Phát hiện mới về hạt bụi trong không khí Hà Nội
Theo một nghiên cứu mới do các nhà nghiên cứu tại Viện Hóa học, Viện Công nghệ Môi trường (Viện Hàn lâm KH&CN) và các nhà khoa học trường Đại học Kitakyushu, Sophia (Nhật Bản), trong bầu khí quyển của Hà Nội có 19 dư chất trừ sâu, trong đó lần đầu phát hiện 16 chất. Kết quả nghiên cứu cho thấy, nguy cơ rủi ro đến sức khỏe của 19 loại dư chất này không đáng kể.
Phun thuốc trừ sâu là một trong những nguồn gây ô nhiễm không khí Hà Nội. Nguồn: TTXVN.
Công bố “Comprehensive study of insecticides in atmospheric particulate matter in Hanoi, Vietnam: Occurrences and human risk assessment” (Nghiên cứu toàn diện về các loại thuốc trừ sâu trong hạt bụi trong khí quyển Hà Nội, Việt Nam: Những biểu hiện và đánh giá nguy cơ rủi ro với con người) trên tạp chí Chemosphere. Nghiên cứu do Quỹ NAFOSTED tài trợ.
Các nhà nghiên cứu nhận xét, ô nhiễm không khí đang là một trong những vấn đề môi trường nghiêm trọng nhất ở Việt Nam, đặc biệt là ở các thành phố lớn như Hà Nội và TPHCM. Tuy một vài năm gần đây đã có một số trạm quan trắc được lắp đặt để theo dõi chất lượng không khí nhưng dữ liệu môi trường về các chất ô nhiễm vi hữu cơ thành phần của các hạt bụi trong khí quyển (APMs) vẫn còn chưa được quan tâm nhiều, đặc biệt là hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (PAHs) và hợp chất hữu cơ khó phân hủy (POPs).
Do đó, để tìm hiểu mức độ ô nhiễm của các chất APMs tại Hà Nội và dự báo khả năng ảnh hưởng đến sức khỏe người dân của chúng, các tác giả đã tiến hành thu mẫu không khí tại hai điểm là đường Phạm Văn Đồng, quận Cầu Giấy – nơi có lưu lượng giao thông lớn, và Phú Đô, quận Nam Từ Liêm – nơi dân cư chủ yếu làm nghề trồng trọt, thủ công…, từ tháng 4 đến tháng 9/2017. Họ thu thập các mẫu vào sáu ngày trong tuần, cả mùa khô lẫn mùa mưa.
Bằng phương pháp sàng lọc đích mới sử dụng LC-QTOF-MSSWATH, các tác giả đã tìm thấy 19 loại thuốc trừ sâu, hầu hết trong số đó đều đang được sử dụng rộng rãi ở Việt Nam, ngoại trừ carbofuran và omethoate. Đáng chú ý, lần đầu tiên họ phát hiện ra sự hiện diện của 16 loại chưa được ghi lại trong các tài liệu như propargite – hoạt chất dùng để diệt trừ nhện trên cây với khả năng diệt trừ nhanh (sau 1, 2 ngày phun) và có thể kéo dài tới 20-25 ngày; midacloprid – hoạt chất diệt côn trùng được sử dụng để kiểm soát mối, côn trùng sống dưới đất và bọ chét trên vật nuôi; cyromazine – chất điều chỉnh tăng trưởng côn trùng triazine được sử dụng làm thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ…
Nếu nhìn sâu vào tần suất xuất hiện của các hợp chất này, có thể thấy một nửa trong số đó dò được trong 49% số lượng mẫu, đặc biệt propargite là 100%, imidacloprid 91%, và omethoate 83%, nồng độ cao nhất lần lượt là 8,60 ng m-3, 2,12 ng m-3 và 0,85 ng m-3.
Nhìn tổng thể, nồng độ các hợp chất trừ sâu trong mùa khô cao hơn mùa mưa, và nồng độ các hợp chất trừ sâu vào ban đêm cao hơn ban ngày, cả vào mùa mưa và mùa khô. Các nhà nghiên cứu nhận xét, nồng độ của thuốc trừ sâu không chỉ phụ thuộc vào mùa – có thể do mùa mưa thì chúng dễ khuếch tán, pha loãng trong không khí hơn, mà còn phụ thuộc vào các đặc tính hóa lý của từng hợp chất, điều kiện sử dụng và điều kiện khí tượng. Họ dự đoán, các nguồn phát thải của chúng có thể liên quan đến việc trồng trọt và kiểm soát dịch hại trong nhà, ví dụ như diệt mối, nhện, kiến…
Vậy sự hiện diện của các loại thuốc trừ sâu có ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe con người? Trước đây, theo một khảo sát sơ bộ vào năm 2018 của Viện nghiên cứu Sức khỏe môi trường và nghề nghiệp quốc gia (Bộ Y tế), gần một nửa trong số 67 mẫu máu thu thập ở Hà Nội có thuốc trừ sâu. Tuy nhiên, đến nay chưa có những khảo sát và nghiên cứu sâu hơn về nguy cơ rủi ro do phơi nhiễm thuốc trừ sâu của con người. Trong nghiên cứu này, thông qua tổng lượng hấp thụ hằng ngày qua đường hô hấp, tỷ lệ rủi ro qua phơi nhiễm thuốc trừ sâu…, các nhà nghiên cứu phát hiện ra nguy cơ rủi ro sức khỏe không đáng kể.
Mang đến cái nhìn tổng quan về các nồng độ thuốc trừ sâu và nguy cơ rủi ro cho người, tuy nhiên các tác giả cho rằng vẫn cần tiến hành thêm các nghiên cứu để sàng lọc phân tích trên diện rộng các hợp chất trừ sâu ở cả pha lỏng và pha hạt ở Hà Nội cũng như các tỉnh lân cận.
* Tít cũ của tin là “Phát hiện 19 loại thuốc trừ sâu trong hạt bụi trong khí quyển Hà Nội” đã được sửa lại vì có thể gây hiểu lầm.
