Việc tính điểm công trình phải dựa trên
chất lượng thực sự của các công bố
Một trong những vấn đề góp phần lớn đến hoạt động nghiên cứu KHCN cũng như GDĐT chính là việc phát triển đội ngũ cán bộ KHCN, GDĐT tinh hoa của đất nước. Đó chính là đội ngũ những nhà khoa học có chức danh GS, PGS – đội ngũ những người tham gia trọng yếu trong hoạt động nghiên cứu KHCN cũng như trong sự nghiệp đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao cho đất nước.
Quy chế mới xét chức danh GS, PGS mà Thủ tướng vừa ban hành (QĐ174-2008-QĐ-TTg, ngày 31/12/2008), mặc dù về mặt quy trình thủ tục xét duyệt còn ít được đổi mới và nhìn chung chưa đáp ứng kỳ vọng, phải tạo sự thay đổi căn bản của giới chức KHCN cũng như GDĐT, tuy nhiên, để bù lại một số hạn chế và bất cập trong Quy chế mới này, chúng ta vẫn có thể cải thiện được việc nâng cao chất lượng xét bổ nhiệm GS, PGS, khi có quy định cụ thể về cách tính điểm công trình khoa học tại khoản 4 điều 8 trong Nghị định. Theo đó, việc tính điểm công trình khoa học phải dựa trên cơ sở chất lượng thực sự của các công bố. Trong đó, không những cần phải cần phân biệt các công bố quốc tế và trong nước mà cấp bậc về chất lượng của các công bố quốc tế và quốc gia cũng cần được xem xét. Một trong những bất cập trong những đợt xét GS, PGS trước đây là có phân biệt tạp chí quốc gia loại I, loại II nhưng lại đánh đồng giữa công bố trên tạp chí quốc gia và quốc tế, đánh đồng giữa các công bố trên tạp chí với các báo cáo Hội nghị khoa học xuất bản dưới dạng tuyển tập báo cáo (proceedings). Với cách đánh giá và cho điểm không tính đến chất lượng các công bố như trên, chúng ta đã bỏ qua các tiêu chí tối thiểu trong đánh giá KHCN và vô hình trung cũng góp phần cào bằng tiêu chí “chất lượng công trình nghiên cứu”, tiêu chí quan trọng nhất để đánh giá một nhà khoa học. Cách đánh giá này không chỉ đã góp phần nâng đỡ 2/3 số GS, PGS không xứng đáng (như GS Hoàng Tụy đã nhận xét), mà còn bỏ lọt nhiều người tài không được đứng trong đội ngũ các nhà khoa học tinh hoa của đất nước. Nay không những chúng ta cần đánh giá cao hơn – cũng có nghĩa là tính điểm cao đối với các công bố quốc tế mà cũng như cần thay đổi cách tính điểm các công bố trên các tạp chí quốc gia, quốc tế theo chuẩn mực mới, cụ thể:
– Một bài báo công bố trên các tạp chí quốc gia loại 1 sẽ được tính 1,0 điểm,
– Một bài đăng trên các tuyển tập hội nghị quốc gia (có Hội đồng biên tập, được xuất bản chính thức và nộp lưu chiểu) được tính 0,5,
– Bài báo công bố quốc tế trên Tạp chí SCI (Scientific Citation Index) được tính 5.0 điểm,
– Bài báo công bố quốc tế trên Tạp chí thuộc SCIE (Scientific Citation Index Expanded) được tính 2.5,
– Bài báo công bố trên tạp chí quốc tế không thuộc 2 danh sách trên hoặc báo cáo hội nghị quốc tế (proceedings) được tính như tạp chí quốc gia loại 1.
Như vậy, theo chuẩn mực mới phù hợp với thông lệ quốc tế, chúng ta không thể tính đồng hạng các công bố quốc gia và quốc tế, cũng không thể tính như nhau giữa các công bố trên tạp chí với các tuyển tập báo cáo hội nghị. Cách tính mới này chắc chắn không chỉ có tác dụng khuyến khích mà còn đem lại sự công bằng cho những nhà khoa học đã và đang hội nhập quốc tế thành công qua các công bố quốc tế của họ. Tuy vậy, cách tính mới cũng không phương hại đến những ai chưa có điều kiện công bố quốc tế.
Tính công trình theo chuẩn mực mới chắc sẽ góp phần xoá bỏ một số bất cập trước đây, khi một số nhà khoa học đủ tiêu chuẩn GS, PGS quốc tế nhưng lại không đáp ứng được các tiêu chuẩn GS, PGS của Việt Nam. Cách làm mới cũng góp phần trẻ hoá đội ngũ GS, PGS từ nguồn nhân lực trẻ được đào tạo quốc tế và có công bố quốc tế.
