Điện hạt nhân bùng nổ ở châu Á

Theo báo cáo của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), chỉ tính riêng Trung Quốc, đã có 31 nhà máy điện hạt nhân đang hoạt động và 24 nhà máy khác đang được xây dựng.

Tổng công ty năng lượng nguyên tử quốc gia của Trung Quốc (CNNC) đang ôm ấp ý định xây dựng thêm 30 nhà máy điện nguyên tử khác – không chỉ trên lãnh thổ Trung Quốc mà còn trên một số quốc gia nằm trên “Con đường tơ lụa mới”. Dù CNNC đã xuất khẩu được 6 lò phản ứng ở nước ngoài nhưng Trung Quốc vẫn muốn gia tăng số lượng này lên nhiều hơn nữa.

“Chúng tôi phải cạnh tranh với nhiều đối thủ mạnh trên thị trường năng lượng nguyên tử quốc tế”, Sun Qin, Chủ tịch CNNC cho biết “những quốc gia như Nga, Hàn Quốc, Nhật Bản và Mỹ đang khiến thị trường năng lượng nguyên tử toàn cầu trở nên khốc liệt hơn”.

Năm năm sau thảm họa nhà máy điện hạt nhân Fukushima và 30 năm sau Chernobyl, nền công nghiệp sản xuất điện hạt nhân, trong đó có Trung Quốc, vẫn đang bùng nổ.

Trung Quốc: trên đường trở thành số một

Sau thảm họa ở Fukushima, lúc đầu chính phủ Trung Quốc cũng cho ngừng xây dựng thêm các nhà máy điện hạt nhân. Tuy nhiên mọi việc đã xoay chiều kể từ mùa thu năm 2012, Trung Quốc đã bộc lộ tham vọng theo đuổi chương trình điện hạt nhân. Để làm được điều này, Trung Quốc cần tái cấu trúc lĩnh vực năng lượng của mình. Hiện thời, hơn 2/3 tổng số năng lượng của quốc gia này được sản xuất từ các nhà máy nhiệt điện đã lạc hậu. Hậu quả của nó là nạn ô nhiễm không khí và môi trường đang bủa vây Bắc Kinh, đó là nguyên nhân giải thích vì sao chính phủ Trung Quốc sẽ cho dừng hoạt động của 1.000 nhà máy nhiệt điện vào cuối năm nay.

Điện hạt nhân đang được coi là một giải pháp “sạch” thay thế than đá. Trung Quốc dự kiến sẽ vận hành 110 nhà máy điện hạt nhân vào năm 2030 để đáp ứng nhu cầu điện của mình.

Với mục tiêu đó, Trung Quốc có thể sẽ bắt kịp Mỹ để trở thành quốc gia có số lượng nhà máy điện hạt nhân nhiều nhất trong mạng lưới các quốc gia có nhà máy điện hạt nhân trên thế giới.

Ấn Độ khát năng lượng

Nền kinh tế phát triển nhanh của Ấn Độ đang đạt mức tăng trưởng 6% mỗi năm nhưng sự hạn chế về cơ sở hạ tầng của Ấn Độ đang ngăn đà phát triển của kinh tế. Nhiều khu vực rộng lớn của đất nước này đang phải sống trong cảnh tắt điện luân phiên và sự yếu kém của hệ thống cơ sở hạ tầng.

Giống như Trung Quốc, lĩnh vực năng lượng tái tạo của Ấn Độ cần được tăng cường để đáp ứng nhu cầu về điện. Dehli đang lập kế hoạch mở rộng chương trình điện hạt nhân. Trong vòng 15 năm tới, Thủ tướng Narendra Modi muốn xây dựng hàng chục lò phản ứng mới.

Tri thức về kỹ thuật (know-how) về điện hạt nhân giờ phổ biến trên thế giới. Hơn một thập kỷ qua, Ấn Độ đã có những thỏa thuận hạt nhân dân sự với Mỹ, Canada, Pháp và Nga. 21 nhà máy điện hạt nhân đang được vận hành ở Ấn Độ. Hai trong số các nhà máy đó tọa lạc ở Kudankulam và Kalpakkam, thuộc vùng duyên hải phía đông nam đất nước – những khu vực nhiều khả năng phải hứng chịu những đợt sóng thần. Vào tháng 12/2006, một con sóng thần ở Kalpakkam đã tàn phá nơi này trên diện rộng nhưng không làm ảnh hưởng đến nhà máy điện hạt nhân ở đây.

