Hồi ức về “cậu học trò” Bill Gates
Không tốt nghiệp đại học nhưng Bill Gates đã vừa trở thành tiến sỹ danh dự của trường đại học Harvard. Năm 1975 ông đã bỏ học ở trường này để tạo dựng cho mình một sự thăng tiến vô cùng nhanh chóng. Giáo sư Harry R. Lewis từng là thày giáo của Gates - trong cuộc trả lời phỏng vấn SPIEGEL, ông vẫn nghĩ đến một sinh viên cực kỳ sắc sảo, nhạy bén đầy tham vọng nhưng đôi khi tỏ ra uể oải, chán chường.
Hồi đó tôi có hai xêmina vào năm 1974 và 1975. Một xêmina về toán tổ hợp, rồi một khoá về toán ứng dụng dành cho sinh viên chưa tốt nghiệp (Undergraduates). Đó là những vấn đề liên quan đến phép hoán vị, nghĩa là tổ hợp các con số, toán rời rạc, tổ hợp và tính toán. Còn xêmina thứ hai là một xêmina nâng cao về trường esoteric – hiện tôi cũng chẳng nhớ gì mấy vì từ bấy đến nay lĩnh vực này đã có những thay đổi sâu sắc.
Bill Gates vừa được trao tặng hết sức trọng thể bằng tiến sỹ danh dự. Ấn tượng của giáo sư hồi đó về ông ấy như thế nào?
Harry R. Lewis là giáo sư tin học đại học Harvard và từ năm 1995 đến 2003 là chủ nhiệm khoa. Năm 1974 và 1975 ông từng là thày giáo của Bill Gates |
Tôi còn nhớ một câu chuyên khá thú vị. Hồi đó tôi có biết ít nhiều về Gates. Tôi cho rằng, cậu ta chẳng mấy thích thú khoá lên lớp của tôi và bản thân cậu ta cũng đã nói, cậu chẳng mấy hứng thú với phần lớn các xêmina. Nhưng Bill Gates vẫn tham dự khá nhiều hoạt động ở trường. Đôi khi cậu ta ngủ gà ngủ gật trong lớp học, sau này tôi mới biết, anh ta thường làm việc rất khuya, có thể khi đó anh đã dồn toàn bộ công sức để chuẩn bị thành lập Microsoft. Vì thế ban ngày cậu ta đói ngủ là chuyện đương nhiên. Gates còn thích chơi bài xì trong ký túc xá.
Vậy hồi đó ông ấy có thành tích gì nổi bật không?
Trong khoá học về toán tổ hợp tôi có đề cập đến vấn đề mà đến thời điểm đó chưa có một lời giải thật chính xác nào. Hồi đó chỉ mới có một số thông tin. Vấn đề cũng đơn giản thôi nhưng vào thời điểm đó chưa có ai tìm được câu trả lời. Gates vắng mặt không tham gia khoá học mấy hôm. Những ngày đó cậu ta đã nghiền ngẫm những thuật giải tốt nhất mà người ta đã biết cũng như những phương pháp về vấn đề này. Sau đó tôi đã giới thiệu cậu ta với một giáo sư khác, người cùng với tôi phụ trách khoá học này và cũng đang nghiên cứu về vấn đề này. Hai thày trò đã cùng nhau viết một tiểu luận về đề tài này. Nhờ đó Gates đã có bài được công bố trong một tạp chí toán học chuyên ngành có tên tuổi. Tôi đã giao cho cậu ta một vấn đề hóc búa và điều này đã kích thích ý chí tiến thủ của cậu ta.
Có nghĩa là Gates từng là một sinh viên phi thường?
Cậu ta từng là một chàng trai đầy nhiệt huyết, năng nổ. Nhưng quả thật là khó để đánh giá ai đó là một người phi thường. Tôi từng dạy biết bao nhiêu sinh viên rất đặc biệt và giờ đây họ đã là giáo sư ở đại học ở Yale, ở MIT hay tại đại học Harvard. Hồi đó tôi mới dạy 2 năm ở trường này nên cũng có ít điều kiện để so sánh. Nhưng ở Gates có một sự phối trộn không bình thường giữa trí thông minh và sự hiếu thắng. Anh ta cũng là người gặp thời. Nhưng tất nhiên vào thời điểm đó chẳng ai có thể nói trước Microsoft sau này sẽ ra sao. Song nếu hồi đó có ai hỏi tôi liệu Gates có thể lãnh đạo thành công một doanh nghiệp phần mềm hay không, thì chắc chắn tôi sẽ trả lời anh ta sẽ làm được. Anh ta là người hiếu thắng, lao động rất miệt mài, hăng hái và rất nhanh nhẹn. Nhanh nhẹn và thông minh đó là những thế mạnh nổi trội của anh ta.
Giáo sư có biết ông ấy đã làm các chương trình phần mềm như thế nào không?
Tất nhiên là cậu ta đã sử dụng computer của chúng tôi. Hồi đó tôi không biết cậu ta làm cho Microsoft. Sau này thì tôi biết, chúng tôi đã tìm thấy một bản sao 1.1 Microsoft Basic Interpreters – sản phẩm gốc của Microsoft. Tôi đã cất chúng vào kho lưu trữ. Bản phóng đại tư liệu này được trưng trên tường khu tiền sảnh của khoa nhằm động viên khích lệ các thế hệ kế tiếp.
Có tin đồn Bill Gates đã không tự động bỏ học ở Harvard. Đại học Harvard đã phê phán ông ta lợi dụng nhà trường để làm ăn?
Sự thật là Gates đã làm khó cho Harvard. Nhà trường đã không lường trước được những chuyện này. Nhưng quả thực Bill Gates đã hoàn toàn tự mình thôi học và rời bỏ nhà trường, hoàn toàn không có chuyện cậu ta bị gây khó dễ dưới bất kỳ hình thức nào.
Nhưng ông ấy đã làm việc với các máy tính của nhà trường?
Tất nhiên. Các giáo sư quản lý computer cho phép sinh viên dùng những cái máy đó. Chuyện này hoàn toàn không có gì bất bình thường và không vi phạm quy định nhà trường.
Hiện nay giáo sư còn gặp Bill Gates nữa không?
Có, tôi có gặp ông ta đôi lần. Cả trong buổi lễ vừa rồi chúng tôi cũng có chuyện trò với nhau. Bill Gates là một con người thật nồng hậu.
—
Ảnh trên cùng: Bill Gates liếc nhìn bằng tiến sỹ danh dự đại học Harvard