Vitamin D giúp giảm nguy cơ mất trí nhớ

Theo một công trình nghiên cứu ở Mỹ với sự tham gia của hơn 1.500 người cao tuổi, hàm lượng vitamin D trong máu thấp làm tăng nguy cơ bị bệnh mất trí nhớ. Đây là điều đáng lo ngại vì tỷ lệ người bị thiếu vitamin D ở người cao tuổi khá lớn, theo bài báo của nhóm các nhà nghiên cứu do David Llewellyn thuộc ĐH Exeter công bố trên tạp chí chuyên đề “Neurology”.

Những nghiên cứu trước đây cũng cho thấy, thiếu vitamin D có thể dẫn đến giảm khả năng nhận thức. Điều này bao gồm cả khả năng học tập, trí nhớ và nhận thức. Để mở rộng sự hiểu biết liên quan đến bệnh giảm trí nhớ, các nhà nghiên cứu đã phân tích dữ liệu trên 1.658 người ở độ tuổi 74 đã tham gia công trình nghiên cứu về sức khoẻ tim mạch.

Vào thời kỳ bắt đầu tiến hành nghiên cứu, tức khi lấy máu để xác định lượng vitamin D, tất cả những người tham gia thí nghiệm đều không bị giảm trí nhớ. Bình quân 5 đến 6 năm sau, các chuyên gia tâm lý học và thần kinh học đã tái khám cho những người này. Trong khoảng thời gian đó, đã có 171 trường hợp bị bệnh mất trí nhớ, trong đó 102 người bị bệnh Alzheimer.

Kết quả cho thấy, ở những người có chỉ số vitamin D thấp khi kiểm tra máu lần đầu (nồng độ huyết thanh 25-Hydroxyvitamin D từ 25 đến 50 nanomol trên một lít), nguy cơ bị bệnh mất trí nhớ tăng lên 53%. Những người tham gia thí nghiệm mà có chỉ số vitamin D rất thấp (dưới 25 Nanomol trên một lít) thậm chí tăng 125%.

Các nhà nghiên cứu đều cho rằng, sẽ tìm thấy sự liên quan giữa chỉ số vitamin D thấp với nguy cơ bị bệnh mất trí nhớ và bệnh Alzheimer, tuy vậy họ vẫn bị bất ngờ về kết quả thu được, trong một bản báo cáo, Llewellyn viết: “Sự liên quan này mạnh gấp đôi so với dự đoán của chúng tôi.”

Những kết quả nghiên cứu rất có ý nghĩa đối với bệnh Alzheimer cũng như đối với các dạng mất trí nhớ khác. Ở các nghiên cứu, quan sát khác, những dữ liệu thu được cho thấy có sự liên quan giữa thiếu Vitamin và nguy cơ bị bệnh mất trí tuy nhiên người ta chưa thể chứng minh vitamin D thực sự ảnh hưởng tới nguy cơ bị bệnh mất trí. Sự liên quan này cũng không hề thay đổi sau khi các nhà nghiên cứu đã loại trừ tác động của yếu tố tuổi tác, giới tính và hành vi hút thuốc lá.

Ngoài các yếu tố trên còn có nhiều cơ chế để giải thích về tác động của vitamin D lên bộ não:

•    Vùng Hippocampus ở não, chịu trách nhiệm về hồi ức, tưởng niệm, tại đây có các thụ thể (Rezeptoren) cho Vitamin, một trong những nhiệm vụ của chúng là sản sinh ra các yếu tố tăng trưởng điều tiết thần kinh.

•    Cạnh đó còn có những dấu hiệu cho thấy việc thiếu vitamin D liên quan đến các rối loạn lưu thông máu ở não và đột quỵ. Điều này có thể làm tăng nguy cơ mất trí nhớ.

•    Mối liên quan thứ ba có thể nghĩ đến là hệ thống miễn dịch: khi làm thí nghiệm tế bào, các nhà nghiên cứu quan sát thấy vitamin D kích hoạt hoạt động của đại thực bào (macrophagen), một loại tế bào đặc biệt chuyên dọn dẹp, làm vệ sinh. Loại tế bào này phân huỷ các Amyloid-Plaques, những Amyloid-Plaques này thường tích tụ trong não người bị bệnh Alzheimer.

Liệu một trong những cơ chế này có thực sự là nguy cơ gây bệnh Dementia hay không, thì các nghiên cứu tiếp theo sẽ phải làm rõ – một vấn đề khác cũng rất cơ bản, đó là viên vitamin D – hay thực phẩm giầu vitamin D, thí dụ dầu cá, có làm giảm nguy cơ bị Dementia không?

Theo đánh giá của Women’s Health Initiative thì đối với bệnh Dementia ở phụ nữ, việc dùng vitamin D liều lượng tương đối thấp (400 IU) không có mấy tác dụng – tuy nhiên ở nữ giới lượng vitamin D thường tương đối cao.

“Chúng ta cần phải thận trọng vì nghiên cứu này mới ở giai đoạn đầu”, nhà khoa học Llewellyn nói. Tuy nhiên những kết quả thu được cũng có ý nghĩa khích lệ: “Cho dù chỉ có một số người được hưởng lợi từ nghiên cứu này nhưng do tính nghiêm trọng và đặc tính tốn kém của bệnh Dementia nên ảnh hưởng của vấn đề này đến ngành y tế là rất to lớn.”

Theo Hội Dinh dưỡng Đức thì thông thường lượng thức ăn hàng ngày không cung cấp đủ vitamin D cho con người. Tuy nhiên trong mùa hè con người có thể tự tạo đủ lượng vitamin D cần thiết, nếu ánh sáng mặt trời lan toả trên da. Trong một cuộc trả lời phỏng vấn báo Spiegel online, bác sỹ da liễu Jörg Reichrath cho rằng, ít nhất từ 18 đến 20% bề mặt da của cơ thể phải thường xuyên nhận được ánh sáng mặt trời. Trong mùa đông, có thể bổ sung vitamin D cho cơ thể thông qua các loại cá có nhiều chất béo. Bên cạnh đó cũng nên dùng thực phẩm chức năng. Theo Reichrath nếu dùng từ 1.000 đơn vị quốc tế (IE) mỗi ngày thì đã có ảnh hưởng tốt đối với cơ thể, điều này đã được chứng minh. “Tuy nhiên không nên dùng với liều lượng quá cao, chẳng hạn trên 4.000 IE. Liều lượng quá cao có thể dẫn đến tăng quá nhiều lượng calcium trong máu, gây bất lợi cho sức khoẻ.”

Xuân Hoài dịch