Thư tòa soạn
Khi một số cá nhân, tổ chức, quốc gia sớm tiếp cận, làm chủ và phát huy hiệu quả lợi thế của AI và robot thì cũng đồng nghĩa rằng những ai không kịp nắm bắt cơ hội từ các công nghệ mới này sẽ tụt hậu, làm khoét sâu hơn khoảng cách bất bình đẳng sẵn có.
Bạn đọc thân mến,
Thế giới đang bước vào một kỷ nguyên mới, nơi trí tuệ nhân tạo (AI) với lượng kiến thức và tốc độ xử lý thông tin vượt trội so với con người, cung cấp một công cụ để hỗ trợ học tập, lao động, thậm chí cả hoạt động sáng tạo, nghệ thuật…, từ đó có thể mang lại nhiều của cải và thay đổi cả cách vận hành xã hội. Nhưng khi một số cá nhân, tổ chức, quốc gia sớm tiếp cận, làm chủ và phát huy hiệu quả lợi thế của AI và robot thì cũng đồng nghĩa rằng những ai không kịp nắm bắt cơ hội từ các công nghệ mới này sẽ tụt hậu, làm khoét sâu hơn khoảng cách bất bình đẳng sẵn có.
Để tránh tụt hậu và có cơ hội bắt kịp, tham gia vào tiến trình sử dụng hay thậm chí phát triển những nền tảng công nghệ mới của thế giới trong kỷ nguyên này, điều quan trọng đầu tiên là phải từ bỏ nền giáo dục từ chương, nền giáo dục vâng lời, xây dựng một nền giáo dục khai phóng đào tạo con người có tinh thần sáng tạo, dám chấp nhận, tiếp thu cái mới, phá bỏ những khuôn khổ cũ.
Những yêu cầu đó càng khiến chúng ta cần đối diện với những vấn đề đã cũ vẫn đang tiếp tục tồn tại. Một nền giáo dục rập khuôn sẽ không mấy hữu dụng trước AI có khả năng sao chép nhanh gấp nhiều lần con người; một hệ thống đào tạo kỹ năng thiên về tư duy một chiều sẽ tạo ra những cá nhân lần lượt bị máy móc thay thế bởi không thể có góc nhìn khác, phát hiện các vấn đề trong hệ thống, vá lỗi hay sáng tạo. Trước những bước tiến nhanh chóng của AI hay khoa học và công nghệ nói chung, mỗi chúng ta cần thẳng thắn nhìn lại những vấn đề nội tại để biết mình đang đứng ở đâu và cần làm gì cho tương lai.
Với những suy nghĩ như vậy, số báo chào Xuân Giáp Thìn 2024 của Tia Sáng muốn phản ánh những xu hướng công nghệ mới đang tác động tới xã hội giữa bối cảnh vẫn còn những tồn tại và sự trì trệ, đồng thời làm nổi bật một thông điệp: ở mọi thời đại, vốn con người là điều cần được đầu tư, trân trọng, ươm dưỡng, bởi con người mới sẽ đồng hành với công nghệ mới, là tiền đề tạo ra những chuyển đổi tiến bộ xã hội lớn lao, trong khi những con người cũ và xã hội cũ sẽ phải hứng nhận những đứt gãy do không kịp chuẩn bị cho chuyển đổi.
Thay mặt tòa soạn, chúng tôi xin kính chúc quý bạn đọc năm Giáp Thìn 2024 dồi dào sức khỏe, nhiều sinh khí và cảm hứng, để không ngừng sáng tạo và thành công trên hành trình phía trước.□
Ban biên tập Tia Sáng
