Dự án “Sartre”: Không đụng tay đến vô lăng!

“Chúng tôi hoàn toàn hài lòng”, bà Linda Wahlström phát biểu sau chuyến đi. “Chuyến đi thử thành công của đoàn xe này diễn ra trên tuyến đường có nhiều người tham gia giao thông, qua đó đánh dấu một bước ngoặt trong dự án của chúng tôi”. Dự án mang tên “Sartre”, viết tắt từ cụm từ “Safe Road Trains for the Environment” (tạm dịch: xe an toàn vì môi trường).

Linda Wahlström làm việc tại hãng sản xuất ô tô Thụy Điển Volvo và chịu trách nhiệm về hoạt động của dự án “Sartre”. Ngoài Volvo còn có sáu doanh nghiệp khác ở châu Âu cùng tham gia. Dự án cũng được EU tài trợ một phần.

Ai được phép điều khiển cả đoàn xe?

Sáng kiến – “Sartre” đã xuất hiện từ ba năm nay và đã thực hiện khoảng 10.000 km thử nghiệm. Tuy nhiên trước đây xe chưa chạy một lần nào trên các tuyến đường giao thông công cộng. Nhưng đến nay công nghệ xe ô tô tự điều khiển đã diễn ra an toàn và chắc chắn, cho phép người ta mạnh dạn thử nghiệm bước tiếp theo. Chiếc xe tải đi đầu là của hãng Volvo, bên trong có người điều khiển. Chạy nối sau là bốn chiếc xe ô tô khác, cùng được điều khiển bởi một hệ thống điện tử. “Xét về mặt kỹ thuật thì mọi chiếc xe ô tô đều có thể làm xe dẫn đường cho cả đoàn xe. Tuy nhiên người điều khiển chiếc xe dẫn đường này cần được đào tạo đặc biệt vì người này chịu trách nhiệm với cả đoàn xe theo sau” – bà Wahlström giải thích.

Một khi xe chạy tự động theo đoàn sau xe dẫn đường trở thành sự thật thì vấn đề được đặt ra là ai là người được lái xe dẫn đường và người đó phải được đào tạo như thế nào? Điều này cho đến nay chưa được làm rõ. Chuyến xe thử nghiệm vừa qua chỉ được phép chạy trên đường giao thông công cộng nhờ có một giấy phép đặc biệt. Nói chung cho đến thời điểm này đi xe ô tô theo đoàn như trên là không được phép tại EU vì theo Công ước Viên người lái xe luôn phải kiểm soát được xe của mình.

Theo pháp luật hiện hành thì những người ngồi trên đoàn xe tự vận hành đọc báo hoặc ngủ gật là phạm luật và có thể bị phạt.

Công nghệ lắp trong xe ô tô chạy thử thực ra đã được sử dụng từ nhiều năm nay đối với các loại ô tô đang được sử dụng rộng rãi hiện nay. Hầu như các nhà sản xuất ô tô đều có cung cấp hệ thống trợ lý (Assistenzsysteme) như Tempomat hay trợ lý phanh xe khẩn cấp, thiết bị giữ khoảng cách với xe khác nhờ laser, máy chụp rađa (Radarkameras) và các loại cảm biến. Tóm lại đây là các trang thiết bị đã được lắp đặt từ lâu trong các loại xe ô tô hiện đại, và chúng đã được coi là trang bị chuẩn đối với một xe ô tô.

Tuy nhiên những xe đi theo đoàn, có hướng dẫn này sử dụng một loại phần mềm đặc biệt và mới được phát triển. Nhờ phần mềm này các xe liên hệ được với nhau và liên hệ cả với xe dẫn đường. Khi phần mềm này được khởi động thì các xe lập tức tự động đi thành đoàn nối đuôi nhau, đoàn xe có thể đi với tốc độ 90 km/giờ và luôn đi ở luồng bên phải, khoảng cách giữa các xe với nhau khoảng 6 m. 

Tận dụng đường tốt hơn và an toàn hơn

Ý tưởng về các đoàn xe tự động kể trên thực sự là đơn giản và tuyệt vời: Trong tương lai các đoàn xe tự động góp phần nâng cao hiệu suất sử dụng đường giao thông, giảm đáng kể nguy cơ gây tai nạn, giảm mức tiêu thụ nhiên liệu, từ đó giảm lượng khí thải CO2 và bảo vệ thần kinh của người lái xe. Vì người lái xe không phải tập trung cao độ vào việc điều khiển xe, họ có thể làm những việc hoàn toàn khác khi xe chạy. Khi đoàn xe đến gần đích thì các xe liền tự tách rời nhau và được người lái xe đưa về địa điểm cần đến. Khi có một chiếc xe rời khỏi đoàn thì các xe khác tự động kết nối lại với nhau.

“Mọi người luôn nghĩ rằng lái xe tự động theo đoàn là chuyện khoa học viễn tưởng”, Linda Wahlström nói. “Nhưng trong thực tế thì các điều kiện về kỹ thuật để thực hiện điều này đã có từ lâu.” Trong bước nghiên cứu thử nghiệm tiếp theo, các chuyên gia “Sartre” sẽ tìm cách xác định mức độ tiết kiệm nhiên liệu của hệ thống xe này. Triển vọng rất sáng sủa vì rào cản kỹ thuật đã được giải quyết. Tuy nhiên vẫn còn một vấn đề còn hoàn toàn bị bỏ ngỏ, đó là những vấn đề về pháp lý. Tuy nhiên giám đốc dự án Wahlström tỏ ra khá lạc quan: “ Việc giao thông tự động bằng các đoàn xe sẽ trở thành thực tế trong nay mai.” 1