Nghiên cứu insulin mới cho điều trị tiểu đường: Tiêm ít, hiệu quả lâu dài
Các nhà khoa học đã phát triển một loại insulin đột phá có khả năng phản ứng với sự thay đổi đường huyết theo thời gian thực và có thể cách mạng hóa việc điều trị cho hàng triệu người mắc bệnh tiểu đường type 1 trên toàn thế giới.
Hiện tại, những bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường type 1 phải tiêm insulin tổng hợp lên đến 10 lần mỗi ngày. Sự dao động liên tục giữa mức đường huyết cao và thấp có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe thể chất, và việc cố gắng duy trì đường huyết ổn định cũng ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của bệnh nhân.
Mới đây, loại insulin thông minh mới có thể cố định trong cơ thể và chỉ hoạt động khi cần thiết. Các nhà nghiên cứu ở Mỹ, Úc và Trung Quốc đã thiết kế các loại insulin mới mô phỏng phản ứng tự nhiên của cơ thể với sự thay đổi đường huyết theo thời gian thực.
Khi vào cơ thể, insulin thông thường giúp ổn định đường huyết nhưng khi phát huy tác dụng, chúng không còn hiệu quả với những dao động tiếp theo. Do vậy, bệnh nhân cần tiêm thêm insulin trong vài giờ sau.
Các loại insulin đáp ứng với glucose (glucose-responsive insulins – GRIs) mới chỉ hoạt động khi có một lượng đường nhất định trong máu để ngăn ngừa tình trạng tăng đường huyết. Chúng sẽ ngừng hoạt động khi đường huyết giảm xuống dưới một mức nhất định, tránh tình trạng hạ đường huyết. Trong tương lai, các chuyên gia tin rằng bệnh nhân có thể chỉ cần tiêm insulin một lần mỗi tuần.
Các nhà khoa học nghiên cứu insulin thông minh đã nhận được khoản tài trợ hàng triệu bảng Anh từ Chương trình Type 1 Diabetes Grand Challenge do tổ chức Diabetes UK, JDRF và Quỹ Steve Morgan phối hợp thực hiện. Chương trình hiện đầu tư 50 triệu bảng Anh vào các nghiên cứu tiên tiến nhằm tìm ra những phương pháp điều trị mới cho bệnh tiểu đường type 1. TS. Tim Heise, Phó Chủ tịch Hội đồng cố vấn khoa học về insulin mới của Chương trình Type 1 Diabetes Grand Challenge, cho biết insulin thông minh có thể báo hiệu một kỷ nguyên mới trong cuộc chiến chống lại tiểu đường. “Ngay cả với các loại insulin hiện đại sẵn có hiện nay, những người mắc bệnh tiểu đường type 1 vẫn phải vật lộn mỗi ngày để cân bằng giữa kiểm soát đường huyết một cách hợp lý và tránh tình trạng hạ đường huyết. Insulin đáp ứng với glucose – hay còn gọi là insulin thông minh – được coi là giải pháp đột phá vì tiệm cận với phương pháp chữa trị bệnh tiểu đường type 1 hơn bất kỳ liệu pháp thuốc nào khác”, ông nói
Gần 3 triệu bảng Anh đã được tài trợ cho sáu dự án nghiên cứu nhằm phát triển các loại insulin thông minh khác nhau, trong đó có dự án của các nhóm nghiên cứu tại Đại học Stanford (Mỹ), Đại học Monash (Úc) và Đại học Chiết Giang (Trung Quốc).
Các dự án hướng đến mục tiêu tinh chỉnh insulin thông minh, giúp phát huy tác dụng nhanh hơn và chính xác hơn, giảm bớt gánh nặng trong kiểm soát tiểu đường type 1 cũng như giảm nguy cơ gặp biến chứng lâu dài. Bốn dự án tập trung vào thử nghiệm GRIs.
Dự án thứ năm đã phát triển một loại insulin mới có tác dụng siêu nhanh và ngắn hạn. Ngay cả với các loại insulin nhanh nhất hiện nay, vẫn có độ trễ giữa thời điểm tiêm thuốc và khi thuốc bắt đầu tác động lên glucose trong máu. Điều này có thể dẫn đến nguy cơ đường huyết tăng đến mức nguy hiểm mà insulin vẫn chưa phát huy tác dụng.
Việc phát triển các loại insulin tác dụng nhanh hơn cũng là điều cần thiết để cải thiện chức năng của các máy bơm insulin và tuyến tụy nhân tạo – hệ thống vòng kín lai (hybrid closed loop technology) lưu trữ insulin để phản ứng với sự thay đổi đường huyết theo thời gian thực.
Dự án thứ sáu tập trung vào một loại protein, bao gồm insulin kết hợp với một loại hormone là glucagon. Việc có cả hai hormone trong một công thức sẽ góp phần ổn định đường huyết bằng cách ngăn chặn tình trạng đường huyết cao và thấp.
“Các dự án nghiên cứu mới được tài trợ này giải quyết các thiếu sót lớn trong liệu pháp insulin”, TS. Heise nói. “Do đó, nếu thành công, các dự án nghiên cứu này có thể mở ra một kỷ nguyên mới trong liệu pháp insulin”.□
My Nguyễn lược dịch
Nguồn: www.theguardian.com/society/article/2024/aug/11/scientists-hail-smart-insulin-responds-changing-blood-sugar-levels-real-time-diabetes
Bài đăng Tia Sáng số 16/2024
