Âm điệu và cao độ giọng nói thay đổi dần theo thời gian
Âm điệu và cao độ giọng nói của chúng ta thay đổi dần theo độ tuổi do ảnh hưởng của nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm quá trình lão hóa, sự thay đổi hormone, lối sống và tác dụng phụ của một số loại thuốc nhất định.
Elton John đã lập kỷ lục tại Lễ hội âm nhạc Glastonbury năm nay, khi trở thành ca sĩ có số người xem nhiều nhất trong lịch sử lễ hội. Ước tính có hơn 7 triệu người theo dõi trực truyến màn trình diễn cuối cùng của ông tại Vương quốc Anh. Ca sĩ 76 tuổi này đã thể hiện toàn bộ phong cách biểu diễn đặc trưng của mình. Nhưng nhiều người theo dõi âm nhạc của ông qua nhiều thập kỷ có lẽ đều nhận ra rằng giọng hát của ông đã thay đổi rất nhiều trong suốt sự nghiệp, không chỉ vì ông từng trải qua một cuộc phẫu thuật vào thập niên 1980 để loại bỏ khối u trên dây thanh âm.
Nguyên nhân cũng không phải hoàn toàn do quá trình lão hóa gây ra. Mặc dù không thể phủ nhận lão hóa ảnh hưởng đến mọi bộ phận trên cơ thể của chúng ta, nhưng đó không phải là lý do duy nhất khiến giọng nói của một người – ngay cả ca sĩ chuyên nghiệp như Elton John – có âm sắc khác nhau đáng kể theo thời gian.
Giọng nói hình thành như thế nào?
Dây thanh âm là thứ tạo ra giọng nói. Chúng nằm trong thanh quản, một phần của hệ thống hô hấp cho phép không khí đi từ cổ họng đến phổi của bạn. Khi không khí đi ra khỏi phổi và qua thanh quản, nó làm cho dây thanh âm rung lên – tạo ra âm thanh.
Các dây thanh âm bao gồm ba phần chính: cơ thanh âm, dây chằng thanh âm và một màng nhầy (chứa các tuyến) bao phủ bên ngoài, giúp bề mặt dây thanh âm luôn ẩm và tránh bị hư hại. Ngoài ra còn có khoảng 17 cơ khác trong thanh quản có thể thay đổi vị trí và độ căng của dây thanh âm, từ đó làm thay đổi giọng nói.
Trước tuổi dậy thì, có rất ít sự khác biệt trong âm thanh do dây thanh âm tạo ra. Nhưng ở tuổi dậy thì, các hormone bắt đầu phát huy tác dụng, làm thay đổi cấu trúc thanh quản và chiều dài của dây thanh âm. Sau tuổi dậy thì, chúng dài khoảng 16mm ở nam và 10mm ở nữ.
Dây thanh âm của phụ nữ mỏng hơn từ 20-30% sau tuổi dậy thì. Dây thanh âm ngắn hơn, mỏng hơn là lý do tại sao phụ nữ thường có giọng nói cao hơn nam giới.
Ngay cả khi đã qua tuổi dậy thì, hormone vẫn ảnh hưởng đến giọng nói. Ví dụ, giọng nói của phụ nữ có thể khác nhau tùy thuộc vào chu kỳ kinh nguyệt – với chất lượng giọng nói tốt nhất xảy ra trong giai đoạn rụng trứng. Nguyên nhân là do các tuyến tiết ra nhiều chất nhầy nhất trong giai đoạn này, giúp dây thanh âm có khả năng hoạt động hiệu quả cao.
Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng phụ nữ uống thuốc tránh thai ít thay đổi chất lượng giọng nói, bởi vì thuốc làm ngừng quá trình rụng trứng.
Sự thay đổi hormone trong giai đoạn tiền kinh nguyệt cũng cản trở hoạt động của các dây thanh âm, khiến chúng trở nên cứng hơn. Điều này có thể giải thích tại sao các nữ ca sĩ opera trong thập niên 1960 thường có những ngày nghỉ để đảm bảo họ không gây tổn thương cho dây thanh âm. Ngoài ra, bởi vì các dây thanh âm của phụ nữ rất mỏng nên chúng dễ bị tổn thương khi sử dụng quá mức.