Pakistan: Các lò phản ứng ở khu vực ngập nước

Pakistan, láng giềng của Ấn Độ, cũng đang phải sống trong cảnh cắt điện luân phiên và hạn chế về cơ sở hạ tầng. Đất nước này hiện đang có ba lò phản ứng nhỏ trong nhà máy điện hạt nhân ở Tây Karachi – một khu vực dễ bị ngập lụt.

Hai lò phản ứng còn lại ở khu vực từng chịu ảnh hưởng của động đất, cách thủ đô Islamabat 300km về phía nam. Chính phủ đang lập kế hoạch xây hai lò phản ứng khác cũng ở khu vực này. Theo Ủy ban Năng lượng nguyên tử Pakistan, với sự hỗ trợ của Trung Quốc, Pakistan muốn xây dựng thêm 7 lò phản ứng mới  vào năm 2030.   

Bản đồ hiển thị các nhà máy điện hạt nhân ở châu Á, trong đó màu đỏ sẫm là nhà máy đang vận hành, màu vàng là nhà máy đang được xây dựng. (Nguồn: IAEA)

Sự mở rộng của Hàn Quốc

Dẫu chỉ có diện tích bằng nước CHDC Đức trước đây thì Hàn Quốc cũng có thể tự hào về 25 nhà máy điện hạt nhân đang được vận hành rất tốt. Hiện Hàn Quốc đang xây dựng thêm 3 nhà máy nữa, trong khi hai nhà máy khác dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2029. Chính phủ Hàn Quốc đang lập kế hoạch tăng sản lượng điện hạt nhân lên từ 30 đến 40% tổng sản lượng điện năng của đất nước. 

Dẫu vậy Hàn Quốc cũng bị hoài nghi về năng lực điện hạt nhân. Trong quãng năm 2012 và 2013, một scandal liên quan đến việc sử dụng chứng nhận an toàn giả làm rung chuyển ngành sản xuất hạt nhân nước này. Công ty Điện hạt nhân và Hydro Hàn Quốc (Korea Hydro & Nuclear Power – KHNP), một chi nhánh của Tổng công ty Điện lực Hàn Quốc (Korea Electric Power Corporation – KEPCO), đã cung cấp hàng trăm giấy chứng nhận giả cho các linh kiện dùng trong những nhà máy điện hạt nhân của nước này. Khi sự việc vỡ lở, người ta mới phát hiện ra những lượng lớn tiền hối lộ trao tay giữa KHNP và nhiều chính trị gia Hàn Quốc.

Vụ bê bối được báo giới Hàn Quốc gọi là “mafia hạt nhân” này đã khiến tỷ lệ ủng hộ năng lượng hạt nhân giảm xuống đáng kể từ 70% sau thảm họa Fukushima xuống còn 35%. Dẫu vậy, Hàn Quốc vẫn đang thực hiện kế hoạch phát triển điện hạt nhân ở kh vực Tây Á.

Tham vọng điện hạt nhân ở Đông Nam Á

Ở Đông Nam Á, năng lượng hạt nhân là một chủ đề gây tranh cãi: Việt Nam vẫn đang trong chương trình phát triển điện hạt nhân và chưa quyết định chính thức ngày khởi công xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 sử dụng công nghệ của Nga. Thái Lan đang lên kế hoạch xây 5 lò phản ứng, Malaysia và Philippines cũng muốn có lò phản ứng hạt nhân.

Tuy nhiên một chuyên gia về điện hạt nhân của Tổ chức Hòa bình xanh, ông Heinz Smital cho rằng, trong tương lai, điện hạt nhân sẽ phải cạnh tranh rất nhiều với năng lượng tái tạo, vốn đang được đánh giá là có chi phí ngày càng được hạ thấp nhờ có sự hỗ trợ của công nghệ. Ông cũng nêu lên khó khăn mà việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân có thể gặp phải, nhất là kinh phí đầu tư “Chi phí để đầu tư sản xuất năng lượng hạt nhân ngày càng gia tăng. Thật khó khăn để tìm kiếm nhà đầu tư có khả năng rót vốn cả tỷ đô la vào lĩnh vực này”.

Thanh Nhàn lược dịch

Nguồn: http://www.dw.com/en/nuclear-energy-booming-in-asia/a-19110848