Tổ chức và quản lý đề tài nghiên cứu khoa học ở Nhật

Bảng 1 so sánh kinh phí khoa học và công nghệ của Mỹ, Đức, Pháp, Anh và Nhật Bản trong năm 2005 [2]. Đây chỉ là một so sánh tương đối, vì một vài số liệu chỉ lấy được từ những năm trước hoặc quan niệm ‘nghiên cứu viên’ của các nước có thể khác nhau. Tuy nhiên, bảng này cũng cho thấy kinh phí trung bình cho mỗi nghiên cứu viên của các nước này khá ngang bằng nhau, quãng 25 nghìn USD một người mỗi năm. Đáng lưu ý là trong các kinh phí KH&CN này, kinh phí từ chính phủ của Mỹ, Anh, Đức chỉ chiếm quãng 30%, cao nhất là Pháp (37%) và thấp nhất là Nhật (19%).

Ở Nhật, một phần lớn kinh phí KH&CN mỗi Bộ nhận từ nhà nước lại được giao cho một số tổ chức và viện nghiên cứu thực hiện. Bảng 2 cho thấy kinh phí được phân bổ cho một số viện và tổ chức như thế nào, trong đó NEDO, JST, và JSPS là ba cơ quan không làm nghiên cứu KH&CN nhưng chịu trách nhiệm tổ chức, phân bổ và quản lý một số loại đề tài KH&CN.

Bảng 1. Chí phí cho khoa học và số nghiên cứu viên vào năm tài chính 2005 (a: Năm tính theo lịch. b: Ước tính. c: Số liệu 2004. d: Số liệu 2002. e: Số liệu 2006. f: Số liệu 1998). Nguồn: MEXT, 2006.

	Tổng kinh phí nghiên cứu (100 triệu yên)	Kinh phí từ chính phủ (%)	Tỷ lệ theo GDP (%)	Số nghiên cứu viên
Mỹ	338.132bc (30.7 tỷ USD)	31.0c	2.68c	1.335.000d
Đức	77.247b (7 tỷ USD)	30.4c	2.52	268.000b
Pháp	49.887b (4.5 tỷ USD)	37.6c	2.13c	200.000c
Anh	40.292c (3.7 tỷ USD)	32.8c	1.73c	158.000f
Nhật	187.452b (17.1 tỷ USD)	19.0	3.55	820.000e

Bảng 2. Kinh phí năm 2008 cho một số viện và tổ chức nghiên cứu chủ chốt ở Nhật

và nghiên cứu phát triển (%)

Các đề tài nhóm 1 có thể bắt đầu hằng năm, và đề tài nhóm 2 thường đuợc tổ chức theo các giai đoạn 5 năm. Trong giai đoạn 2006-2010, chính phủ Nhật dự kiến ngân sách 25 nghìn tỷ yên (227 tỷ USD) cho KH&CN, so với 21 nghìn tỷ yên (191 tỷ USD) của giai đoạn 2001-2005. Kinh phí năm 2008 như vậy vừa để thực hiện phần việc năm 2008 của các đề tài 5 năm, vừa để thực hiện các loại đề tài khác trong năm 2008.

MEXT và JSPS là hai cơ quan tổ chức và quản lý phần kinh phí KH&CN liên quan đến đông đảo người làm nghiên cứu ở Nhật Bản. JSPS là một tổ chức hành chính độc lập thành lập năm 1932, theo luật nhà nước hoạt động cho các tiến bộ trong mọi lĩnh vực của khoa học tự nhiên, xã hội và nhân văn. Các số liệu về JSPS trong bài viết này phần lớn lấy từ trang Web của JSPS, và nhiều thông tin chi tiết khác có thể tham khảo tại đây (http://www.jsps.go.jp/english/index.html).

Quỹ-tài-trợ nghiên cứu khoa học do MEXT quản lý trong năm tài chính 2007 là 62,9 tỷ yên (quãng 571 triệu USD).

Chương trình COE thế kỷ 21

Các đề tài được cấp kinh phí bởi Quỹ-tài-trợ nghiên cứu khoa học thường được đề xuất và thực hiện bởi những nhóm người làm việc ở nhiều đại học hay viện nghiên cứu khác nhau trên cả nước nhưng cùng theo đuổi một mục tiêu trong một lĩnh vực khoa học. Mỗi đề tài nhỏ và vừa thường gồm vài ba thành viên, và các đề tài lớn về các lĩnh vực ưu tiên thường gồm quãng vài chục thành viên. Khác với khái niệm trên, các chương trình COE do các thành viên làm việc tại cùng một đại học hoặc viện nghiên cứu thực hiện.

Bảng 5: Số Trung Tâm Xuất Sắc COE trong các năm 2002-2004

Lĩnh vực khoa học	Số COE được duyệt
	2002	2003	2004
Khoa học về sự sống	28
Hóa học và khoa học vật liệu	21
Tin học, điện và điện tử	20
Khoa học nhân văn	20
Khoa học mới hoặc khoa học liên ngành	24	25	28
Y học		35
Toán, vật lý và khoa học trái đất		24
Khoa học xã hội		26
Số COE được duyệt trên tổng số đề cương đăng ký	113/464 (24,3%)	110/611 (18%)	28/320 (8,7%)

Các chương trình Trung Tâm Xuất Sắc COE (Center of Excellence) của Nhật bắt đầu năm 2002 với điểm xuất phát là chính sách cải cách đại học, qua việc hỗ trợ có định hướng để tạo ra một môi trường cạnh tranh giữa các đại học Nhật Bản cũng như các cơ sở nghiên cứu và đào tạo đạt đẳng cấp quốc tế. Chương trình COE thế kỷ 21 nhằm nâng một số đại học của Nhật Bản lên nhóm các đại học hàng đầu thế giới, qua việc nâng cao chuẩn giáo dục và nghiên cứu ở các đại học này.

