tại Việt Nam đã tăng 5,8% trong năm ngoái, và dự kiến sẽ tiếp tục tăng 5,9% vào năm 2023.
Đặc biệt, kỹ sư CNTT có nhiều cơ hội việc làm. Nhiều doanh nghiệp đã phải tham gia vào cuộc cạnh tranh khốc liệt để thu hút nhân tài.
“Các công ty IT của Nhật đưa ra mức lương thấp hơn so với các công ty nước ngoài khác”, một kỹ sư làm việc cho doanh nghiệp châu Âu có trụ sở tại TPHCM, chia sẻ vớiNikkei Asia. “Họ thường yêu cầu mọi người học tiếng Nhật, vì vậy tôi không nghĩ mình sẽ làm việc cho họ.”
Sun Asterisk (Sun*), một công ty Nhật Bản hỗ trợ tuyển dụng sinh viên mới tốt nghiệp ở nước ngoài, cho biết một số doanh nghiệp Nhật Bản đã bắt đầu đưa ra mức lương khởi điểm cao hơn cho sinh viên từ các nước khác ở châu Á, nhưng vẫn chưa nhiều doanh nghiệp làm như vậy.
“Chúng tôi có thể bị tụt lại trong cuộc đua tuyển dụng toàn cầu”, Taihei Kobayashi, Giám đốc điều hành của Sun*, cho biết.
Các chuyên gia cũng cho rằng các công ty Nhật Bản không còn giữ được lợi thế chi phí từ hoạt động offshoring (hoạt động đặt cơ sở kinh doanh như chăm sóc khách hàng, cơ sở sản xuất… ở nước ngoài). Đại diện Techno Digital, công ty chuyên hỗ trợ các công ty Nhật Bản, cho biết, các khoản chi phí tiết kiệm đang bị hạn chế khi đồng yên mất giá và khoảng cách tiền lương giữa nhân công Nhật Bản và phần còn lại của châu Á được thu hẹp.
Ngay cả khi lợi thế về chi phí mất đi, các công ty Nhật Bản vẫn khó giảm bớt sự phụ thuộc vào nhân công châu Á để phát triển CNTT. Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản dự đoán rằng Nhật Bản sẽ phải đối mặt với tình trạng thiếu tới 790.000 nhân sự CNTT vào năm 2030.
Hiện tại, Việt Nam chiếm 70% hoạt động offshoring của các công ty Nhật Bản. Những công ty này đang tiến hành các phương án để giảm bớt mức độ phụ thuộc vào Việt Nam. Cuối năm 2022, công ty cung cấp dịch vụ nhân sự Fourth Valley Concierge đã mở một cơ sở hỗ trợ việc làm ở Nepal và tuyển dụng những người lao động đã được đào tạo tiếng Nhật cho các công ty Nhật Bản.
Tuy nhiên, ngay cả ở những khu vực mà các công ty Nhật Bản hiện đang tìm hiểu, các doanh nghiệp phương Tây cũng đã đến trước và thu hút được những nhân công có tay nghề cao.
“Chính phủ Nhật Bản cần nghiêm túc giải quyết vấn đề này để đất nước có thể đảm bảo được nguồn lao động có tay nghề cao”, Yohei Shibasaki, nhà sáng lập và cũng là Giám đốc điều hành của Fourth Valley, kết luận.
Hoàng Quốc Hưng
