Một nghiên cứu mới từ MIT và Đại học California ở Berkeley đã tìm thấy mối liên hệ giữa khả năng đếm của người Tsimane’ và mức độ thành công của họ trong các nhiệm vụ liên quan đến đối sánh số lượng. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng hầu hết người tham gia có thể thực hiện chính xác các nhiệm vụ yêu cầu đối sánh số lượng đồ vật, nhưng chỉ lên đến con số cao nhất mà họ có thể đếm được.
Edward Gibson, giáo sư về khoa học nhận thức và não bộ của MIT, cho biết kết quả cho thấy để biểu thị một đại lượng chính xác lớn hơn bốn, chúng ta cần phải có một từ biểu thị cho con số đó.
“Phát hiện này cung cấp bằng chứng rõ ràng nhất từ trước đến nay, rằng các từ biểu thị số đếm đóng một vai trò chức năng trong khả năng mô tả số lượng chính xác lớn hơn 4 của con người, và nó đồng thời củng cố một điều rằng ngôn ngữ có thể tạo ra các khả năng thức mới”, Gibson, một trong những tác giả của nghiên cứu mới vừa được công bố trên tạp chí Psychological Science1 cho hay.
Đối sánh trực giao
Tộc Tsimane’ là một tộc người da đỏ bản địa với hơn 13.000 người, chuyên trồng trọt, săn bắt và sinh sống trong rừng nhiệt đới Amazon. Hầu hết trẻ em của Tsimane’ bắt đầu đi học khi chúng lên 5, nhưng trình độ học vấn và khả năng đếm của chúng rất khác nhau. Ngôn ngữ của người Tsimane’ có các từ cho các số lên đến 100 và các từ mượn từ tiếng Tây Ban Nha cho các số lớn hơn nữa.
Trong một nghiên cứu vào năm 2014, nhóm tác giả đã phát hiện ra rằng trẻ em ở Tsimane’ học ý nghĩa của các số đếm theo cùng một cách thức như hầu hết trẻ em trên thế giới. Tức là, đầu tiên chúng hiểu “một”, sau đó chúng lần lượt thêm “hai,” ba “và” bốn”. Tuy nhiên, lúc này, sự khác biệt giữa những đứa trẻ sẽ bắt đầu từ các số tiếp theo.
Trẻ em trong các xã hội hiện đại, nơi đề cao việc tính toán, bắt đầu học đếm vào khoảng 2 tuổi và bắt đầu đếm số thành thạo ở độ tuổi 4 hoặc 5. Tuy nhiên, với những người Tsimane’, hành trình này xảy ra muộn hơn, bắt đầu khoảng 5 tuổi và kết thúc vào khoảng 8 tuổi.
Đối với nghiên cứu mới, Gibson và các đồng nghiệp đã xác định được 15 người thuộc tộc Tsimane’ có thể đếm đến đâu đó từ 6 đến 20, và 15 người có thể đếm đến ít nhất 40. Điều này giúp nhóm nghiên cứu có thể so sánh khả năng đếm mọi người và kiểm tra giả thuyết rằng nếu không có các từ biểu thị số đếm, mọi người sẽ gặp khó khăn trong các nhiệm vụ đòi hỏi họ phải hình dung các số lớn hơn 4.
Cụ thể, các nhà nghiên cứu đã sử dụng một nhiệm vụ mang tên “đối sánh trực giao”. Đầu tiên, nhóm nghiên cứu sẽ bày các đồ vật thành hàng ngang, chẳng hạn như pin, và sau đó yêu cầu những người tham gia xếp các đồ vật khác – chẳng hạn như cuộn chỉ – với cùng một số lượng tương đương. Điểm thú vị ở đây là, với đối sánh trực giao, các đồ vật được sắp xếp theo hàng ngang nhưng những người tham gia phải xếp số đồ vật khác tương ứng theo chiều dọc, vì vậy họ không thể cứ thế đối chiếu 1-1.
Nhóm nghiên cứu của MIT phát hiện ra rằng những người Tsimane’ có thể thực hiện nhiệm vụ này, nhưng chỉ ở mức thấp hơn con số mà họ có thể đếm được. Có nghĩa là, ai có thể đếm đến 10 sẽ bắt đầu mắc lỗi khi được yêu cầu ghép 8 hoặc 9 đồ vật, trong khi người có thể đếm đến 15 sẽ bắt đầu mắc lỗi ở khoảng 13 hay 14.
Các phát hiện cho thấy rằng người tham gia chỉ làm tốt nhiệm vụ yêu cầu thao tác với các con số nếu họ sử dụng được các từ biểu thị số đếm hoặc những hệ thống rõ ràng khác để biểu diễn các con số, Gibson nhận định.
“Lên đến những con số lớn hơn, dù chỉ là 5 và 6, chúng ta cần một số cách để thể hiện nó nếu muốn biểu thị nó một cách chính xác. “Đó không nhất thiết phải là lời nói — bạn có thể sử dụng ngón tay hoặc thứ gì đó tương tự — nhưng bạn cần một số loại hình biểu diễn khác độc lập với các con số.”
Hà Trang dịch
Nguồn: https://medicalxpress.com/news/2022-02-words.html
——————————–
1. https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/09567976211034502
