Chế tác cộng tác: Tất cả cùng nhau bây giờ
Internet lcho phép các nhà chế tác truyền thống mua các bộ phận và việc lắp ráp từ khắp nơi trên thế giới. Khi các dịch vụ online và phần mềm lan rộng hơn, chúng cũng sẽ cho phép các khách hàng tham gia vào quá trình sản xuất.
Một trong các hãng liên quan là Quirky (rất độc đáo), rất thức thời như tên nó gợi ý. Studio thiết kế mới của nó trong một nhà kho được cải biến ở gần sông Hudson bao gồm một nhà máy nhỏ hoàn tất với một cặp máy in 3D, một máy cắt laser, các máy phay, một buồng sơn phun và một ít thiết bị khác. Xưởng chế tạo nguyên mẫu này là cốt yếu đối với việc kinh doanh của Quirky về biến các ý tưởng của những người khác thành các sản phẩm.
Với sự trợ giúp của một cộng đồng online gia tăng, Quirky đưa ra hai sản phẩm tiêu dùng mới một tuần. Nó hoạt động như thế này: một người dùng đệ trình một ý tưởng và nếu đủ số người thích nó (như trên Facebook), thì nhóm phát triển-sản phẩm của Quirky làm một nguyên mẫu. Những người dùng soát xét nguyên mẫu này online và có thể đóng góp cho thiết kế cuối cùng, cho việc đóng gói và tiếp thị nó, và giúp định giá cho nó. Quirky sau đó tìm kiếm các nhà chế tạo phù hợp. Sản phẩm được bán trên website của Quirky và, nếu cầu tăng, tại các chuỗi bán lẻ. Quirky cũng quản lý các bằng sáng chế và sự chuẩn y tiêu chuẩn và trả một phần 30% của doanh thu từ việc bán trực tiếp cho các nhà sáng chế và những người khác đã giúp đỡ.
Sản phẩm thành công nhất của Quirky cho đến nay được gọi là Pivot Power. Nó là ổ cắm điện có giá $29,99 với các nút cắm có thể điều chỉnh, làm cho việc cắm các bộ sạc khác nhau dễ hơn. Jake Zien từ Milwaukee đưa ra ý tưởng khi anh còn ở trung học, đã trình nó cho Quirky và đã được 709 người giúp để đưa nó ra thị trường. Vào đầu tháng Tư, với hơn 200.000 ổ được bán, Zien đã kiếm được $124.000 từ sáng chế của mình.
Bằng cách sử dụng cộng đồng của nó như một phương tiện phổ biến, Quirky có thể nhanh chóng xác định nếu có thị trường cho một sản phẩm và định đúng giá trước khi cam kết chế tạo nó. Phần lớn việc chế tạo của hãng được thực hiện bởi các nhà thầu phụ ở châu Á, đặc biệt ở Trung Quốc. Tốc độ mà họ có thể biến các thiết kế thành sản phẩm là khó sánh kịp ở bất cứ nơi nào khác, Ben Kaufman, giám đốc điều hành của Quirky, nói. Chế tác bồi thêm (additive manufacturing) vẫn chưa có khả năng làm việc này trên quy mô lớn, ông chỉ ra, nhưng điều đó có thể thay đổi.
Quirky hy vọng sản xuất nhiều thứ hơn ở Mỹ bởi vì nó thấy các lợi ích trong việc ở gần công nghệ chế tác. “Lượng sáng tạo xảy ra khi bạn đứng cạnh một chiếc máy làm ra hàng trăm ngàn thứ là lớn hơn rất nhiều so với khi bạn làm việc cách xa 4.000 dặm,” Kaufman nói. “Bạn động não xem có thể thiết kế cái gì khác nữa cho cái máy thực hiện.”