Mọi thứ đều có tuổi thọ
Giống như hầu hết các bộ phận khác trên cơ thể, dây thanh âm cũng xảy ra quá trình lão hóa. Tuy nhiên, nhiều người có thể không chú ý đến sự thay đổi này.
Khi chúng ta già đi, thanh quản bắt đầu tăng hàm lượng khoáng chất [quá trình vôi hóa], khiến nó dần cứng lại và giống xương hơn là sụn. Sự thay đổi trên có thể bắt đầu xảy ra ngay từ lúc chúng ta khoảng 30 tuổi – đặc biệt là ở nam giới – làm cho dây thanh âm kém linh hoạt.
Các cơ cho phép dây thanh âm chuyển động bắt đầu hao mòn khi chúng ta về già. Dây chằng và các mô hỗ trợ dây thanh âm cũng mất dần tính đàn hồi. Ngoài ra còn có sự suy giảm chức năng các cơ ở phổi, làm cho luồng không khí bị đẩy ra khỏi phổi để tạo ra âm thanh trở nên yếu hơn. Số lượng các tuyến tiết ra chất nhầy nhằm bảo vệ dây thanh âm cũng giảm.
Lối sống là một yếu tố quan trọng
Trong khi dây thanh âm lão hóa với tốc độ gần như giống nhau ở tất cả mọi người, nhiều yếu tố về lối sống có thể làm tăng nguy cơ gây hại cho chúng và thay đổi giọng nói của bạn.
Ví dụ, hút thuốc gây viêm cục bộ, tăng tiết chất nhầy, nhưng cũng có thể làm khô bề mặt niêm mạc. Rượu cũng có tác dụng tương tự. Theo thời gian, những yếu tố này gây tổn thương cho dây thanh âm và thay đổi âm sắc của giọng nói.
Một số loại thuốc kê đơn và không kê đơn cũng làm thay đổi giọng nói – chẳng hạn như thuốc hít steroid dùng cho bệnh viêm thanh quản. Các loại thuốc làm loãng máu gây tổn thương cho dây thanh âm, kích thích tăng sinh tế bào bất thường, khiến giọng nói trở nên khàn và khó nghe. Thuốc giãn cơ cũng có thể dẫn đến kích ứng và tổn thương dây thanh âm, do thuốc khiến axit dạ dày trào ngược vào thanh quản. Rất may, hiện tượng kích ứng và những thay đổi do các loại thuốc này gây ra thường biến mất sau khi ngừng sử dụng.
Một yếu tố khác không kém phần quan trọng là việc sử dụng giọng nói quá mức, thường xảy ra ở các ca sĩ và những người phải nói nhiều trong công việc, chẳng hạn như giáo viên và huấn luyện viên thể hình. Họ có thể trải qua một tình trạng hiếm gặp gọi là “phù nề Reinke”, khiến chất lỏng tích tụ trong dây thanh âm, làm thay đổi âm sắc của giọng nói [giọng thường trở nên trầm hơn].
Trong những trường hợp phù nề Reinke nghiêm trọng, phẫu thuật là phương pháp cần thiết để dẫn lưu chất lỏng. Người bệnh cần nghỉ ngơi và tránh các chất kích thích (hút thuốc và uống rượu).
Duy trì chất lượng giọng nói
Mặc dù chúng ta không thể ngăn chặn một số thay đổi của dây thanh âm liên quan đến yếu tố tuổi tác, nhưng chúng ta có thể duy trì chất lượng giọng nói và khả năng thanh nhạcthông qua việc tập luyện liên tục. Điều này có thể giải thích tại sao trong nhiều trường hợp, các ca sĩ ít thay đổi chất giọng theo tuổi tác hơn so với những người bình thường.
Các hành động như hát hoặc đọc to hằng ngày sẽ là những bài tập hiệu quả cho dây thanh âm, đủ để làm chậm quá trình lão hóa của chúng.
Việc chăm sóc dây thanh âm của bạn cũng rất quan trọng. Hãy đảm bảo cơ thể luôn được cung cấp đủ nước, hạn chế sử dụng rượu và thuốc lá để ngăn chặn những tổn thương và duy trì khả năng hoạt động của dây thanh âm.
Bảo Long
