Khởi nghiệp nông nghiệp: cần đủ ngây thơ để làm khác đi!

Dù là lần huấn luyện đầu tiên cho các bạn trẻ khởi nghiệp vùng cao phía Bắc, chuyên gia Trần Anh Tuấn, giám đốc công ty the Pathfinder, quyết định đi thẳng qua cách thiết lập tư duy và mô hình kinh doanh mới dựa vào phát triển khách hàng, thay vì chỉ dựa vào phát triển sản phẩm theo kiểu truyền thống.

Demo sản phẩm trong đợt huấn luyện khởi nghiệp ở Hà Giang. Ảnh: Anh Tuấn.

Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo theo tư duy nghịch đảo

Lớp học có hơn 60 bạn trẻ ở Hà Giang và các tỉnh Tây Bắc như: Tuyên Quang, Sơn La, đủ các dân tộc khác nhau như Kinh, Dao, Nùng, Tày, Thái trắng, Bố Y, Mông… Tài nguyên khởi nghiệp cũng rất khác nhau: từ thảo dược, trà cổ thụ đến chim bồ câu, gà chín cựa và cả dịch vụ du lịch homestay. Vùng đất đẹp hoang sơ và kỳ vĩ, hứa hẹn triển vọng kinh doanh rất phong phú (Quản Bạ, Hà Giang, Cổng Trời, Núi Đôi, Nậm Đăm…). Nhiều loại thảo dược và cây gia vị quý từ rừng thiên nhiên như tam thất, bột nghệ đỏ, giảo cổ lam, gừng, tiêu rừng, dổi rừng, mắc khén, thảo quả, tam giác mạch… Tuy nhiên đến nay, việc khai thác có hàm lượng chế biến và giá trị gia tăng chưa cao.Và vẫn tồn tại nhiều bí quyết chế biến thực phẩm và thuốc đông y được lưu truyền lâu đời của người dân tộc, rất đáng quý.

Chủ đề “Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, xây dựng thương hiệu và tiếp thị tài nguyên bản địa” diễn ra trong hai ngày, được thiết kế theo mô hình đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp tinh gọn. Người giảng yêu cầu: “Bạn cần phải đủ ngây thơ để làm mọi thứ khác đi”, nhằm khuyến khích mọi người tạm quên đi lối tư duy truyền thống, mà đi thẳng vào tư duy mới: tập trung vào thị trường, phát triển khách hàng ngay từ giai đoạn hình thành ý tưởng kinh doanh theo tư duy mới.

Học viên được hướng dẫn cách thức quan sát, kiểm chứng, học hỏi và điều chỉnh các giả định kinh doanh trong mô hình kinh doanh, rút ngắn thời gian và tiết kiệm chi phí để phát triển sản phẩm, gia tăng khả năng thành công và giảm thiểu rủi ro thất bại và chi phí đầu tư… Làm sao xác dịnh thị trường ngách, vấn đề của khách hàng, giải pháp đáp ứng, xây dựng tuyên bố giá trị và sau đó mới xây dựng sản phẩm và doanh nghiệp. Cần thay đổi thực trạng: chủ yếu tập trung bán sản phẩm dẫn đến tình trạnh dễ cạnh tranh về giá, sản phẩm đơn điệu, nghèo nàn do thiếu kết hợp các sản phẩm dựa vào thang giá trị khách hàng.

Các bài tập giúp thấu hiểu khách hàng qua từng nhóm chân dung khách hàng mục tiêu cụ thể, tiếp cận và kiểm chứng chi tiết từ khách hàng, từ đó giúp giảm rủi ro thất bại do tạo ra những thứ mà khách hàng không cần. Tập trung sâu vào các phương thức phát triển khách hàng từ tư duy ý tưởng và cơ hội kinh doanh ban đầu, cách xây dựng phễu marketing và bán hàng dựa vào thang giá trị và thực hành các kỹ năng marketing và bán hàng cả online và offline, theo các loại phễu và mô hình kinh doanh khác nhau. Điều cốt yếu là hiểu biết khách hàng mục tiêu (đặc điểm về nhân khẩu học, sở thích, hành vi, kỳ vọng), cùng với cách thức làm hài lòng khách hàng, thậm chí  vượt quá mong đợi để từ đó bán chéo thêm sản phẩm, bán sản phẩm có giá trị cao hơn, bán sản phẩm mới và cổ động khách hàng, giới thiệu khách hàng mới…

