Tác động của con người lên đại dương sẽ tăng gấp đôi vào năm 2050

Biển cả giúp đời sống của con người trở nên bền vững nhưng một nghiên cứu mới ở UC Santa Barbara cho thấy sự gia tăng của biến đổi khí hậu và áp lực con người đang đẩy đại dương đến ngưỡng nguy hiểm.

Rộng lớn và đầy sức mạnh, đại dương có thể được coi là không giới hạn về sự giàu có và bất khả xâm phạm. Qua hàng thiên niên kỷ, con người đã được hỗ trợ sinh kế, sự sống và cả lối sống từ biển cả, phụ thuộc vào các hệ sinh thái đa dạng của nó không chỉ về lương thực, vật chất mà còn cả các hoạt động tái sáng tạo, kinh doanh, du lịch…

Nhưng tương lai của đại dương đang bấp bênh, theo các nhà nghiên cứu của Trung tâm quốc gia phân tích sinh thái và tổng hợp (NCEAS) tại UCSB.

“Tổng tác động tích lũy của chúng ta lên đại dương sẽ tăng lên gấp đôi vào năm 2050, nghĩa là chỉ trong vòng 25 năm nữa”, nhà sinh thái học biển và giám đốc NCEAS Ben Halpern, nói. Ông là người dẫn dắt nỗ lực dự đoán trạng thái tương lai của môi trường biển khi kết hợp các áp lực của hoạt động con người, bao gồm tình trạng ấm lên đại dương, mất mát sinh khối thủy sản, mực nước biển dâng, a xít hóa và ô nhiễm hữu cơ bên cạnh những nhân tố khác.

“Thật đáng lo ngại, và thật bất ngờ, không phải bởi vì tác động sẽ gia tăng – điều đó không quá ngạc nhiên – mà bởi vì nó sẽ gia tăng ở mức rất lớn, quá nhanh”.

Nhóm nghiên cứu, trong sự hợp tác với đồng nghiệp ở ĐH Nelson Mandela ở Nam Phi, đã phát hiện ra vùng nhiệt đới và vùng cự sẽ phải nếm trải những thay đổi nhanh chóng nhất của tác động này, và các vùng duyên hải sẽ cảm nhận được gánh nặng của tác động không ngừng gia tăng này.

Nghiên cứu được xuất bản trên tạp chí Science.

Một mô hình toàn cầu toàn diện về tác động của con người

Vì hoạt động của con người ở đại dương và dọc bờ biển đã gia tăng, dẫn đến tác dộng lên môi trường biển. Halpern và nhóm nhà khoa học lần đầu tiên giải quyết thách thức hiểu biết khi ráp các phần lại với nhau để xem xét sự ảnh hưởng của nó lên đại dương trong gần 20 năm, lấy đó làm nền tảng cho nghiên cứu.

“Con người vẫn chỉ thường dò theo một vấn đề theo thời gian chứ không phải tất cả các vấn đề”, Halpern nói. “Quan trọng hơn, có một cảm giác là đại dương quá rộng lớn nên tác động của con người không đủ để ảnh hưởng xấu lên nó”.

Họ đã xây dựng được một mô hình toàn diện về tác động của con người lên đại dương dẫn đến một bài báo xuất bản năm 2008 cũng trên tạp chí Science, một nghiên cứu cột mốc khi tổng hợp 17 bộ dữ liệu toàn cầu để lập bản đồ về cường độ và sự mở rộng của hoạt động con người lên các đại dương của thế giới. Đó là cái nhìn ban đầu tiết lộ sự khởi đầu của các kết quả: không chỗ nào mà tác động của con người không chạm tới, 41% môi trường biển trên thế giới đã bị ảnh hưởng nặng nề.

“Bài báo trước nói với chúng ta việc chúng ta đang ở đâu còn bài báo hiện tại nói với chúng ta về tình trạng nào sẽ đón đợi chúng ta”, Halpern nói.

Sự ấm lên đại dương và mất sinh khối do đánh bắt thủy sản được coi là đóng góp lớn nhất tạo nên những tác động tích tụ trong tương lai. Điều đó có nghĩa, vùng nhiệt đới phải đối mặt với tốc độ gia tăng nhanh chóng của tác động con người trong khi các vùng cực, vốn đã đối mặt với tác động ở mức cao, đang được chờ đợi còn ở tình trạng tồi tệ hơn.

Theo bài báo này, mức độ tác động cao trong tương lai “có thể vượt quá năng lực của hệ sinh thái để chống lại những thay đổi môi trường, qua đó cho thấy những thách thức cho các xã hội loài người và các thể chế theo vô số cách”.

Vùng ven biển thế giới được chờ đợi sẽ gánh gồng gánh nặng của những tác động tích lũy không ngừng đó – một thực tại không đáng ngạc nhiên, các nhà nghiên cứu nói, bởi đây là nơi con người thường tận dụng nhiều nhất. “Đây là một kết quả đáng lo ngại”, theo bài báo, bởi vì vùng duyên hải “là nơi con người khai thác được nhiều giá trị nhất từ đại dương”.

Thêm vào đó, nhiều quốc gia đang phụ thuộc vào lương thực, sinh kế và những lợi ích khác của biển. “Nhiều quốc gia sẽ phải đối mặt với sự gia tăng liên tục”, Halpern nói.

Các tac giả cho rằng việc ban hành các chính sách giảm thiểu biến đổi khí hậu và tăng cường quản lý khai thác hải sản sẽ có thể là cách làm hiệu quả để kiểm soát và giảm thiểu tác động của con người, xét đến những vai trò to lớn của việc ấm lên đại dương, mất mát sinh khối trong các ước tính về tác động tương lai của con người lên đại dương.

Tương tự, việc ưu tiên quản lý các môi trường sống cũng có tác động lớn như các bãi triều ngập mặn, rừng ngập mặn – có thể làm giảm áp lực lên chúng.

Trong phần trình bày về các dự đoán và phân tích, các nhà nghiên cứu hy vọng là hành động hiệu quả có thể làm tối thiểu hoặc giảm thiểu nhanh chóng các áp lực của con người lên đại dương.

“Việc có thể nhìn vào tương lai là một công cụ siêu hiệu quả”, Halpern nói. “Chúng ta có thể làm thay đổi tương lai, bài báo này là một lời cảnh báo, không phải là một đơn thuốc”.

Anh Vũ dịch từ University of California – Santa Barbara

Nguồn: https://news.ucsb.edu/2025/022012/human-impact-ocean-will-double-2050-ucsb-scientists-warn