Thuốc xịt mũi chống virus corona từ sữa non của bò
Thuốc xịt mũi chống Corona bằng kháng thể đầu tiên đã xuất hiện trên thị trường. Loại thuốc mới này hoạt động như thế nào?
Không chỉ là cửa ngõ đầu tiên mà virus corona phải vượt qua nếu muốn vào cơ thể con người, chất nhầy ở mũi cũng là tuyến phòng thủ đầu tiên của con người. Quan trọng là vậy nhưng hiệu lực của tuyến này tùy thuộc vào từng con người. Do đó, còn gì tốt hơn là tạo ra những giải pháp hỗ trợ cơ thể chống lại virus Sars-CoV-2 ngay tại tuyến đầu này.
Tháng 3/2021 hãng dược phẩm Sanotize của Israel thông báo về một loại thuốc xịt mũi có thể diệt 99,9% hạt virus corona bằng hoạt chất là nitơmonoxid (NO). Sau khi kết thức giai đoạn nghiên cứu lâm sàng thứ 2 thì Nons (Nitric Oxide Nasal Spray) được bày bán rộng rãi ở Israel từ ngày 8/7/2021.
Không riêng gì Israel mà nhiều nơi khác theo đuổi ý tưởng này với mục đích diệt corona virus ngay tại cửa ngõ của cơ thể bằng một loại kháng thể đặc hiệu. Rốt cuộc, đó là ý tưởng cơ bản sau tiêm vaccine chống Covid-19 – dù là loại vakzin vector cổ điển hay vaccine- mRNA hiện đại. Những người khỏi bệnh Covid-19 thì trong máu của họ đều có kháng thể có tác dụng chống lại nguy cơ tái lây nhiễm. Ngay cả trong điều tri bệnh nhân Covid-19 người ta cũng dùng kháng thể-corona. Điển hình là trường hợp điều trị cho cựu tổng thống Mỹ Donald Trump, từng là bệnh nhân Covid-19.
Nhưng liệu có thể sử dụng kháng thể để phòng ngừa bằng cách xịt chúng vào màng nhầy của thuốc xịt mũi và chống lại virus ngay trên tuyến đầu? Các nhà khoa học tại công ty công nghệ sinh học Eureka Therapeutics ở California đang theo đuổi ý tưởng này. Họ đã phát triển các kháng thể của con người chống lại protein đột biến của virus corona và đã chứng minh hiệu quả của chúng trong các thí nghiệm trên động vật. Theo tiết lộ của họ, các kháng thể, được sử dụng một lần bằng cách phun, sẽ bảo vệ chống lại hơn 20 biến thể vi rút khác nhau trong tối đa mười tiếng đồng hồ. Liệu ứng dụng trong thực tế có được như vậy không, điều này phải chứng minh qua thực nghiệm lâm sàng. Đây là điều kiện tiên quyết để có được sự chấp thuận của Cơ quan quản lý dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đối với loại thuốc xịt mũi chống corona Invisimask này. Liều dùng trong một ngày hết khoảng 1 đôla Mỹ. Tuy nhiên hiện vẫn còn chưa biết khi nào sản phẩm này sẽ được bán trên thị trường Hoa Kỳ.
Tại Estonia, loại thuốc xịt mũi đầu tiên trên thế giới chứa kháng thể corona đã có mặt trên thị trường từ tháng năm. Có một lý do cho sự nhanh chóng này: Bioblock thực chất không phải là một chế phẩm y tế, không phải là thuốc mà là một một sản phẩm tự nhiên. Do đó, loại thuốc xịt không phải tuân thủ các quy định xét duyệt nghiêm ngặt như đối với các loại dược phẩm.
Kháng thể được lấy từ một loại sữa đặc ở tuyến vú sữa bò được tạo ra trong những ngày đầu tiên sau khi bò mang thai. Các nhà nghiên cứu từ công ty Icosagen ở Tartu đã tiêm vào bò cái loại protein gai của virus corona, loại protein này kích thích con vật tạo ra các kháng thể tương ứng.
Trước đó, các nhà khoa học tạo ra các phân tử DNA đặc biệt trong phòng thí nghiệm rồi thu protein để tiêm cho bò.
