Voi mamut mini từng tồn tại ở đảo Crete

Tiến hóa tự nhiên đã tạo ra loài voi tí hon trên hòn đảo của Địa Trung Hải.

Các nhà khoa học nay có thể đưa “voi mamut tí hon” vào danh sách những kỳ vật của tự nhiên, như tôm khổng lồ, hay cá voi tí hon. Các nghiên cứu trên hóa thạch được khám phá vào năm ngoái trên đảo Crete ở Địa Trung Hải cho thấy một loài vật từng bị tuyệt chủng, từng được coi là một loại voi bé, thực ra là một loài voi mamut nhỏ nhất mà đến nay con người mới được biết đến. Một con voi mamut loại này khi trưởng thành chỉ nhỏ bằng một chú voi hiện đại lúc sơ sinh.

Trước đây, những hóa thạch của loài này chỉ là những chiếc răng hóa thạch mà người ta đào được ở đảo Crete vào đầu thế kỷ 20. Tuy những hóa thạch này có những đặc tính giống với voi mamut, các nhà khoa học thời kỳ này lại xếp loài vật này vào một nhánh của loài voi, vì cho rằng voi mamut không thể nào chung sống cùng một nơi với một loài voi khác được biết là đã từng tồn tại ở đảo này. Nhưng qua việc phân tích lại những mẫu này và mẫu răng hàm hóa thạch mới được tìm thấy mùa hè năm ngoái ở cùng địa điểm, người ta thấy rằng cách sắp xếp lằn răng và các khoanh trên men răng chỉ có thể được thấy ở voi mamut, như nhận định của Victoria Herridge, nhà cổ sinh vật học chuyên về các loài có xương sống, từ Bảo tàng Lịch sử London.

Căn cứ vào cỡ răng của sinh vật này, các nhà nghiên cứu vốn đã ngờ rằng nó nhỏ hơn rất nhiều so với voi mamut thông thường, nhưng họ cần một cách ước tính khác đáng tin cậy hơn. Việc khám phá ra một mẩu hóa thạch xương chân trên vào năm ngoái đã giúp Herridge và Adrian Lister, cộng sự từ bảo tàng của bà, làm được việc này. Qua đó, họ tính rằng chú voi mamut mini có lẽ chỉ cao tới 1,13 m ở phần vai, và nặng khoảng 310 kg, như trong công bố online trên tạp chí Proceedings of the Royal Society B. “Sinh vật này có lẽ nhìn giống một chú voi con Châu Á, nhưng chắc mập hơn và ngà cong hơn”, Herridge nói.

Nhỏ nhưng hoàn chỉnh

Các sinh vật mà Herridge và Lister đặt tên là loài Mammuthus creticus, là loài voi mamut trên cạn nhỏ nhất mà con người được biết đến. Nhiều sinh vật sống trên các hòn đảo, nơi nguồn tài nguyên trong hệ sinh thái bị hạn hẹp hơn so với đất liền, sẽ tiến hóa để có kích cỡ nhỏ, theo lời Herridge.

Các nhà cổ sinh vật học trước đây từng khám phá ra những loài voi mamut nhỏ hơn thông thường trên Đảo Wrangel ở Bắc Cực, phía Đông Bắc của Siberi, và quần đảo Channel gần bờ biển phía Nam của California.

“Mọi thứ bị kẹt ở các hòn đảo đều có thể bị ảnh hưởng”, trở nên nhỏ hơn, theo nhận xét của Martin Sander, một nhà cổ sinh vật học chuyên về các loài có xương sống, từ trường University of Bonn, Đức. Các hòn đảo rải rác ở Địa Trung Hải từng là tồn tại các phiên bản nhỏ của hươu, hà mã, và voi, ông nói. Các nhà nghiên cứu thậm chí còn cho rằng loài Homo floresiensis, một giống người từng sống ở đảo Flores của Indonesia từ 18 nghìn năm trước, cũng có kích thước cơ thể nhỏ vì lý do tương tự.

Cách giải thích phổ biến cho rằng trong những hệ sinh thái nhỏ và bị cô lập, chọn lọc tự nhiên sẽ chỉ để sót lại những cá thể nhỏ hơn để có thể sống với lượng tài nguyên ít ỏi. “Và nếu một loài sinh vật nào đó không thể giảm kích cỡ đủ mức, nó sẽ bị tuyệt chủng”, Sander lý giải. Nhưng cũng có những cách lý giải khác, như luận điểm cho rằng khi ở trên đất liền, một số loài phải tiến hóa to hơn để chống lại các loài ăn thịt, nhưng khi sống an toàn ở đảo qua nhiều đời chúng sẽ tự thu về kích thước nhỏ hơn.

TS lược dịch
http://www.nature.com/news/mini-mammoth-once-roamed-crete-1.10605

Tác giả