Shapeways, một cộng đồng chế tác online khác, chuyên về các dịch vụ in 3D. Được thành lập năm 2007 tại Eindhoven ở Hà Lan, nơi nó duy trì một trung tâm sản xuất Âu châu, công ty đã chuyển hội sở của mình đến Thành phố New York, nơi nó dựng lên một trung tâm in 3D thứ hai. Năm ngoái Shapeways đã giao 750.000 sản phẩm, và số hàng tăng lên nhanh chóng. Những người dùng của Shapeways tải thiết kế của họ lên để nhận được báo giá tự động ngay cho việc in bằng các máy in 3D với các loại vật liệu khác nhau. Những người dùng cũng có thể bán hàng hóa của họ online, định giá riêng của họ. Một số thiết kế có thể được những người mua tùy chỉnh, thí dụ bằng đưa tên viết tắt của họ lên khuy măng sét.
Sự tiếp cận dễ dàng đến việc in 3D có ba hệ lụy lớn cho chế tác, Peter Weijmarshausen, giám đốc điều hành của Shapeways, nói. Thứ nhất là tốc độ ra thị trường: Shapeways đã có các vỏ bọc cho iPad để bán chỉ bốn ngày sau khi Apple lần đầu tung sản phẩm ra năm 2010. Thứ hai, rủi ro của việc gia nhập thị trường giảm xuống hầu như bằng không bởi vì các nhà kinh doanh có thể kiểm chứng (test) các ý tưởng trước khi tăng quy mô và tinh chỉnh thiết kế khi phản ứng lại các phản hồi từ những người mua. Một số sản phẩm của Shapeways trải qua 20-30 bước lặp chỉnh sửa một năm. Và thứ ba, trở nên có thể để chế tạo các thứ mà không thể làm được bằng cách khác, thường bởi vì chúng quá phức tạp để được cắt gọt bằng máy.
Bạn có thể tưởng tượng?
Có nhiều ngạc nhiên về cái người ta đưa ra. Các thí dụ gần đây bao gồm các dụng cụ bò giống cua bò, một số được đẩy bằng một cối xay gió nhỏ, được Theo Jansen, một nghệ sỹ Hà Lan (những người Hà Lan có vẻ có một ái lực tự nhiên với in 3D), thiết kế. Các đồ này được in một lèo, hoàn tất với tất cả các phần chuyển động. “Nếu bạn để cho người dân tiếp cận đến công nghệ sáng tạo theo cách không gây kinh hoàng thì họ sẽ tìm những cách để dùng nó mà bạn không thể tưởng tượng nổi,” Weijmarshausen nói. Và công nghệ đó đang trở nên dễ dùng hơn trong mọi lúc. Khi Shapeways bắt đầu, nửa số các file được tải lên đã không thể in được bởi vì các lỗi hay thiếu sót. Bây giờ tỷ lệ thành công đã tăng lên 91%, nhờ phần mềm tự động sửa chữa các sự cố.
Rajeev Kulkarni, người vận hành mảng kinh doanh tiêu dùng của 3D Systems, muốn máy in 3D tiêu dùng đầu tiên của hãng ông phải thật đơn giản cho trẻ em sử dụng. Cubify, dịch vụ khách hàng online của nó, cũng cung cấp dịch vụ in 3D và thương mại điện tử, và đang hình thành các nhóm đối tác với các tổ chức như Freedom Of Creation, một nhóm thiết kế chuyên về các sản phẩm được in ba chiều.
Một khi dưới dạng số, các thứ trở nên dễ sao chép. Điều này có nghĩa việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ sẽ khó hệt như ở các ngành khác đã được số hóa. Nội dung online sẽ cần kiểm tra sự vi phạm, Kulkarni nói. Và sẽ có một số lĩnh vực tế nhị. Thí dụ, cái gì xảy ra nếu một khách thăm Disney World ở Florida chụp một loạt ảnh về lâu đài Cinderella, biến chúng thành một file 3D và dùng nó để in và bán các mô hình của lâu đài online? Kulkarni ung dung: “Đấy là cái gì đó chúng ta sẽ phải tìm cách giải quyết, nhưng không phải là một chướng ngại đối với đổi mới.”