Joachim Gerhold, phụ trách Phòng thí nghiệm Phát triển Miễn dịch tại Icosagen, giải thích: “Số lượng sữa đầu tiên, còn được gọi là sữa non (Kolostrum), chứa loại kháng thể này với nồng độ đặc biệt cao. Cho đến nay, chỉ cần sử dụng 5-6 quy trình vắt sữa đầu tiên sau khi bê con ra đời, nhưng lượng kháng thể thu được đủ để sản xuất 200.000 lọ xịt mũi. Gerhold cho biết thêm: “Cho đến nay chúng tôi đã thu được kháng thể từ sữa non của sáu con bò”.
Vì vậy, đây là kháng thể lấy từ bò chứ không phải kháng thể điều chế từ con người. Gerhold giải thích, tuy nhiên “hiệu quả là tương đương, và vì vậy chúng tôi không muốn phải đầu tư chi phí quá cao cho việc sản xuất bò chuyển đổi gien. Vả lại nếu làm như thế sẽ phải vượt qua một loạt rào cản để thuốc được phê duyệt.
Cho đến nay, chưa có nghiên cứu lâm sàng chứng minh một cách khoa học về hiệu quả của thuốc xịt mũi kháng thể, nhưng các nhà nghiên cứu của Icosagen, trong hợp tác với các nhà khoa học của Đại học Tartu và Đại học Khoa học Sự sống Estonia, dựa trên kết quả nghiên cứu trong phòng thí nghiệm. Ví dụ, họ đã cho lây nhiễm các tế bào thận khỉ trong đĩa petri bằng virus Sars-CoV-2 nhân tạo và sau đó bổ sung các kháng thể ở các nồng độ khác nhau. Các thí nghiệm được thực hiện với virus gốc và các biến thể alpha, beta, gamma, delta và kappa.
Các thí nghiệm cho thấy, 20 nanogram (phần tỷ gram) trên một mililit là đủ để tiêu diệt virrus. Vì miễn dịch tế bào cũng đóng một vai trò trong thiết kế thử nghiệm này, các nhà nghiên cứu cũng thử nghiệm với virus và kháng thể trong ống nghiệm và xác định nồng độ 100 microgam (phần triệu gam) trên mỗi mililit kháng thể có thể vô hiệu hóa virus. Điều này có nghĩa là các kháng thể ngăn chặn được protein đột biến do đó virus không thể lây nhiễm sang các tế bào khác và không thể nhân lên được. Kết quả cho thấy, thuốc phát huy hiệu quả trong thời gian 4 tiếng đồng hồ.
Bioblock không phải là loại thuốc xịt mũi duy nhất hiện có trên thị trường có khả năng chống lây nhiễm virus corona. Các loại chế phẩm xịt mũi giữ ẩm và chống viêm và thuốc hen suyễn như budesonide hoặc ciclesonide cũng được coi là có khả năng chặn Sars-CoV-2.
Các nhà nghiên cứu Estonia nhận được sự trợ giúp của các chuyên gia y học phân tử tại Trung tâm Khoa học Y tế, Đại học Texas ở Houston. Tại đó, một nhóm nghiên cứu do giáo sư Zhiqiang An dẫn đầu đã sử dụng các kháng thể chống virus Sars-CoV-2 ở chuột bằng cách xịt mũi. Trên tạp chí Nature, họ thông báo đạt được kết quả tốt với phương pháp này. Tuy nhiên, ở đây cũng còn thiếu các nghiên cứu lâm sàng. Công ty công nghệ sinh học IGM Biosciences của California đang triển khai thử nghiệm đối với người.
Một khi thuốc xịt mũi kháng thể được công nhận chính thức là có hiệu quả trong việc bảo vệ con người đối với virus corona thì điều này thực sự có ý nghĩa làm thay đổi cuộc chơi. Khi đó vấn đề được đặt ra là cần ưu tiên cho loại chế phẩm diệt virus bằng phương pháp xịt mũi kháng thể này.
Được biết, thuốc xịt mũi kháng thể như Bioblock đều có thể sử dụng cả với người lớn cũng như trẻ em.
Xuân Hoài lược dịch
Nguồn: Nasenspray gegen Corona-Infektion: Wirken Nasensprays gegen Sars-CoV-2-Viren? – WELT
https://www.swr.de/wissen/nasenspray-zur-abwehr-von-coronaviren-100.html
