Những yếu tố chi phối quan điểm của người dân về các vấn đề khoa học

Cuộc khảo sát với 2.002 người dân Mỹ về 22 vấn đề khác nhau cho thấy, sự khác biệt trong quan điểm về chính trị được thể hiện rõ nét nhất trong vấn đề thay đổi khí hậu. Gần 80% người theo Đảng Dân chủ trong cuộc khảo sát tin rằng nhiệt độ toàn cầu tăng lên là “do các hoạt động của con người”, trong khi đó tỉ lệ này ở những người theo Đảng Cộng hòa chỉ là 10%. Tương tự, 57% người theo Đảng Cộng hòa cho rằng “không có bằng chứng thuyết phục về việc Trái đất đang ấm lên”, trong khi chỉ có 10% người theo Đảng Dân chủ nghĩ như vậy. 86% người theo Đảng Dân chủ cũng ủng hộ việc áp giới hạn nghiêm ngặt hơn về lượng khí phát thải của các nhà máy điện, trong khi con số này ở những người theo Đảng Cộng hòa chỉ là 33%.

Quan điểm của công chúng đối với việc chính phủ hỗ trợ hoạt động nghiên cứu cơ bản, một vấn đề trọng tâm đối với nhiều nhà khoa học, dường như cũng phụ thuộc vào quan điểm chính trị. Khoảng 82% người theo Đảng Dân chủ cho rằng sự hỗ trợ của chính phủ “là thiết yếu, giúp bảo đảm sự tiến bộ của khoa học”, trong khi chỉ có 43% người theo Đảng Cộng hòa đồng ý với quan điểm trên. Mặt khác, khoảng 55% người theo Đảng Cộng hòa cho rằng “hoạt động đầu tư tư nhân sẽ là đủ” để hỗ trợ nghiên cứu, trong khi chỉ có 16% người theo Đảng Dân chủ có suy nghĩ này.

Nhưng lý tưởng chính trị lại đóng vai trò phụ ở nhiều vấn đề khác. Về vấn đề thực hiện tiêm phòng bắt buộc cho trẻ nhỏ, yếu tố tuổi tác lại có tác động nhiều hơn. 41% người dưới 30 tuổi cho rằng nên để phụ huynh quyết định, trong khi chỉ có 20% người trên 65 tuổi nghĩ như vậy.

Còn đối với vấn đề sử dụng động vật trong nghiên cứu, giới tính lại có tác động nhiều hơn. 62% phụ nữ phản đối hoạt động này, trong khi chỉ có 37% nam giới phản đối. Tương tự, trong số 60% người tham gia nghiên cứu ủng hộ hoạt động thám hiểm không gian thì chỉ có 42% nữ giới so với 66% nam giới.

Tuổi tác và giới tính là những yếu tố quan trọng trong vấn đề năng lượng hạt nhân. 56% những người dưới 30 tuổi phản đối việc xây dựng thêm nhà máy điện hạt nhân, trong khi đó con số này ở những người trên 65 tuổi là 39%. Tương tự, 59% phụ nữ phản đối việc mở rộng năng lượng hạt nhân nhưng chỉ có 43% nam giới nghĩ như vậy.

Khảo sát này cũng đặt ra nghi vấn đối với quan điểm của nhiều nhà khoa học rằng người dân sẽ ủng hộ giới khoa học trong những vấn đề gây tranh cãi nếu họ có thêm thông tin về vấn đề đó. Trong số 22 vấn đề được hỏi, chỉ có ba vấn đề chịu ảnh hưởng của trình độ học vấn hay kiến thức khoa học nói chung, bao gồm vấn đề sử dụng động vật trong nghiên cứu, điện hạt nhân, và thực phẩm biến đổi gene.

Song có lẽ nhiều nhà khoa học sẽ thất vọng khi biết rằng chỉ có 28% người dân Mỹ cho rằng giới nghiên cứu có “hiểu biết rõ hơn về tác động của thực phẩm biến đổi gene đối với sức khỏe”. Tỉ lệ không đồng ý ở những người có bằng cử nhân và những người không có bằng cử nhân là như nhau. Ở một vấn đề khác, mỗi nhóm học vấn trên đều có tỉ lệ 69% ủng hộ việc sử dụng công nghệ sinh học để tạo ra nhiên liệu lỏng thay thế cho dầu. Ngoài ra, cả hai nhóm cũng lo lắng như nhau về khả năng Trái đất có thể cung cấp đủ lương thực cho dân số toàn cầu đang phát triển nhanh chóng hay không.

Trang Bùi dịch theo Science