EU công bố kế hoạch cấm “lớn nhất từ trước đến nay” đối với các hóa chất nguy hiểm
Hàng ngàn hóa chất độc hại có thể sẽ sớm bị cấm tại châu Âu theo quy định hạn chế mới. Đây là kế hoạch được các nhà vận động chính sách ca ngợi là mạnh mẽ nhất từ trước đến nay.
Các hạt vi nhựa trong nước. Ảnh: Maxshoto/Alamy/theguardian.com
Đầu năm nay, các nhà khoa học cho biết tình trạng ô nhiễm hóa chất đã vượt quá “giới hạn của hành tinh” – một ranh giới mà nếu vượt qua sẽ dẫn đến sự sụp đổ của hệ sinh thái toàn cầu.
“Lộ trình giới hạn” mới đây của EU được cho là bước đi đầu tiên để thay đổi tình hình này, thông qua việc sử dụng các luật hiện hành để cấm các chất độc hại có liên quan đến bệnh ung thư, rối loạn nội tiết tố, rối loạn sinh sản, béo phì, tiểu đường và các bệnh khác.
Theo Cục Môi trường Châu Âu (EEB), có thể có tới 12.000 chất sẽ nằm trong phạm vi cấm của đề xuất mới, khiến quy định này trở thành “lệnh cấm lớn nhất thế giới đối với các hóa chất độc hại”.
Tatiana Santos – người quản lý chính sách hóa chất của Cục, cho biết: “Các biện pháp kiểm soát hóa chất của EU thường rất chậm chạp, tuy nhiên lần này EU đang lên một kế hoạch táo bạo nhất mà chúng tôi từng thấy. Các nhà vận động hành lang ngành hóa dầu đang bị sốc với những gì đang diễn ra. Kế hoạch này hứa hẹn sẽ cải thiện mức độ an toàn của gần như tất cả các sản phẩm được sản xuất, cũng như nhanh chóng giảm cường độ hóa chất trong trường học, nhà ở và nơi làm việc của chúng ta”.
Theo đó, kế hoạch mới của EU đã lần đầu tiên tập trung vào toàn bộ các nhóm hóa chất, trong đó bao gồm tất cả các chất chống cháy, bisphenol, nhựa PVC, hóa chất độc hại trong tã lót sử dụng một lần và PFAS, những chất còn được gọi là “hóa chất vĩnh cửu” bởi chúng cần rất rất nhiều thời gian để phân hủy một cách tự nhiên. Tất cả những chất trên sẽ được Cơ quan Hóa chất Châu Âu đưa vào “danh sách lần lượt” để xem xét hạn chế. Danh sách này sẽ thường xuyên được xem xét và cập nhật, trước khi bản sửa đổi quan trọng của quy định quản lý hóa chất Reach của Liên minh Châu Âu được đưa ra vào năm 2027.
Các hóa chất được xác định trong văn bản mới bao gồm các chất trong bao bì/vật liệu tiếp xúc với thực phẩm, tã lót sử dụng một lần và PAHs (hydrocacbon thơm đa vòng) ở dạng trong đồ chơi của trẻ em.
Tuy nhiên, các tập đoàn trong ngành cho rằng, việc tập trung vào nhóm hóa chất (thay vì từng loại hóa chất đơn lẻ) sẽ có thể gây ảnh hưởng đến các dòng sản phẩm thông thường như kem chống nắng hay nước hoa – những sản phẩm hay sử dụng một loạt các chất tổng hợp.
“Rất nhiều thành phần khác nhau sẽ nằm trong nhóm hóa chất gây mẫn cảm cho da, do đó sẽ ảnh hưởng đến rất nhiều loại mỹ phẩm”, John Chave, Tổng giám đốc của cơ quan Mỹ phẩm Châu Âu, cho biết. “Người tiêu dùng sẽ có ít lựa chọn hơn, mỹ phẩm kém đa dạng hơn, hiệu quả của sản phẩm thấp hơn, trong khi lại không nhận được thêm lợi ích gì vì những thành phần này vốn dĩ đã an toàn rồi”.
Không chỉ mỹ phẩm, các sản phẩm khác như sơn, chất tẩy rửa, chất kết dính, chất bôi trơn và thuốc trừ sâu cũng bị ảnh hưởng bởi kế hoạch mới này. Theo một nghiên cứu của tập đoàn thương mại Cefic, hệ thống quản lý Reach của Châu Âu vốn đã ghi nhận số lượng hóa chất với phạm vi rộng nhất thế giới, do đó các lệnh cấm mới có thể sẽ ảnh hưởng đến hơn một phần tư doanh thu 500 tỷ euro (420 tỷ bảng Anh) hàng năm của ngành công nghiệp này.
Tuy nhiên, Cơ quan Hóa chất Châu Âu ủng hộ việc kiểm soát hóa chất theo nhóm. Lý do là bởi, trước đây các công ty hóa chất đã né tránh các lệnh cấm đối với một số hóa chất riêng lẻ bằng cách điều chỉnh thành phần hóa học của chúng và tạo ra các chất tương tự nguy hiểm không kém nhưng chưa nằm trong “tầm ngắm” của cơ quan quản lý. “Tình trạng này đã kéo dài hàng thập kỷ”, Santos cho biết, “đây là một chiến thuật đầy nhạo báng và vô trách nhiệm của ngành công nghiệp hóa chất”.
Mỹ Hạnh dịch
Nguồn: EU unveils plan for ‘largest ever ban’ on dangerous chemicals
