Tia Sáng Xuân Quý Mão 2023
Số báo chào xuân Quý Mão 2023 của Tia Sáng hướng về tính mở, nơi mỗi bài viết đều có thể là một ví dụ minh họa về tính mở trong khoa học và trong đời sống.
Tính mở là phẩm tính cơ bản của khoa học và triết học, đòi hỏi nhìn nhận mọi sự vật và hiện tượng bằng tinh thần cởi mở khách quan. Những nền tảng lý luận dù được coi là chính thống và kiên cố đến đâu cũng có thể được xem xét và kiểm chứng lại. Mọi cánh cửa tri thức đều có thể được phép lật mở để bước ra ngoài biên giới đã biết (Nguyễn Thị Từ Huy). Trong khoa học, nhờ có tinh thần mở, chúng ta mới có những cá nhân dám có hoài bão và đắm đuối bền bỉ, theo đuổi giải quyết những vấn đề cơ bản, có ý nghĩa soi chiếu nền tảng. Trong số báo lần này, chúng tôi giới thiệu một chân dung như thế, đó là nhà vật lý Phùng Văn Đồng cùng nhóm nghiên cứu, những người miệt mài nghiên cứu về cơ chế khối lượng hạt neutrino, thứ vật chất mơ hồ khó nắm bắt, để truy tìm những kiến giải sâu sắc về sự tiến hóa của vũ trụ và các quá trình diễn ra trong lòng nó.
Trong đời sống xã hội, dựa vào tính mở, chúng ta nhìn nhận sự vật lấy con người làm trung tâm. Các bài viết của Nguyễn Sỹ Dũng, Minh Hà-Dương, Neal Koblitz… khẳng định lại rằng mọi người đều có quyền được tiếp cận tri thức, được tham vấn một cách dân chủ để xem xét và mổ xẻ bằng góc nhìn mới đối với các thiết chế dù chúng đã có tính chính thống hoặc thành lề thói lâu đời, để có được sự thay đổi tiến bộ phục vụ con người.
Tính mở cũng là yếu tố cốt lõi và là truyền thống cao đẹp khiến các cộng đồng ngày càng được mở rộng, có tinh thần nhân văn và có mạch sống bền vững (Nguyễn Thị Hậu). Trong nghệ thuật, tính mở cũng chính là điều kiện đầu tiên để thực hành nghệ thuật: sự tự do sáng tạo. Mở trong nghệ thuật tạo ra những con đường sáng tạo mới và những kênh tiếp cận mới đến công chúng. Khi được tạo điều kiện để phát huy tính mở, nghệ thuật sẽ đơm hoa kết trái, cất lên tiếng nói phản ánh bản sắc của cộng đồng, có sức mạnh hàn gắn để những khác biệt được cảm thông và chung sống, và không ngừng tiếp tục bổ sung khiến cho bản sắc ấy ngày càng phát triển phong phú.
Thực hành tính mở hẳn không dễ dàng. Nó đòi hỏi không chỉ tinh thần đổi mới sáng tạo mà còn cả thái độ khiêm nhường, cầu thị, không tự vướng chấp, khoan thứ và sức mạnh kỷ luật để bền bỉ theo đuổi. Tính mở phản ánh sự trưởng thành của cá nhân cũng như của cộng đồng.
Chúng tôi xin kính chúc quý bạn đọc đón xuân Quý Mão 2023 nhiều niềm vui và sức sống, đón nhận những cơ duyên để không ngừng làm mới chính mình.
Ban biên tập Tia Sáng
