Viện Hàn lâm KH Quốc gia Hoa Kỳ: Tăng kỷ lục số nhà khoa học nữ, nhà khoa học da màu
Quy trình xét chọn thành viên của Viện Hàn lâm KH Quốc gia Hoa Kỳ (NAS) từ lâu đã nổi tiếng là phân biệt đối xử với các nhà khoa học nữ, các nhà khoa học da màu, cũng như những nhà khoa học đến từ các trường đại học kém danh tiếng. Tuy nhiên, mới đây, lãnh đạo Viện đã có động thái sửa đổi nhằm đa dạng hóa giới tính, chủng tộc và khu vực địa lý. Và danh sách viện sĩ của khóa này, vừa được công bố vào 26/4, đã cho thấy tác động của những thay đổi đó.
Danh sách viện sĩ mới của NAS đã có sự cải thiện về tỷ lệ giới tính, chủng tộc và khu vực địa lý của các nhà khoa học. Ảnh: aamc
Một nửa số thành viên của khóa năm nay – 59/120 là phụ nữ; 10 năm trước, con số này chỉ là một phần tư. Khóa mới còn có sự tham gia của chín nhà khoa học da đen; các nhà lãnh đạo của NAS cho biết trước đây con số này chưa bao giờ vượt quá ba người, nếu không muốn nói thường là con số 0 tròn trĩnh. Theo nhà di truyền học thực vật Susan Wessler, thư ký văn phòng nội vụ của NAS và là giáo sư tại UC Riverside, đòn bẩy chính cho sự thay đổi là hội đồng quản trị của Viện. Mỗi năm, họ phân chia các thành viên mới vào sáu nhóm. “Chúng tôi phân bổ vị trí dựa trên sự đa dạng của danh sách của ứng viên mà mỗi nhóm đề cử. Những nhóm có danh sách đề cử đa dạng hơn sẽ được tuyển chọn thêm nhiều vị trí hơn”.
Năm tiếp theo, hội đồng sẽ xem xét cách các các nhóm lấp đầy những vị trí này. “Nếu những người tuyển chọn chọn một nhóm các nhà khoa học toàn là người da trắng và đến từ Harvard vào, họ sẽ bị phạt”, bà cho biết. Wessler cho biết quy trình này đã thành công trong những năm gần đây, đặc biệt là đối với các nhà khoa học nữ. Theo Wessler, mức độ cân bằng giới tính giữa các thành viên mới sẽ tạo động lực cho sự thay đổi bền vững.
NAS cũng đang cố gắng cải thiện tính đa dạng về địa lý. Nhiều người chỉ trích họ vì hầu như chỉ lựa chọn các thành viên từ các tổ chức lớn, thường nằm ở Đông Duyên hải hoặc Tây Duyên hải Hoa Kỳ. Các nhà hoạch định chính sách ngày càng lo ngại về sự mất cân bằng địa lý tương tự trong việc phân bổ nguồn tiền nghiên cứu của liên bang, và các cơ quan đang nỗ lực giải quyết vấn đề đó thông qua tổ chức những chương trình nhằm gia tăng tính cạnh tranh của các bang ‘nhà nghèo’. “Hãy nhớ rằng đây là Hợp chủng quốc Hoa Kỳ, không phải Hợp chủng quốc Duyên hải Hoa Kỳ”, Francis Collins, giám đốc Viện Y tế Quốc gia, phát biểu tại một phiên họp thường niên của Viện NAS.
Wessler chia sẻ, đối với NAS, sự mất cân bằng còn thể hiện ở việc trong tổng số 2461 thành viên của NAS, có 18 bang chỉ có từ hai thành viên trở xuống. Ngược lại, bà lưu ý, những trường ưu tú như ĐH Harvard, ĐH Stanford, ĐH Princeton và ĐH California (UC), Berkeley, có thể tự hào về việc có hơn 100 thành viên NAS. Hai năm trước, hội đồng đã thực hiện một động thái triệt để nhằm cấm các thành viên đề cử ai đó từ chính tổ chức của họ. Hội đồng cũng cấm các thành viên vận động bầu chọn cho một đồng nghiệp.
Wessler ước tính, trong quá khứ, một phần tư số người được đề cử là nhờ một người cùng trường giới thiệu. Điều này khiến những người được đề cử đó thường có xu hướng là những người đàn ông da trắng, lớn tuổi. Sự mất cân bằng này sẽ kéo theo việc các thành viên Viện NAS không còn phản ánh sự thay đổi trong nhân khẩu học của lực lượng lao động khoa học ở nước này.
Các bước mà Viện NAS đang thực hiện nhằm cải thiện mức độ đa dạng phù hợp với các nỗ lực quốc gia trong việc chống lại phân biệt chủng tộc và bất bình đẳng xã hội, nhưng những nỗ lực lớn hơn đó lại không phải là toàn bộ động lực. Wessler nói “Chúng tôi cảm thấy mình đang thiếu những nhà khoa học xuất sắc. NAS cũng hy vọng việc thúc đẩy sự đa dạng sẽ góp phần tăng cường hiểu biết của công chúng về khoa học. □
Anh Thư lược dịch
Nguồn: https://www.sciencemag.org/news/2021/04/us-national-academy-picks-record-number-women-minorities
