Bước tiến mới trong nghiên cứu về các bệnh đường ruột

Hệ vi sinh vật đường ruột non từ lâu vẫn được xem là “góc khuất” trong đường tiêu hóa của con người, dù ruột non rất cần thiết cho sự sống và hấp thụ 90% lượng calo của chúng ta. GS. Andrew Macpherson, Bahtiyar Yilmaz cùng các cộng sự tại Khoa Nghiên cứu Y sinh thuộc Đại học Bern và Khoa Phẫu thuật Nội tạng và Y học tại Bệnh viện ĐH Bern đã kiểm tra vi khuẩn đường ruột của ruột non người, từ đó chỉ ra cách chúng hỗ trợ quá trình tiêu hóa thông qua những phản ứng linh hoạt phù hợp với tình trạng dinh dưỡng của mỗi người.

Trái với vi khuẩn đường ruột (hệ vi sinh vật) của ruột già tồn tại tương đối ổn định trong suốt cuộc đời, những vi khuẩn trong ruột non lại rất bất ổn: hầu hết trong số chúng biến mất khi chúng ta nhịn ăn qua đêm và xuất hiện trở lại khi chúng ta ăn vào buổi sáng. Những phát hiện này rất quan trọng, giúp bác sĩ hiểu rõ hơn về sự phát triển của các bệnh đường ruột như bệnh celiac hoặc bệnh Crohn. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Cell Host and Microbe.

Theo dõi trực tiếp vi khuẩn đường ruột

Các nhà nghiên cứu hiện đã có thể kiểm tra những bệnh nhân có phần đoạn cuối của ruột non (hồi tràng) cần được phẫu thuật vì ung thư. Một khi những bệnh nhân này hồi phục, trong một số trường hợp, hồi tràng biến thành một lỗ mở nhân tạo trên thành bụng. Bằng cách này, các nhà nghiên cứu đã tiếp cận trực tiếp với vi khuẩn ruột non và có thể kiểm tra những gì đang xảy ra trong “thời gian thực”.

Phân tích các mẫu vi khuẩn bằng những phương pháp giải trình tự mới nhất, nhóm chỉ ra số lượng vi khuẩn trong hồi tràng phụ thuộc phần lớn vào tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân: giai đoạn không có thức ăn loại bỏ phần lớn vi khuẩn trong ruột non. Sau bữa ăn, vi khuẩn lại “nở rộ”.

Bất chấp những biến động liên quan đến chế độ ăn uống, các loại vi khuẩn khác nhau không bị “tuyệt chủng”, ngay cả khi số lượng của chúng rất nhỏ. “Thay vào đó, mỗi loài được tạo thành từ một số lượng lớn các phân loài cùng tồn tại – tương tự như các biến thể khác nhau của COVID-19 xuất hiện và biến mất trong quần thể người – và tỷ lệ của mỗi phân loài thay đổi rất nhanh chóng, ngay cả trong vòng vài giờ sau khi ăn – TS. Bahtiyar Yilmaz, tác giả thứ nhất của nghiên cứu, cho biết.

Phương pháp hiệu quả và đơn giản

Sự hợp tác chặt chẽ giữa hoạt động lâm sàng và nghiên cứu cơ bản, giữa Bệnh viện ĐH Bern và ĐH Bern, đã cho thấy được giá trị của nó: “Chúng tôi có sẵn các loại mẫu khác nhau, những tài liệu lâm sàng trong Bệnh viện ĐH Bern. Sau đó, nhóm nghiên cứu tại ĐH Bern đã tiến hành giải trình tự vi sinh vật thông qua nền tảng giải trình tự thế hệ mới. Sự kết hợp này đã giúp cho nghiên cứu của chúng tôi trở nên độc đáo”, Yilmaz cho hay.

Kết quả cho thấy rằng việc sử dụng lỗ mở thông qua da đã mang lại hiệu quả, giúp nhóm nghiên cứu dễ dàng theo dõi đặc điểm hệ vi khuẩn đường ruột của ruột non. Các nhà nghiên cứu cũng có thể chứng minh rằng có thể thu được mẫu của hệ vi khuẩn đường ruột thông qua lỗ mở mà không cần phẫu thuật.

“Hệ sinh thái” trong ruột non

“Chúng tôi coi những thay đổi của vi khuẩn đường ruột trong ruột non như một hệ sinh thái”, Andrew Macpherson, người đứng đầu nghiên cứu và là tác giả cao cấp giải thích. “Bởi hệ thống rất linh hoạt, mỗi loài vi khuẩn có thể thích nghi với môi trường thay đổi trong ruột non thông qua việc thay đổi tỷ lệ của các loài phụ và do đó ngăn chặn toàn bộ loài biến mất”.

Bằng cách này, vi khuẩn đường ruột tránh được sự “tuyệt chủng” của các loài — trừ khi có những biến cố như bệnh tật, suy dinh dưỡng hoặc ô nhiễm môi trường. Những phát hiện này có thể giúp các nhà khoa học hiểu được sự tương tác giữa vật chủ và vi khuẩn đường ruột trong các bệnh đường ruột như bệnh Crohn, bệnh celiac hoặc viêm mãn tính ruột già (viêm loét đại tràng) và tạo nền tảng cho các phương pháp điều trị mới.□

Hà Trang lược dịch

https://medicalxpress.com/news/2022-11-intestinal-diseases.html