Vườn ươm vẫn chưa cho quả ngọt
Khởi nghiệp từ các vườn ươm là một công việc đã có từ lâu trên thế giới, và ở Việt Nam, từ năm 2005, một vườn ươm tạo doanh nghiệp khoa học công nghệ đầu tiên đã ra đời ở khu Công viên phần mềm Quang Trung. Đây sẽ là nơi hỗ trợ cả về nguồn lực tài chính lẫn kiến thức để cho các “hạt giống” ý tưởng được nảy mầm và phát triển vững mạnh, sau đó mới đi tìm các nhà đầu tư bỏ vốn vào để đưa sản phẩm ra thị trường.
Ở các địa phương khác cũng đã có những vườn ươm được đầu tư lớn, chẳng hạn như Vườn ươm Công nghệ Việt Nam – Hàn Quốc tại Cần Thơ có tổng vốn đầu tư là 400 tỉ đồng, trong đó phía Hàn Quốc đóng góp tới 70%. Theo dự kiến, đến năm 2015, dự án sẽ được vận hành thử, đồng thời triển khai công tác đào tạo nguồn nhân lực và chuyển giao khoa học công nghệ để hướng tới phía Cần Thơ vận hành độc lập.
Hàng năm, các vườn ươm của Việt Nam thường có các chương trình tuyển chọn các hạt giống, kết nối với một số doanh nhân hàng đầu trong ngành để tìm sự tư vấn, đỡ đầu và cả nguồn vốn. Thế nhưng, những khó khăn trong việc tìm vốn và thương mại hóa sản phẩm vẫn luôn cản bước phát triển và hiệu quả của các vườn ươm này.
Theo các chuyên gia, thách thức lớn nhất của hoạt động ươm tạo doanh nghiệp khoa học – công nghệ là chưa có đầu vào tốt và thiếu công cụ hỗ trợ, nhất là công cụ tài chính như các quỹ đầu tư mạo hiểm, bởi lẽ đầu tư vào lĩnh vực này cũng được xem là đầu tư mạo hiểm khi tỉ lệ thành công không nhiều.
Theo một chuyên gia ở Đại học Bách khoa TPHCM, ở Mỹ có hơn 1.200 vườn ươm, và 92% doanh nghiệp trong đó ra đời, tiếp tục phát triển và thành công sau năm năm, so với tỷ lệ chỉ 21% doanh nghiệp ngoài vườn ươm còn tồn tại được sau khoảng thời gian đó. Trong khi đó ở Việt Nam, theo một cuộc nghiên cứu sơ bộ, 30% doanh nghiệp “chết” trước một tuổi, 50% chết trước hai tuổi và 80% doanh nghiệp chết sau chưa tới ba năm hoạt động.
Ngay cả khi có “hạt giống tốt”, những khâu liên quan như tiếp thị, quảng bá, thương mại hóa các công trình nghiên cứu vẫn là một công việc đầy khó khăn và các doanh nghiệp vẫn phải tự bươn chải.
Hiện tại, vườn ươm của Đại học Bách khoa đang mở các khóa học hướng đến các đối tượng có ý tưởng kinh doanh bên ngoài thay vì chỉ hướng đến đối tượng sinh viên như trước đây, bởi cho đến nay rất ít ý tưởng kinh doanh của sinh viên được triển khai thành những mô hình kinh doanh có thể sản sinh lợi nhuận vì phần đông sinh viên bận rộn với kết quả học tập và không có điều kiện theo đuổi đến cùng những ý tưởng của mình.
Ở một vườn ươm khác cũng ở TPHCM, bỏ mức lương tháng 3.000 đô la Mỹ ở một công ty công nghệ lớn, T. cùng vài người bạn lao vào khởi nghiệp một phần mềm kiểm soát người dùng, ứng dụng trong các trường học, ngân hàng… Nhưng vấn đề lớn nhất là đầu ra của sản phẩm, T. không thể tìm được, và từ chỗ làm ăn khá giả, nay là một con nợ đến nhà cũng không còn vì vợ đòi ly dị.
Trong khi đó, dù không ở trong vườn ươm nào, nhưng với ý tưởng công nghệ tốt, Nguyễn Long, một sinh viên của Đại học Bách Khoa TPHCM lại kiếm được rất nhiều tiền. Năm 2011, Long đã viết ứng dụng Sayit, một một ứng dụng giao tiếp trên điện thoại thông minh BlackBerry bằng giọng nói mà người dùng chỉ cần đặt các câu hỏi bằng tiếng Anh, thiết bị sẽ trả lời, và đưa lên kho ứng dụng của hãng RIM, sau này đổi tên thành BlackBerry, với mức giá 4 đô la Mỹ cho mỗi lượt tải về. Và chỉ sau ba tháng, Long đã kiếm được 400 triệu đồng, sau khi đã trừ 30% số tiền mà kho ứng dụng của BlackBerry giữ lại.
Đến nay, hàng tháng, Long kiếm được khoảng 100 triệu đồng, và với cương vị là nhà phát triển cấp cao của BlackBerry tại Việt Nam, anh đang viết ứng dụng mới chạy trên nền tảng mới BlackBerry 10 của chiếc điện thoại này.
| Cơ quan chủ trì Chương trình Vườn ươm Sáng tạo Khoa học và Công nghệ trẻ TPHCM, một chương trình tuyển chọn các dự án có ý tưởng hay dành cho những người tuổi từ 35 trở xuống với việc mỗi dự án được hỗ trợ tối đa kinh phí là 80 triệu đồng, đang tuyển chọn các dự án ươm tạo công nghệ để thực hiện trong năm 2014. |