Internet cho phép các nhà chế tác truyển thống mua các bộ phận và việc lắp ráp từ khắp nơi trên thế giới. Một nhóm online, MFG.com, có trụ sở tại Atlanta, cung cấp một nguồn phong phú các dịch vụ chế tác với hơn 200.000 thành viên ở 50 nước. Các hãng dùng nó để kết nối và cộng tác, tải các thiết kế số lên, nhận các chào giá và đánh giá các dịch vụ được cung cấp. Theo cách nào đó, các cộng đồng chế tác online giống như cộng đồng này có thể trở thành một cụm ảo tương đương với một cụm công nghiệp.
Khi các dịch vụ online và phần mềm lan rộng hơn, chúng cũng sẽ cho phép các khách hàng tham gia vào quá trình sản xuất. Thí dụ, Dassault Systèmes, một hãng phần mềm Pháp, đã tạo ra một môi trường ảo online mà trong đó các nhân viên, các nhà cung cấp và các khách hàng có thể làm việc cùng nhau để biến các ý tưởng mới thành thực tế. Nó thậm chí còn cung cấp các manikin giống như người thật để thử các thứ mới trên đó. Cách các sản phẩm có thể hỏng, chúng có thể được sửa thế nào và chúng có thể được tháo rời ra sao để vứt đi, cũng có thể được mô hình hóa bằng máy tính. Các hãng phần mềm gọi các dịch vụ như vậy là “quản lý vòng đời sản phẩm” bởi vì chúng mở rộng mô hình hóa máy tính từ sự thai nghén một sản phẩm đến sự chết của nó, mà ngày nay có nghĩa là tái chế.
Hệt như việc số hóa đã giải phóng một số người khỏi làm việc trong một văn phòng, cùng điều đó sẽ xảy ra trong ngành chế tác. Thiết kế sản phẩm và mô phỏng bây giờ có thể được tiến hành trên một máy tính cá nhân và có thể được tiếp cận đến thông qua đám mây bằng các dụng cụ như các điện thoại thông minh, Rochelle từ Autodesk, công ty phần mền ở Thung lũng Silicon, nói. Nó có nghĩa là các nhà thiết kế và các kỹ sư có thể làm việc trên một sản phẩm và chia sẻ các ý tưởng với những người khác từ bất cứ đâu. Việc này gây ra cái gì cho chế tác? Cách mà Rochelle thấy, “nó có nghĩa nhà máy của tương lai có thể là tôi, ngồi trong văn phòng tại nhà mình.”
Đây cũng là bài cuối cùng trong loạt bài về Chế tác và Đổi mới (Manufacturing and Innovation) trong số đặc biệt của The Economist ra ngày 21/4/2012 do TS Nguyễn Quang A dịch. |
Nguyễn Quang A dịch
—
Đọc thêm:
* Cuộc cách mạng công nghiệp thứ ba
http://tiasang.com.vn/Default.aspx?tabid=114&CategoryID=7&News=5530
* Nhà máy và việc làm: Quay lại việc chế tạo sản phẩm
http://tiasang.com.vn/Default.aspx?tabid=114&CategoryID=7&News=5531
* Lợi thế cạnh tranh: Hiệu ứng boomerang
http://tiasang.com.vn/Default.aspx?tabid=114&News=5547&CategoryID=7
* Vật liệu: Tiến lên phía trước
http://tiasang.com.vn/Default.aspx?tabid=114&News=5559&CategoryID=7
* Chế tác bồi thêm: In khối
http://tiasang.com.vn/Default.aspx?tabid=114&CategoryID=7&News=5561
* Từng lớp một hay máy in 3D hoạt động thế nào
http://tiasang.com.vn/Default.aspx?tabid=114&News=5580&CategoryID=7