Sóng não dự đoán tình trạng suy giảm nhận thức ở bệnh nhân Parkinson

Một vài phút dữ liệu được ghi lại từ một điện cực duy nhất đặt trên đỉnh đầu có thể đủ để dự đoán các vấn đề về tư duy, bao gồm chứng sa sút trí tuệ, ở bệnh nhân mắc bệnh Parkinson (PD). Phát hiện mới từ một nghiên cứu của Đại học Iowa có thể giúp cải thiện việc chẩn đoán các khiếm khuyết nhận thức ở bệnh Parkinson cũng như phát triển các dấn ấn sinh học và phương pháp điều trị nhắm đích mới cho các triệu chứng của căn bệnh này.

“Suy giảm nhận thức, bao gồm sa sút trí tuệ, là một triệu chứng quan trọng và chưa được đánh giá đúng mức. Khoảng 30% bệnh nhân có thể có các triệu chứng về nhận thức ở giai đoạn đầu của bệnh, và có đến 80% người bệnh sẽ gặp vấn đề này ở một thời điểm nào đó”, TS. Nandakumar Narayanan – Phó Giáo sư thần kinh học tại trường Đại học Y khoa UI Carver và là đồng tác giả của nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry – cho biết. “Không chỉ vậy, mặc dù chúng ta đã có một số phương pháp điều trị khá hiệu quả các triệu chứng vận động của Parkinson, bao gồm cả liệu pháp y tế và kích thích não sâu, song, hầu như chưa có phương pháp điều trị cho các khía cạnh nhận thức của bệnh Parkinson”.

Công cụ tiềm năng 

Trong nghiên cứu mới, các bản ghi não đã được ghi lại bằng một công nghệ rất cũ và phổ biến rộng rãi có tên là điện não đồ (EEG) – công nghệ đo các sóng não có tần số thấp, được gọi là sóng delta và theta, ở vùng não trước của những người tham gia nghiên cứu. Nhóm UI phát hiện ra, khi bệnh nhân bắt buộc phải suy nghĩ, việc giảm cường độ của các sóng não này có liên quan chặt chẽ đến rối loạn chức năng nhận thức ở bệnh Parkinson. Kết quả này cho thấy, điện não đồ – phương pháp không tốn kém và không xâm lấn – có thể hữu ích trong việc chẩn đoán sự suy giảm nhận thức ở bệnh nhân Parkinson. 

“Các phương pháp truyền thống để chẩn đoán vấn đề về nhận thức thường cần đến các bài kiểm tra bằng giấy, bút và tiêu tốn nhiều thời gian, đòi hỏi phải có một nhà thần kinh học kiểm soát và phân tích các bài kiểm tra ấy. Thêm vào đó, vì các bài đánh giá truyền thống như vậy có thể “học” được, chúng không thể được sử dụng lặp đi lặp lại theo thời gian cho cùng một bệnh nhân”, Narayanan – nhà thần kinh học ở UI Health Care và là một thành viên của Viện Khoa học Thần kinh Iowa – cho biết. “Ngược lại, điện não đồ có thể được thực hiện liên tục trong nhiều giờ đồng hồ hoặc nhiều ngày. Phương pháp này có thể được áp dụng tại viện dưỡng lão hoặc tại nhà của bệnh nhân, từ đó cung cấp thông tin mô tả phong phú về tình trạng nhận thức của bệnh nhân”.

Phương pháp điện não đồ cũng có thể hữu ích để theo dõi và điều chỉnh các tác dụng phụ liên quan đến nhận thức của thuốc và mô phỏng não được sử dụng để điều trị bệnh Parkinson. Thêm vào đó, điện não đồ thậm chí còn có thể cung cấp một thử nghiệm cơ bản để xác định liệu các phương pháp điều trị mới cho bệnh Parkinson có hiệu quả trong việc cải thiện chức năng nhận thức hay không.

Tín hiệu não suy giảm

Là một trong những nghiên cứu lớn nhất về chủ đề này cho đến nay (với sự tham gia của 100 bệnh nhân Parkinson có chức năng nhận thức từ khỏe mạnh đến sa sút trí tuệ, và 49 người đối chứng tương tự về mặt nhân khẩu học), nghiên cứu này đã cho thấy cái nhìn sâu sắc về vai trò của tín hiệu não được đo lường bằng điện cực điện não đồ.

Tất cả người tham gia đã thực hiện ba nhiệm vụ khác nhau để đánh giá khả năng kiểm soát nhận thức. Trong lúc đó, một điện cực điện não đồ duy nhất đã đo cường độ của sóng não delta và theta tần số thấp từ vỏ não trước của người tham gia. Nhóm nghiên cứu của Narayanan đã phát hiện ra, chức năng nhận thức bị suy giảm có sự tương quan với cường độ giảm dần của sóng não tần số thấp trong khi bệnh nhân đang thực hiện một nhiệm vụ. 

“Điều đáng ngạc nhiên là, hiệu ứng này xuất hiện khi bệnh nhân chỉ đơn giản là được yêu cầu chú ý đến một tín hiệu và phản hồi lại. Tôi nghĩ đây là một hiểu biết sâu sắc mới về lý do tại sao bệnh nhân Parkinson gặp vấn đề về nhận thức: Họ không tham gia được vào các quá trình phản ứng cơ bản này trong não,” Narayanan giải thích.

Trong tương lai, nhóm của Narayanan dự định sẽ nghiên cứu các cơ chế liên kết giữa sóng não delta và theta bị suy giảm với khả năng nhận thức kém hơn ở bệnh nhân Parkinson, cũng như tìm hiểu rõ hơn về cách sử dụng công nghệ điện não đồ để cải thiện việc chẩn đoán hoặc thậm chí điều trị rối loạn chức năng nhận thức ở bệnh nhân mắc bệnh Parkinson.

Kim Dung lược dịch

Nguồn: Brain waves may predict cognitive impairment in Parkinson’s disease