TPP là tin vui nếu kịp thời đổi mới công nghệ
Nhiều ý kiến cho rằng TPP với những điều khoản về bảo vệ sở hữu trí tuệ sẽ làm lợi cho các tập đoàn dược lớn của quốc tế đồng thời trói buộc những công ty dược ở các nước đang phát triển. Nhưng theo trao đổi của TS Hồ Nhân, Giám đốc Công ty Công nghệ sinh học Dược NANOGEN (Khu CNC TP.HCM) với Tia Sáng, những doanh nghiệp dược Việt Nam có sự đầu tư cần thiết để cải tiến công nghệ sẽ hưởng lợi ích lớn từ TPP.
TS. Hồ Nhân: Lợi thế rõ rệt nhất là trước khi có TPP, chúng ta phải đợi 12-15 năm mới có quyền sản xuất thuốc generic theo thỏa thuận sở hữu trí tuệ giữa các nước khi gia nhập WTO, nhưng tới đây khi TPP chính thức được thông qua thì chỉ cần năm đến tám năm là chúng ta có thể sản xuất cung cấp nội địa cũng như xuất khẩu đối với thuốc làm theo công nghệ sinh học. Theo tôi đây là một tin rất vui.
Để đón nhận lợi thế mới như vậy từ TPP, doanh nghiệp của ông đã có sự chuẩn bị gì?
Tôi và công ty NANOGEN đã có sự chuẩn bị cho cuộc chơi TPP từ mấy năm qua. Thứ nhất, chúng tôi đã hoàn thiện tất cả các công nghệ nguồn để sản xuất ra các loại thuốc công nghệ sinh học mà các doanh nghiệp từ các nước thành viên TPP khác có thể độc quyền. Thứ hai, để chuẩn bị cho việc xuất khẩu ngược lại vào Mỹ và các nước thành viên TPP khác trong thời gian tới, chúng tôi đã đầu tư xây dựng nhà máy và dây chuyền đáp ứng tiêu chuẩn quy định của các thị trường này.
Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp dược nào cũng có sự chuẩn bị đầy đủ như vậy cho TPP. Điều gì sẽ xảy đến với những doanh nghiệp chưa kịp chuẩn bị sẵn sàng?
Sản phẩm của họ sẽ bị cạnh tranh trực tiếp trên sân nhà từ những nước có nền công nghiệp dược tốt và chất lượng, tiêu chuẩn sản xuất cao như Mỹ, Nhật Bản, Australia… vì theo luật đấu thầu thì thuốc từ các nước này sẽ được điểm cao hơn thuốc sản xuất tại Việt Nam. Đồng thời, họ cũng gặp khó khăn khi tìm cách xuất khẩu, bởi đa số các doanh nghiệp dược Việt Nam vẫn còn áp dụng tiêu chuẩn sản xuất dược theo hướng dẫn của WHO GMP (tiêu chuẩn sản xuất dược cấp 2), không thể xuất khẩu vào các nước thành viên TPP bởi họ đều đạt được tiêu chuẩn sản xuất dược FDA hay PIC/S GMP (có thể gọi tắt là các tiêu chuẩn thị trường dược cấp 1).
Vậy những doanh nghiệp đó cần làm gì vào lúc này, liệu ngành y tế có thể ra chính sách nào để giúp họ thích nghi?
Các doanh nghiệp này nên đầu tư đổi mới công nghệ, sản phẩm, nâng cao chất lượng và đồng thời Bộ Y tế cũng phải nâng cấp cơ quan quản lý tiêu chuẩn sản xuất dược từ hướng dẫn của WHO lên PIC/S (thỏa thuận tiêu chuẩn sản xuất dược chung cho các nước phát triển). Bộ Y tế cũng phải chấm điểm ưu tiên cho thuốc sản xuất trong nước tương đương với thuốc của nhóm này. Mặt khác, các doanh nghiệp sẽ có cơ hội phát triển tốt hơn nếu họ biết hợp tác với nhau để có nguồn tài chính và năng lực công nghệ cần thiết cho việc phát triển các sản phẩm đủ chất lượng cạnh tranh quốc tế. Các công ty quá yếu về vốn, kỹ thuật, năng lực quản lý thì nên sáp nhập nếu sau một thời gian không thể tăng trưởng, giảm sút doanh thu và lợi nhuận.
Người ta thường nói nhiều về bất lợi của người tiêu dùng thuốc do TPP, nhưng theo ông đâu là mặt có lợi cho người tiêu dùng từ TPP?
Người tiêu dùng sẽ được nhiều chọn lựa, nhiều mặt hàng thuốc tốt sẽ giảm giá, những loại thuốc mới nhất ở các nước TPP sẽ được vào Việt Nam sớm hơn, việc nhập khẩu thuốc từ các nước này sẽ không còn tốn kém như trước nữa. Như vậy, thuốc của nhóm TPP với chất lượng và giá tốt sẽ thay thế tất cả thuốc của Ấn Độ, Trung Quốc và những nước không thuộc TPP.
Xin cảm ơn ông!
PV thực hiện
