Tàu vũ trụ của công ty tư nhân sẽ đổ bộ sao Hỏa

Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ NASA đã lập thời gian biểu thực hiện các chuyến bay giá thành thấp chở người lên thám hiểm sao Hỏa, nhưng trước đó NASA phải hoàn thành các chuyến bay không chở người nhưng sẽ cho hạ cánh xuống sao Hỏa một khoang loại chở người nặng vài tấn. Red Dragon và loại tên lửa Falcon Heavy của công ty SpaceX được NASA chọn để hạ cánh mềm xuống hành tinh Đỏ. Falcon Heavy là hệ thống tên lửa mới, công suất đẩy lớn, giá thành phóng tương đối thấp.

Cho đến nay, nơi xa nhất con người tới được chỉ mới là Mặt Trăng cách chúng ta chưa đầy 0,4 triệu km; khoảng không gian bên ngoài hệ Trái Đất-Mặt Trăng hãy còn biết bao bí ẩn. Sao Hỏa cách Trái Đất 55 ~ 400 triệu km, khi đưa con người bay lên một hành tinh xa như vậy chúng ta sẽ gặp nhiều thách thức mới thuộc về lĩnh vực không gian giữa các vì sao, như bức xạ vũ trụ, gió Mặt Trời, mảnh vụn thiên thể, sự thay đổi tâm lý của nhà du hành vũ trụ khi phải sống hàng năm trời trong tình trạng cô đơn và im lặng tuyệt đối…

Dĩ nhiên, chuyến bay đưa các nhà du hành vũ trụ lên sao Hỏa phải có đi có về, cho nên đòi hỏi kinh phí lớn gấp không biết bao nhiêu lần kinh phí đã chi cho dự án Apollo lên Mặt Trăng – một dự án vĩ đại buộc phải ngừng vì quá tốn kém. Vì thế vấn đề đầu tiên cần giải quyết là hạ giá thành chuyến bay. Các tàu vũ trụ của các công ty tư nhân có ưu thế lớn về mặt này.

Theo báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Ames thuộc NASA trình bày tại Hội thảo 2014 của Viện Kỹ sư Điện và Điện tử IEEE hồi đầu tháng 3, trong mấy năm qua, một nhóm hơn chục chuyên gia của họ đã nghiên cứu vấn đề đưa người lên sao Hỏa trên cơ sở sử dụng tàu vũ trụ kiểu mới và tên lửa công suất lớn.

Trung tâm nghiên cứu đặc biệt chú ý nghiên cứu môi trường ở bên dưới bề mặt sao Hỏa, họ cho rằng ở độ sâu 2 mét hoặc hơn dưới đó có những điều kiện thích hợp tồn tại sự sống trong quá khứ và hiện tại, xét về mức độ bức xạ. Bởi vậy họ yêu cầu tàu đổ bộ sao Hỏa phải lắp được máy khoan công suất lớn rất to và nặng (xe-robot Curiosity đang làm việc trên sao Hỏa từng khoan được một lỗ sâu 6,6 cm, đường kính 1,6 cm trên đá). Red Dragon có khả năng chở nặng, hạ cánh mềm rồi thu thập các mẫu đất đá và chở về Trái Đất. Trọng lượng hạ cánh của nó bằng 2 tấn (so với 1 tấn của Curiosity). Để hạ cánh mềm một vật nặng như vậy, đòi hỏi tên lửa đẩy ngược (tên lửa tạo ra sức đẩy ngược chiều để giảm tốc độ hạ cánh của tàu đổ bộ) phải có công suất lớn và an toàn hơn.

SpaceX là công ty tư nhân Mỹ nổi tiếng nhất thế giới hiện nay về thám hiểm vũ trụ. Tháng 12/2010, họ từng thành công phóng một tàu vũ trụ không người lái lên Trạm ISS rồi trở về Trái Đất và do đó nhận được giải thưởng của NASA là khoản tài trợ 75 triệu USD để cải tiến Dragon sao cho có thể chở được người. SpaceX cũng từng thành công phóng vệ tinh thuê cho một số nước.

Sau khi cho tàu con thoi cuối cùng nghỉ hưu (7/2011), NASA phải thuê tàu Soyuz của Nga chở hàng tiếp tế cho trạm ISS, tuy khá phiền phức vì Soyuz không chở được hàng từ ISS về Trái Đất và lại phóng từ sân bay vũ trụ Baikonur ở Kazakhstan. Về sau, NASA đã ký với SpaceX một hợp đồng trị giá 1,6 tỷ USD thuê 12 chuyến chở hàng hai chiều tới ISS, nhờ đó chấm dứt việc thuê tàu Nga. Cho tới nay, SpaceX đã thực hiện hai chuyến theo hợp đồng. Chuyến đầu tiên hoàn tất vào tháng 10/2012, khoang tàu Dragon được phóng bằng tên lửa Falcon9 đã chở 400 kg hàng tiếp tế cho ISS, sau đó lại chở 758 kg hàng từ ISS về Trái Đất. Nếu chi phí cho một chuyến bay của tàu con thoi lên ISS và trở về là 450 triệu USD thì SpaceX chỉ cần 133 triệu USD (tất nhiên tàu con thoi còn có những giá trị khác, như về quân sự).

Giờ đây SpaceX đang chuẩn bị phóng tàu vũ trụ có người lái lên trạm ISS. Ngay từ năm 2011, Elon Musk Tổng Giám đốc SpaceX đã tuyên bố: “Với sự hỗ trợ của NASA, SpaceX sẽ sẵn sàng thực hiện chuyến bay có người lái đầu tiên trong năm 2014.” Ông cũng nói SpaceX sẽ “cố gắng” đưa người lên sao Hỏa vào năm 2020.

     Nguyễn Hải Hoành tổng hợp