Công diễn lần đầu vở opera bị thất lạc 200 năm của Gaetano Donizetti
Sau tám năm phục dựng vở opera bị thất lạc của nhà soạn nhạc Italia Gaetano Donizetti, vở diễn sẽ lần đầu ra mắt công chúng vào tháng 7 tới tại nhà hát Covent Garden, Anh.
Gaetano Donizetti là một trong những nhà soạn nhạc xuất sắc thế kỷ 19 của phong cách opera bel canto, bên cạnh Gioachino Rossini và Vincenzo Bellini… Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông, Lucia di Lammermoor, viết vào năm 1835, được coi như một trong những vở opera bậc nhất châu Âu. Tuy nhiên L’Ange de Nisida (The Angel of Nisida) – sáng tác vào cuối những năm 1830 sau khi ông chuyển tới sống ở Paris – còn chưa từng được ai biết đến. Tác phẩm này được ông viết riêng cho nhà hát Théâtre de la Renaissance của Paris nhưng rút cục nhà hát bị phá sản trước khi công diễn.
Vở opera bị thất lạc từ đó và chỉ cho đến khi nghiên cứu sinh ngành âm nhạc tại trường Southampton Candida Mantica tìm thấy những mảnh bản thảo và cẩn thận “giải mã” các ký hiệu của nhà soạn nhạc trong suốt 8 năm ròng.
Mantica cho biết, cô tìm thấy một số trang bản thảo ở Thư viện quốc gia ở Parisnhưng chúng nằm rải rác trong 18 thư mục mà không được đánh dấu thứ tự. Việc phục dựng này cũng cần thêm cả tư liệu về nhà soạn nhạc ở các kho lưu trữ ở khắp châu Âu và Mỹ. “Tôi đã có thể xác định được khoảng 470 trang tổng phổ là nhờ bản sao phần nháp của phần libretto (lời thơ), đủ cho phép tôi sắp xếp hoàn chỉnh thep đúng thứ tự ban đầu của nó,” cô cho biết thêm.
Vở opera này sẽ được công diễn lần đầu vào ngày 18/7 tới tại nhà hát Covent Garden với sự trình diễn của đoàn Opera Rara của London cùng với nhà hát Royal Opera House.
L’Ange de Nisida là một vở opera lãng mạn, kể câu chuyện tình yêu giữa một người lính mang tên Leone và nhân tình của nhà vua.
Sir Mark Elder, giám đốc nghệ thuật của Opera Rara và giám đốc âm nhạc của Hallé Orchestra, sẽ chỉ huy buổi trình diễn. Ông nói với Observer: “Đây là một tác phẩm hết sức xuất sắc, rất đẹp!”. Trong những tác phẩm cuối đời, Donizetti thường viết một số vở opera lãng mạn, như La Favorite vào năm 1840, tuy nhiên Elder nhận xét thêm: “Quá nửa phần âm nhạc trong [L’Ange] còn chưa bao giờ được nghe, vì vậy khán giả sẽ hết sức hào hứng khi được nghe chúng.”
Ông còn tiết lộ là có một số cảnh “rất cuốn hút” và do được thiết kế cho sân khấu nhỏ nên vở diễn “thật sự tinh tế, gần gũi và tuyệt đẹp”.
Donizetti qua đời vào năm 1848 ở tuổi 50, một trong số những kiệt tác của ông là vở hài kịch L’Elisir d’Amore (The Elixir of Love) sáng tác năm 1832.
Roger Parker, cố vấn về danh mục biểu diễn cho Opera Rara và giáo sư âm nhạc tại King’s College London, cho biết: “Mục tiêu của chúng tôi là đưa L’Ange trở thành tác phẩm được nhiều người biết đến như Lucia di Lammermoor hay L’Elisir d’Amore. Tất nhiên ai mà biết được điều gì sẽ xảy ra? Nhưng chất lượng âm nhạc của vở diễn thì xuất sắc như những gì ông ấy từng viết ra. Thật ngạc nhiên về điều đó. Khi khám phá các vở opera, người ra thường thấy là chúng hay có một số vấn đề. Nhưng vở diễn này có phần âm nhạc vô cùng đáng kinh nhạc. Đây thực sự là một trong những phần âm nhạc hay nhất mà người ta vẫn nghe thấy ở Donizetti.”
Ông nói thêm: “Tất cả các vở diễn của ông ấy đều được trình diễn ngay sau khi hoàn thành. Đây là vở cuối cùng và cũng là vở xuất sắc nhất trong những vở xuất sắc.”
Các bức thư của Donizetti viết trong thời kỳ này cũng phản chiếu sự muộn phiền của ông khi vở diễn bị hủy bỏ cũng như bộc lộ sự tuyệt vọng về việc nhà hát bị giải thể, “viên quản lý nhà hát thực sự là con lừa” – một trong những lời phàn nàn của ông
Parker tin tưởng rằng L’Ange de Nisida sẽ “thay đổi cách chúng ta nghĩ về Donizetti, đặc biệt trong việc ông lan tỏa đến khán gỉ tinh thần âm nhạc của mình. Đó là sự pha trộn của sự hài hước và tính nghiêm túc.”
Các học giả về Donizetti cũng biết về vở opera này, ông nói, “nhưng họ không chịu cho biết ý kiến…”
Ông ca ngợi việc dò tìm và phục dựng tác phẩm của Mantica là “đáng kinh ngạc”: “Candida tới Paris và thực hiện việc tìm kiếm những ô nhịp. Tôi nghĩ là giờ đây chúng ta đã có trong tay nhiều hơn hoặc ít hơn những gì Donizetti đã viết.”
Vở opera sẽ diễn ra trong vòng 2 tiếng rưỡi, bao gồm cả thời gian nghỉ. Các nghệ sỹ solo sẽ bao gồm nữ nghệ sỹ giọng soprano Joyce El-Khoury trong vai Sylvia. Một bản thu âm trực tiếp sẽ được thực hiện để chuẩn bị cho việc ra album vào năm sau. Buổi công diễn đầu tiên sẽ là một buổi opera concert hơn là một vở diễn sân khấu. Theo Elder, Covent Garden là “một sân khấu tuyệt vời để giới thiệu những tác phẩm còn chưa được biết đến tới khán giả. Tôi có thể tưởng tượng ra màn trình diễn này ở đó”.
Thanh Nhàn dịch
