Trao giải cuộc thi Tìm kiếm tài năng khoa học Intel 2015

Vào chung kết cuộc thi năm nay có 40 học sinh, những thí sinh đưa ra những giải pháp và những kỹ thuật mới có thể tác động mạnh mẽ vào cuộc sống. Vừa qua, các em đã họp mặt tại thủ đô Washington để đón nhận giải thưởng có tổng trị giá hơn một triệu đô la từ tập đoàn Intel.

Cuôc thi được khởi động từ đầu năm 2015 nhằm vinh danh các thí sinh xuất sắc ở ba lĩnh vực: Nghiên cứu khoa học cơ bản (Basic Research), Lợi ích toàn cầu (Global Good) và Đổi mới sáng tạo (Innovation). Mức giải thưởng năm nay được tăng lên 1/3 so với lần tổ chức trước, trong đó ba giải nhất trị giá 150.000 đô la thay vì chỉ 100.000 đô la như trước đây.

Tiêu chí trao giải của lĩnh vực Nghiên cứu khoa học cơ bản là những ứng viên có tiềm năng khoa học xuất chúng, thể hiện ở sự chuyên sâu về nghiên cứu và phân tích, còn với lĩnh vực Lợi ích toàn cầu là dành cho ứng viên có tiềm năng khoa học nổi trội thể hiện qua niềm đam mê tạo ra sự khác biệt, với lĩnh vực Đổi mới sáng tạo dành cho ứng viên thể hiện được khả năng giải quyết vấn đề của người kỹ sư thông qua việc thiết kế đổi mới và sáng chế.

Dưới đây là chín gương mặt điển hình của cuộc thi Tìm kiếm tài năng khoa học 2015.

Ba giải nhất (mỗi giải 150.000 đô la)

Noah Golowich, 17 tuổi ở Lexington, Massachusetts, lĩnh vực Nghiên cứu cơ bản. Noah đã phát triển bằng chứng cho thuyết Ramsey, một lĩnh vực toán học dựa vào việc tìm các kiểu cấu trúc trong những hệ thống lớn và phức tạp. Cậu còn là đội trưởng đội Toán, thành viên đội tennis của trường và thường chơi piano lúc rảnh rỗi.

Andrew Jin, 17 tuổi ở San Jose, California, lĩnh vực Lợi ích toàn cầu. Andrew đã phát triển một thuật toán để nhận dạng những đột biến thích nghi trong hệ gene của loài người. Bằng việc phân tích, đánh giá một lượng lớn dữ liệu gene của cộng đồng, hệ thống của cậu đã phát hiện ra hơn 100 đột biến thích nghi liên quan đến hệ thống miễn dịch, sự trao đổi chất, phát triển não và chứng tâm thần phân liệt trong những chuỗi gene thực. Hiểu biết về nguyên nhân di truyền các loại bệnh đó là bước quan trọng đầu tiên để phát triển những phương pháp chữa bệnh về gene hay vắc xin. Andrew cũng là nghệ sỹ piano và từng biểu diễn tại Phòng hòa nhạc Carnegie Hall.

Michael Hofmann Winer, 18 tuổi ở North Bethesda, Maryland, lĩnh vực Đổi mới sáng tạo. Micheal đã nghiên cứu các hạt cơ bản của âm thanh gọi là phonon, tương tác với các hạt electron. Nghiên cứu này có thể áp dụng vào những kết cấu nguyên tử phức tạp hơn như chất siêu dẫn. Michael đã giành huy chương bạc giải Olympic vật lý quốc tế năm 2014 và là thành viên đội tuyển Mỹ đạt điểm phần thi lý thuyết cao nhất tại kỳ thi này.

Ba giải nhì (mỗi giải 75.000 đô la):

Brice Huang, 17 tuổi ở Princeton Juntion, New Jersey, lĩnh vực Nghiên cứu cơ bản. Brice triển khai tiếp các nghiên cứu toán học trước đây về công suất lý tưởng (power ideals), có thể tính được một serie công suất lý tưởng thuộc nhiều chủng loại.

Kalia D. Firester, nữ, 17 tuổi ở New York, lĩnh vực Lợi ích toàn cầu. Kalia nghiên cứu quá trình sản xuất protein ở giun tròn (nematode), một loài ký sinh phá hoại cây cỏ, tương tác với tế bào và cơ chế tự vệ của cây. Nghiên cứu của cô góp phần vào việc thiết kế khả năng kháng côn trùng của thực vật, lĩnh vực khiến nền nông nghiệp toàn cầu phải tốn kém 100 tỷ đô la/năm.

Saranesh (Saran) Thanika Prembabu, 17 tuổi ở San Ramon, California, lĩnh vực Đổi mới sáng tạo. Saran nghiên cứu sự bố trí các lớp titanat chì (lead titanate) và strontium ruthenate trong siêu mạng tinh thể nano có ảnh hưởng ra sao tới tính chất điện và từ trường của chúng; nghiên cứu này có thể dùng trong một loạt các ứng dụng về điện và máy tính.

Ba giải ba (mỗi giải 35.000 đô la):

Shashwat Kishore, 18 tuổi ở West Chester, Pennysylvania, lĩnh vực Nghiên cứu cơ bản. Dự án toán học của Shashwat tập trung vào việc thể hiện đại số học trừu tượng bằng ma trận, phát triển mối quan hệ mới giữa những ma trận đó với tô-pô học.

Anvita Gupta, nữ, 17 tuổi ở Scottdale, Arizona, lĩnh vực Lợi ích toàn cầu. Anvita “dạy” cho máy tính phân biệt, tìm ra phương thuốc chữa ung thư, bệnh lao và Ebola. Một số bệnh viện ở Trung Quốc đã bắt đầu thử nghiệm phương pháp của cô.

Catherine Li, 18 tuổi ở Orlando, Florida, lĩnh vực Đổi mới sáng tạo. Cô đã phát triển phương pháp mới dựa trên sợi, dùng cho hạt vi mô vận chuyển thuốc, có thể áp dụng để chữa trị ung thư.

Các thí sinh chung kết còn lại được thưởng mỗi em ít nhất 7.500 USD.

Tổng cộng có 1844 thí sinh tham gia cuộc thi năm nay, trong đó 300 em lọt vào vòng bán kết, 40 em vào đến vòng chung kết. 40 em này đã được mời đến Washington để trải qua một đợt sát hạch nhằm xác định thí sinh giành chín giải cao nhất.

Đáng chú ý, trong 74 năm qua, các cựu thí sinh vào chung kết cuộc thi Tìm kiếm tài năng khoa học Intel từng giành tám giải Nobel, hai huy chương Fields, năm giải thưởng khoa học nhà nước, 12 học bổng MacArthur và thậm chí một giải Academy cho diễn viên nữ xuất sắc nhất.

Tập đoàn Intel đã chi 1,6 triệu USD làm giải thưởng cho cuộc thi năm nay. Năm 1998, Intel được chọn làm nhà tài trợ cuộc thi này, sau đó họ đã tăng tổng tiền thưởng thêm 1 triệu USD.

Dương Quang Huy dịch

Nguồn: https://www.societyforscience.org/content/press-room/three-high-school-seniors-each-take-home-awards-150000-nation%E2%80%99s-highest-awarding (Three High School Seniors Each Take Home Awards of $150,000 from Nation’s Highest-Awarding Science Competition)