Một số cách để cha mẹ giúp con sử dụng hiệu quả thiết bị thông minh
Tình trạng trẻ em dành quá nhiều thời gian xem tivi và dùng điện thoại, máy tính là một trong những mối lo ngại của cha mẹ. Mới đây, một nghiên cứu từ Úc đã đề xuất một số cách để cha mẹ giúp con sử dụng hiệu quả thiết bị thông minh.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, thời gian trẻ từ hai – năm tuổi ngồi trước màn hình không nên vượt quá một tiếng mỗi ngày, còn trẻ dưới hai tuổi hoàn toàn không nên tiếp xúc với thiết bị điện tử.
Thế nhưng, Học viện Nhi khoa và Sức khỏe Trẻ em Hoàng gia Anh lại cho rằng “không thể đưa ra hướng dẫn quốc gia toàn diện hay các giới hạn” bởi vì tác động của việc ngồi trước màn hình phụ thuộc rất nhiều vào bối cảnh và bằng chứng thì không chắc chắn.
Vì thế, các nhà nghiên cứu từ Đại học Deakin (Úc) đã thực hiện một nghiên cứu tổng quan, xem xét 100 nghiên cứu về ảnh hưởng của hoàn cảnh sử dụng thiết bị điện tử đối với nhận thức (bộ não), sự phát triển xã hội và cảm xúc ở trẻ em từ lúc sinh ra tới khi lên năm. Thiết bị điện tử ở đây bao gồm tivi, trò chơi trên máy tính, điện thoại thông minh và máy tính bảng.
Những nghiên cứu này được công bố từ năm 1978 đến năm 2023, bao gồm hơn 176.000 trẻ em cùng gia đình từ 30 quốc gia. Trong danh sách này có Mỹ, Vương quốc Anh, Trung Quốc, Canada, Nhật Bản, và Úc.
Từ đây, họ chắt lọc ra những cách mà cha mẹ có thể giúp con cái sử dụng lành mạnh các thiết bị thông minh.
1. Tham gia cùng con cái
Các nghiên cứu cho thấy nếu trẻ em và cha mẹ cùng ngồi xem tivi hoặc cùng sử dụng thiết bị thông minh với nhau thì điều này sẽ có lợi cho kỹ năng tư duy và lập luận của trẻ nhỏ. Điều này đặc biệt giúp ích cho sự phát triển ngôn ngữ của trẻ, bao gồm số lượng từ mà trẻ nhận diện được, các kỹ năng giao tiếp xã hội, khả năng hiểu và xử lý ngôn ngữ.
Khi xem cùng nhau, cha mẹ có thể nói chuyện với con cái về điều đang xem hoặc đang làm, giúp chúng hiểu nội dung và kết nối với thế giới thực. Ví dụ như khi xem phim hoạt hình Tom & Jerry, cha mẹ có thể hỏi con vì sao mèo Tom luôn rượt đuổi chuột Jerry, và khi bắt hụt thì Tom sẽ cảm thấy thế nào. Điều này có thể giúp trẻ phát triển ngôn ngữ và khả năng học tập.
2. Chọn nội dung phù hợp với độ tuổi, khuyến khích trẻ vui chơi, học tập
Việc ngồi trước màn hình không phải lúc nào cũng xấu, mà chúng ta cần cân nhắc nội dung có thể ảnh hưởng tới sự phát triển và hành vi của trẻ.
Nghiên cứu đã tìm thấy mối liên kết giữa trẻ em xem nội dung không phù hợp với độ tuổi và các kỹ năng và hành vi xã hội nghèo nàn.
Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của trải nghiệm xem/chơi thiết bị thông minh có mục đích và chất lượng cao. Cha mẹ cần tìm hiểu đối tượng (độ tuổi hoặc giai đoạn phát triển) mà chương trình hướng tới và liệu nó có thúc đẩy việc học tập và phát triển của trẻ.
Hãy đặt ra những câu hỏi như: Liệu chương trình này có kích thích trò chơi tưởng tượng và trí sáng tạo trong thế giới thực? Liệu nội dung có truyền tải thông điệp xã hội tích cực không? Liệu nó có khuyến khích vận động như nhảy múa theo nhạc?
Điều quan trọng là cha mẹ cần tránh cho con xem nội dung bạo lực và nội dung dành cho tuổi trưởng thành.
3. Đừng để thiết bị thông minh cản trở tương tác giữa cha mẹ và con cái
Các công nghệ di động cho phép trẻ em lẫn cha mẹ sử dụng điện thoại gần như mọi lúc, mọi nơi.
Đôi khi, việc cha mẹ dùng điện thoại hay xem tivi có thể ảnh hưởng tới cuộc trò chuyện và kết nối giữa họ và con cái. Theo nghiên cứu, trẻ em có kỹ năng xã hội, hành vi và khả năng điều chỉnh cảm xúc tốt hơn khi cha mẹ tránh dùng điện thoại khi tiếp xúc với con cái và trong hoạt động thường ngày như cả nhà ngồi ăn với nhau.
Nếu cha mẹ không để tâm thì điều này có thể ảnh hưởng tới chất lượng và thời lượng tương tác với con cái.
4. Đừng để tivi phát liên tục khi không xem
Trẻ em học từ môi trường xung quanh và tiếng tivi văng vẳng không dứt có thể khiến trẻ xao nhãng khỏi việc chơi và học. Nghiên cứu phát hiện trẻ em có khả năng tư duy, lập luận và ngôn ngữ tốt hơn khi ở nhà ít bật tivi làm âm thanh nền.
Nguyên do có thể là khi tivi cứ bật suốt thì cha mẹ và con cái ít nói chuyện với nhau hơn. Vì thế, khi không ai xem tivi, tốt nhất cha mẹ nên tắt đi để trẻ em tập trung vào việc chơi đùa, lắng nghe và học tập.
Hoàng Nam