Các bề mặt trong nhà có thể là những vật xốp lớn hút độc chất
Các bề mặt trong nhà bất ngờ có năng lực rất lớn trong việc hấp thụ và lưu giữ các hợp chất độc hại, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe con người tới một năm, theo các nhà nghiên cứu hóa học ở ĐH California, Irvine.
Trong một bài báo xuất bản trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences, các nhà khoa học ở UC Irvine đã xác định số lượng mà các bề mặt trong nhà có thể hấp phụ các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOCs), vốn có thể dẫn đến những điều kiện bất lợi với sức khỏe con người và động vật khi hít phải hoặc hấp thụ thông qua tiếp xúc da.
Các nguồn phát khí VOCs có rất nhiều như nấu ăn, phun chất làm sạch, sản phẩm chăm sóc cá nhân và những sản phẩm tiêu dùng khác. Các chất góp thêm đáng kể vào tình trạng này là khói thuốc, và không khí ô nhiễm do các đám cháy. Các nhà nghiên cứu lưu ý những nguy cơ rủi ro đến sức khỏe đến từ việc hít phải các hợp chất khi chúng “cất cánh” từ các bề mặt và thông qua tiếp xúc với da khi chạm đến các bề mặt ô nhiễm.
Trong mùa xuân năm 2022, đồng tác giả bài báo Jonathan Abbatt, giáo sư hóa học tại ĐH Toronto, người dẫn dắt nghiên cứu Đánh giá hóa chất trên các bề mặt và không khí, đã sử dụng các môi trường mô phỏng trong Viện nghiên cứu Tiêu chuẩn và công nghệ quốc gia. Các chất ô nhiễm đã được đưa vào một cấu trúc bắt chước một môi trường nhà ở, với các vật liệu được xây dựng cụ thể. Nhóm nghiên cứu đã sử dụng thiết bị khối phổ để dò theo chuyển động và sự tồn tại của VOCs trong môi trường trong nhà có kiểm soát.
“Các nhà khoa học trong cộng đồng nghiên cứu về hóa học không khí từ lâu đã biết rằng nhiều chất ô nhiễm tong nhà có thể được hấp thụ trên các bề mặt trong nhà nhưng quy mô của bề mặt trong nhà và các công trình xây dựng lại chưa được nghiên cứu nhiều”, theo Manabu Shiraiwa, một giáo sư hóa học ở UC Irvine phụ trách việc mô hình hóa và là tác giả chính của bài báo trên PNAS.
“Mô hình của chúng tôi cho thấy các bề mặt trong nhà có kích thước hấp thụ lớn hơn và lưu giữ nhiều hóa chất hơn người ta nghĩ trước đây. Giờ chúng ta có thể nghĩ về các bề mặt đó như những miếng xốp cực lớn chứa các hóa chất như VOCs.”
Trước khi nghiên cứu này diễn ra, các màng mỏng hữu cơ với độ dày nano mét được cho là nơi có thể có bề mặt hút tốt. Tuy nhiên, nghiên cứu này cho thấy những vật liệu có lỗ rỗng và có thể xuyên qua như các bề mặt được sơn, xi măng và gỗ có thể là những bề mặt chứa hóa chất chính trong một ngôi nhà.
“Phát hiện này có những chỉ dấu đáng kể về sức khỏe con người”, Shiraiwa nói. “Điều đó có nghĩa là con người có thể bị phơi nhiễm hóa chất độc hại dài hạn sau khi họ bước vào các không gian trong nhà, và các hợp chất đó có thể được giải phóng vào không khí hoặc lan truyền sang người qua đường tiếp xúc trực tiếp với các bề mặt ô nhiễm”.
Ông cho biết thêm “Kết quả này tác động đáng kể đến hiểu biết của chúng ra về số phận của VOCs và sự phơi nhiễm của con người trong môi trường trong nhà. Với một năng lực phân chia lớn như vậy, các chất ô nhiễm hữu cơ sẽ tồn tại trong môi trường trong nhà lâu hơn so với hiểu biết trước đây”.
Nghiên cứu này đã giải thích tại sao những mùi và độc chất nhất định lại tồn tại dai dẳng trong nhà, ngay cả khi các nguồn phát đã bị loại bỏ. Ví dụ, nó cung cấp bằng chứng khoa học vì sao mùi khói thuốc vẫn bám riết trong phòng sau khi người ta ngừng hút: các hợp chất tàn tích mà người ta vẫn gọi là ‘khói thuốc lần ba”, được nhả lại một cách chậm chạp trở lại không khi từ các “bể chứa” bề mặt.
Phát hiện này cho thấy, việc thông gió thông thường không đủ hiệu quả để loại bỏ nhiều độc chất trong nhà. Các hoạt động làm sạch bề mặt như hút bụi, lau nhà, phủi bụi rất cần để loại bỏ một cách hiệu quả các hợp chất đồng tồn tại khỏi các bể chứa bề mặt.
Anh Vũ dịch từ University of California, Irvine
