Giáo dục tư, lợi ích công

Nhưng đây không phải là kịch bản chỉ toàn một màu hồng. Hơn 70% dân số khu vực phía Nam sa mạc Sahara là những người dưới 30 tuổi – số lượng thanh niên đông đảo có thể là chất kích thích cho phát triển nhanh chóng nền kinh tế, như đã xảy ra ở châu Á suốt ba thập kỷ qua. Hơn nữa, các nền kinh tế châu Phi đã bắt đầu đa dạng hóa, ít tập trung vào các nguồn tài nguyên thiên nhiên mà chú ý phát triển ngành du lịch, nông nghiệp, viễn thông, ngân hàng, và các lĩnh vực bán lẻ, châu Phi cần phát triển một lực lượng lao động có tay nghề cao, được đào tạo tốt. Nhưng một nền giáo dục và đào tạo không tương xứng là gót chân Achilles của châu lục này. Thật vậy, lãnh đạo doanh nghiệp châu Phi thường nói rằng tìm được những người có kỹ năng phù hợp là một thách thức to lớn đối với hoạt động của mình, đặc biệt là trong những ngành công nghệ cao.

Điều đó không làm người ta ngạc nhiên, nếu biết rằng châu Phi vốn có nền giáo dục nghèo nàn: một số nước có đến hơn 40% người mù chữ. Ủy ban Kế hoạch Quốc gia Nam Phi ước tính 80% các trường công lập của nước này đang hoạt động kém hiệu quả. Ở Kenya, Uganda, Tanzania, học sinh các trường công lập không có kỹ năng căn bản mà những đứa trẻ cùng tuổi và cùng cấp học ở những nơi khác thường có.

Nguyên nhân của sự kém cỏi chủ yếu là do không có đủ kinh phí dẫn đến sách và dụng cụ giảng dạy không đầy đủ, trường học có kết cấu kém, cơ sở hạ tầng cũ kĩ. lương giáo viên thấp, khó thu hút những người tốt nhất và sáng giá nhất đối với nghề này.

Các nhà lãnh đạo châu Phi nhận thức được một cách rõ ràng những hạn chế đó, nhưng họ không có nguồn lực để tự giải quyết – đặc biệt là khi nhu cầu ngày càng tăng của số quá đông thanh niên. Vì vậy muốn giáo dục tiếp tục phát triển, khu vực tư nhân sẽ phải lấp được khoảng trống do nhà nước và các tổ chức phi chính phủ bỏ lại. Thực tế cho thấy trong các năm 2005-2008, trên 40% trẻ em ở Ghana, Kenya, Nigeria, Senegal và Uganda học trong các trường tư thục – đa số có học phí thấp.

Trong các nền kinh tế mới nổi, khu vực tư nhân có thể nhanh chóng mở rộng quy mô và đầu tư lớn vào các thị trường mới – trong đó có giáo dục được xây dựng trên các mô hình đã được thử thách và kinh nghiệm quốc tế mà không bị chậm trễ do nạn quan liêu như phát triển các mô hình giảng dạy, trong đó học sinh có thể xem trực tuyến bên ngoài lớp học các băng video do giáo viên thực hiện, vì vậy mà thời gian quý giá khi giáo viên và học sinh gặp nhau được tập trung vào trao đổi, tương tác chứ không dành chủ yếu cho việc giảng bài nữa. Hơn thế nữa, khu vực tư nhân có thể đạt được thành quả giáo dục với chi phí thấp hơn là khu vực công. Một công trình nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới về ngôn ngữ và toán học chỉ ra rằng, với cùng một chi phí cho mỗi học sinh, học sinh các trường học tư thục trong 5 nước tham gia (Colombia, Cộng hòa Dominica, Philippines, Tanzania, và Thái Lan) có thành tích học tập cao hơn từ 1,2 đến 6,7 lần so với thành tích học tập của học sinh trường công lập.

Theo Công ty Tài chính Quốc tế (IFC) của Ngân hàng Thế giới, “nhu cầu về các dịch vụ giáo dục (ở châu Phi) đang tăng với tốc độ nhanh hơn so với khả năng cung cấp của các chính phủ”. Vì vậy muốn đáp ứng đòi hỏi của châu Phi về năng lực giáo dục đang tăng nhanh một cách đáng kể trong vài thập kỷ tới, cần phải phát triển các trường tư thục. Tuy nhiên, một số gia đình sẽ không có khả năng cho con vào học trường tư, dù là học phí rất thấp nên khu vực tư nhân nếu có thể, thì cho những trẻ em nghèo nhất được học miễn phí.

Phạm Nguyên Trường dịch

Nguồn: http://www.project-syndicate.org/commentary/ increasing-private-education-in-africa- by-olusegun-obasanjo-and-sunny-varkey

—

* Olusegun Obasanjo là Tổng thống Nigeria giai đoạn 1999-2007.

**Sunny Varkey là người thành lập và chủ tịch Quỹ giáo dục GEMS.