Tại sao một số virus cúm nhất định lại nguy hiểm hơn các virus khác?

Những lây truyền nghiêm trọng các virus cúm A có đặc điểm là phản hồi miễn dịch quá mức, hay còn được gọi là cơn bão cytokine. Tuy nhiên người ta chưa biết rõ ràng tại sao một số chủng virus lại có thể kích hoạt các cơn bão này trong khi các chủng khác lại không. Các nhà nghiên cứu tại Viện Paul Ehrlich đã tìm hiểu 11 chủng cúm A khác nhau và các ảnh hưởng của nó lên những tế bào miễn dịch người khác nhau.

Kết quả nghiên cứu, được xuất bản trên tạp chí Emerging Microbes & Infections, chứng tỏ rằng các mầm bệnh cúm gia cầm độc lực cao ảnh hưởng trên những dạng tế bào miễn dịch cụ thể và do đó kích thích sản xuất I interferon. Điều này có thể giải thích tại sao các virus này lại vô cùng nguy hiểm.

“Kết quả nghiên cứu của chúng tôi chứng tỏ rằng không chỉ các tế bào miễn dịch luôn luôn tập trung vào việc sản xuất I interferon mà các tế bào hệ miễn dịch khác cũng có thể quyết định liệu sự lây nhiễm cúm kích hoạt một phản hồi hệ miễn dịch quá mức. Hiểu biết mới này rất quan trọng để giúp chúng ta tiếp cận với những biến thể virus nguy hiểm”, GS. Zoe Waibler, Phó chủ tịch thường trực của Viện Paul Ehrlich nói.

Các virus cúm là những mầm bệnh hô hấp đáng chú ý bậc nhất toàn cầu. Trong khi phần lớn các lây truyền đều ở thể nhẹ, một số chủng virus nhất định có thể là nguyên nhân gây nhiều triệu chứng nghiêm trọng, dẫn đến phá hủy hệ hô hấp. Các virus cúm độc lực cao là nguy hiểm nhất trong số này, chúng thường lây truyền từ chim sang người và liên quan đến tỉ lệ tử vong cao.

Hệ miễn dịch đóng vai trò quan trọng trong vấn đề này: một số chủng virus là nguyên nhân khiến cơ thể tạo ra một lượng hợp chất thông tin quá mức mà người ta gọi là các cytokine. Nếu một cơn bão cytokine xuất hiện, phản hồi miễn dịch sẽ dẫn đến phá hủy mô của cơ thể hơn chính virus gây ra.

Nhưng tại sao một số chủng virus cúm lại kích hoạt những phản hồi quá mức trong khi một số khác lại không? Nhóm nghiên cứu do TS. Martina Anzaghe, Bộ phận nghiên cứu Miễn dịch học, tìm hiểu câu trả lời.

Hợp tác với Khoa Virus học tại Bệnh viện ĐH Freiburg, nhóm nghiên cứu đã tìm hiểu 11 chủng virus cúm A khác nhau – cả các virus cúm mùa và cúm gia cầm độc lực cao. Họ đã kiểm tra cách các virus cúm lây nhiễm các tế bào miễn dịch khác nhau và khuếch đại việc tạo ra những hợp chất thông tin.

Mục tiêu của nghiên cứu là giải đoán cơ chế bên trong sự tiến triển thể nhẹ và thể nặng cũng như phát triển những cách tiếp cận dài hạn cho việc bảo vệ cơ thể tốt hơn và các lựa chọn điều trị tốt hơn.

Vai trò chính của các tế bào miễn dịch nhất định với cúm thể nặng

Nghiên cứu chứng tỏ là một dạng tế bào miễn dịch cụ thể được gọi là các tế bào plasmacytoid dendritic đã tạo ra một lượng lớn các interferon-α (IFN-α) truyền thông tin chống virus quan trọng khi bị lây nhiễm cúm – bất kể là chủng virus nào. Điều này có nghĩa là các tế bào miễn dịch phản hồi mạnh với các virus cúm mà không đếm xỉa đến việc virus đó có lây nhiễm chúng không.

Nếu trong trường hợp này, thì tại sao không phải mọi virus đều gây ra triệu chứng nghiêm trọng của bệnh? Nhóm nghiên cứu phát hiện ra các tế bào miễn dịch khác tên là tế bào myeloid dendritic và các dạng khác của đại thực bào, nhiễm các virus cúm độc lực cao và tạo ra lượng lớn IFN-α. Sự sao chép virus trong những tế bào miễn dịch xuất hiện là một nhân tố quan trọng trong việc tạo ra interferon I và sự phát triển của cơn bão cytokine.

Các kết quả này giúp giải thích tại sao một số virus cúm có thể trở nên nguy hiểm hơn một số loại khác: có thể là do năng lực sao chép của một số tế bào miễn dịch nhất định và do đó kích hoạt phản ứng miễn dịch cực đoan, dẫn đến viêm nhiễm nặng rồi gây hại cho sức khỏe. hiểu biết này có thể giúp phát triển các liệu pháp nhắm đích và nhận diện tốt hơn những nhóm nguy cơ.

Thanh Lan dịch từ Paul-Ehrlich-Institut

Nguồn: https://www.pei.de/EN/newsroom/press-releases/year/2025/08-comparison-flu-viruses.html