Shakespeare hay ChatGPT? Nghiên cứu cho thấy độc giả phổ thông có thể thích thơ AI viết hơn thơ cổ điển
Theo một nghiên cứu mới được công bố trên Scientific Reports, các độc giả phổ thông không thể phân biệt một cách chắc chắn giữa thơ do trí tuệ nhân tạo (AI) tạo sinh viết với thơ do con người viết và có nhiều khả năng thích thơ do AI tạo ra hơn.
Trong công bố, các tác giả cũng lý giải xu hướng này là do độc giả nhầm lẫn: độc giả phổ thông nhầm các bài thơ dễ hiểu, đơn giản do AI tạo ra là thơ do con người viết; còn các bài thơ phức tạp do người viết thì có thể là do AI tạo ra và chưa mạch lạc, (incoherence). Cũng có thể do độc giả còn đánh giá thấp khả năng AI có thể tạo ra các tác phẩm giống như con người sáng tác.
Trong công bố, các nhà nghiên cứu đã thực hiện một thí nghiệm kiểm tra khả năng của 1.634 người tham gia (đều là các độc giả đại chúng, không có chuyên môn sâu) trong việc phân biệt giữa thơ do AI tạo ra và thơ do một nhà thơ sáng tác.
Những người tham gia được đọc mười bài thơ theo thứ tự ngẫu nhiên: năm bài do mười nhà thơ nổi tiếng sáng tác, gồm William Shakespeare, Lord Byron, Emily Dickinson và T.S. Eliot, và năm bài thơ do ChatGPT3.5 tạo ra “học theo phong cách” của những nhà thơ này. Những người tham gia có xu hướng đoán các bài thơ do AI tạo ra chính là thơ do con người viết nên. Còn năm bài thơ được coi là ít có khả năng do con người sáng tác nhất thực ra đều do các nhà thơ nổi tiếng viết.
Trong một thí nghiệm thứ hai, một nhóm khác gồm 696 người tham gia đã đánh giá các bài thơ (của cả các nhà thơ và của AI tạo ra), theo 14 đặc điểm như chất lượng, vẻ đẹp, cảm xúc, nhịp điệu và tính độc đáo… Những người tham gia được phân ngẫu nhiên vào ba nhóm, mỗi nhóm có được cho biết một loại thông tin: 1) các bài thơ đều do con người sáng tác (bất kể tác giả thực sự là ai); 2) đều do AI tạo ra (bất kể tác giả thực sự là ai); hoặc 3) không được cho biết thông tin gì về nguồn gốc của bài thơ do người hay AI tạo nên.
Những người tham gia được cho biết rằng các bài thơ do AI tạo ra đã đưa ra đánh giá thấp hơn trên 13 đặc điểm so với những người tham gia được cho biết rằng các bài thơ do con người viết, bất kể các bài thơ đó thực sự do AI tạo ra hay do con người viết.
Những người tham gia ở nhóm “không được cho biết gì về tác giả” đã thích các bài thơ do AI tạo ra hơn các bài thơ do con người sáng tác.
Các tác giả của nghiên cứu cho rằng những người độc giả đại chúng tham gia các thí nghiệm có xu hướng thích các bài thơ do AI tạo ra vì các bài thơ này đơn giản và dễ hiểu hơn so với tác phẩm của các nhà thơ nổi tiếng. Mặc dù từ đầu, những người tham gia thí nghiệm cũng cho biết họ mong đợi sẽ thích thơ do con người viết hơn. Nhưng vì các độc giả thấy thơ do AI tạo ra dễ diễn giải và hiểu hơn, nên họ nghĩ đây là dấu hiệu cho thấy bài thơ do con người viết.
Nghiên cứu này báo hiệu cho thấy bước tiến vượt bậc của AI trong việc tạo ra các văn bản ở thể loại rất phức tạp như tác phẩm thơ. Trước đây, thơ ca là một lĩnh vực mà AI ít có thể chạm đến, nhưng giờ đây AI cũng có thể tạo ra các văn bản mà độc giả có thể nhầm là do người sáng. Các bài thơ do các nhà thơ viết ra có tính phức tạp, nhiều ẩn dụ. Còn thơ do AI tạo ra không chứa đựng sự phức tạp như vậy.
Trước việc khó phân biệt các văn bản là do người hay AI tạo ra, các tác giả cũng lưu ý đến vai trò của việc minh bạch trong sử dụng các hệ thống AI.
Phương Hoa dịch
Nguồn: AI-generated poetry is indistinguishable from human-written poetry and is rated more favorably, Scientific Reports. DOI: 10.1038/s41598-024-76900-1