Đổi mới sáng tạo giúp tạo ra giá trị mới hay nâng cao giá trị tài nguyên bản địa

Theo Báo cáo Chỉ số Khởi nghiệp Việt Nam, VCCI, 2016, chỉ số sáng tạo đổi mới của “Startup Việt Nam” chỉ đạt 11,4%, xếp hạng 50 trong số 60 nước thực hiện GEM (Tổ chức Giám sát kinh doanh toàn cầu). Trong đó, mới về sản phẩm chỉ đạt mức 4,8%, mới về thị trường là 2,2%, mới về công nghệ là 4,4%.

Với tài nguyên bản địa, cách thức đổi mới và khởi nghiệp phù hợp được định hướng trọng cầu – nghĩa là đổi mới nhằm thay đổi/tạo ra mục đích hay giá trị mới và gia tăng mức độ thoả mãn của người tiêu dùng (như du lịch homestay); hoặc thay đổi khách hàng mục tiêu, tạo thị trường mới hay mô hình kinh doanh mới… Người học được hướng dẫn thực hành cách thức đổi mới từng yếu tố chi tiết của thị trường (nhu cầu, đối tượng mục tiêu, tình huống sử dụng – địa điểm, thời gian, tình huống, hoạt động); sản phẩm (đặc điểm, kích cỡ, bao bì, thiết kế, thành phần, nỗ lực – chi phí, thời gian, rủi ro), và truyền thông tiếp thị (giá cả/định giá, phân phối, cách truyền thông/xúc tiến/khuyến mãi – nghĩa là cách thức để tiếp thị bán hàng), kể cả các tư duy marketing đột phá nhằm tạo ra các chủng loại sản phẩm mới. Theo đó, các sản phẩm có giá trị như trà phổ nhĩ (tuổi thọ từ 100 – 200 năm), gà chín cựa (gà tiến vua) thậm chí các sản phẩm thảo dược khác, đã xây dựng được định vị sản phẩm – thị trường mới, cung cấp các giá trị mới và khác biệt, áp dụng các thông điệp và cách thức truyền thông xã hội theo tư duy thời kỳ công nghiệp 4.0, giúp nâng cấp hình ảnh và tiếp cận các thị trường mới một cách khả thi với giá trị gia tăng cao hơn.

Chương trình cũng hướng dẫn quy trình thiết kế và xây dựng thương hiệu từ những bước căn bản, như xây dựng bản sắc và hình ảnh thương hiệu, thiết kế logo và nhận diện thương hiệu, kết hợp với phân tích, đánh giá và góp ý tại chỗ nhiều sản phẩm, thiết kế, bao bì của các bạn tham gia, kể cả cách thức kết hợp với các thương hiệu tập thể, như chỉ dẫn địa lý hiện hữu nhằm hỗ trợ các nhãn hiệu khởi nghiệp mới ra đời. Các bạn cũng được hướng dẫn cách thức liên kết và hợp sức giữa các sản phẩm, thương hiệu nhằm hướng đến việc hình thành hệsinh thái khởi nghiệp phát triển theo nhóm kinh doanh phát triển bền vững.

Hà Giang cũng như các tỉnh thuộc Tây Bắc, hiện sở hữu nhiều tài nguyên bản địa quý báu, hứa hẹn làm được những sản phẩm và dịch vụ có giá trị cao. So với các tỉnh, thành ở đồng bằng sông Cửu Long như Bến Tre, Đồng Tháp… các tỉnh miền Bắc như trên còn nhiều hạn chế trong tư duy, sản phẩm cung cấp, công nghệ kỹ thuật và công nghệ quản trị. Tư duy mới sẽ tạo ra giá trị mới, hay nâng cao giá trị cho tài nguyên bản địa và dẫn đến đến thành công lớn hơn.

Tuấn Trần (The Pathfinder)
Theo TGTT