Một điều đáng nói thêm về các COE là hệ thống đại học ở Nhật Bản. Tính đến năm 2007, toàn nước Nhật có 744 đại học gồm 87 đại học quốc gia, 89 đại học công và 568 đại học tư. Ở Nhật, tám đại học quốc gia (đại học Tokyo, đại học Kyoto, đại học Osaka, đại học Nagoya, đại học Tohoku, đại học Hokkaido, đại học Kyushu, và học viện công nghệ Tokyo) và hai đại học tư (đại học Waseda và đại học Keio) từ xưa đã luôn được xem là các đại học hàng đầu. Thêm vào đó, thành lập từ đầu những năm 1990, là hai viện đại học chỉ đào tạo bậc thạc sĩ và tiến sĩ (JAIST, Viện Khoa học và Công nghệ Tiên tiến Nhật Bản; và NAIST, Viện Khoa học và Công nghệ Nara). Các Trung Tâm Xuất Sắc COE không phân bố đều trên các đại học, mà tập trung vào các đại học hàng đầu. Cụ thể trong các năm 2002-2004, 12 đại học kể trên (chỉ chiếm 1,6% số đại học) có tổng cộng 149 COE trên tổng số 251 COE của 744 đại học, chiếm tỷ lệ 59,3%.

Chương trình COE toàn cầu

Dựa trên đánh giá kết quả “chương trình COE thế kỷ 21” của MEXT, chính phủ Nhật Bản đã quyết định lập “chương trình COE toàn cầu” vào năm 2005. Chương trình này bắt đầu từ năm tài chính 2007, đã tuyển chọn để xây dựng 63 COE toàn cầu từ 281 đề cương đăng ký (tỷ lệ được chọn là 22,4%, Bảng 6). Trong số 63 COE toàn cầu này, 44 thuộc về 12 đại học kể trên (69,8%).

Bảng 6: Số Trung Tâm Xuất Sắc Toàn cầu được duyệt trong năm 2007

Chương trình COE toàn cầu nhằm cấp kinh phí để thiết lập các trung tâm nghiên cứu và đào tạo xuất sắc ở đỉnh cao nhằm nâng cao tính cạnh tranh quốc tế của các đại học Nhật Bản (từ đây có tên “toàn cầu”?). Điểm tập trung của các COE toàn cầu là tăng cường và nâng cao các chức năng nghiên cứu và đào tạo của các chương trình sau đại học, nhằm tạo điều kiện cho các nhà nghiên cứu trẻ có thể trở thành các lãnh đạo khoa học trên thế giới thông qua kinh nghiệm và thực tế nghiên cứu với các chuẩn cao nhất của thế giới. Điểm khác của COE toàn cầu so với COE thế kỷ 21 là số COE ít hơn nhưng tài trợ cao hơn, có thể gấp đôi. Thời gian cho các chương trình COE toàn cầu là 5 năm, với kinh phí 10-500 triệu yên (100 nghìn đến 5 triệu USD) hằng năm cho mỗi COE toàn cầu. Bảng 6 cho thấy số Trung Tâm Xuất Sắc Toàn cầu COE được duyệt trong năm 2007 và tỷ lệ COE được chọn trên số đề cương.

Vài nhận xét về việc viết đề cương, tuyển chọn và quản lý tiến trình nghiên cứu

Tỷ lệ này của Việt Nam đã là và nên là bao nhiêu, và cơ sở để ta xác định tỷ lệ này là gì?

Khuyến cáo sau đây của World Bank và UNESCO [4] có thể cho một gợi ý khi trả lời câu hỏi trên: “Không phải mọi đất nước đều cần tiến hành nghiên cứu cơ bản ở nhiều lĩnh vực, và mỗi quốc gia phải xem xét đâu là các loại nghiên cứu khoa học và công nghệ có thể trực tiếp đóng góp vào sự phát triển của mình. Nhìn vào đòi hỏi chi phí lớn và những khó khăn, có lẽ câu hỏi cần hỏi nhất là: đâu là mức tối thiểu của khả năng khoa học và công nghệ mỗi quốc gia cần phải có để đạt được các mục tiêu của mình?”.

Nhìn vào các đề tài nghiên cứu khoa học ở Nhật, về đại thể, có thể thấy ba loại mục tiêu nghiên cứu: (1) đề tài nghiên cứu có mục tiêu là các nhiệm vụ quốc gia (như trong phụ lục 2); (2) đề tài nghiên cứu có quy mô lớn nhằm mục tiêu giải quyết các vấn đề quan trọng trong các lĩnh vực KH&CN ưu tiên, do các nhà khoa học xác định; và (3) đề tài nghiên cứu do cá nhân hay nhóm các nhà nghiên cứu xác định mục tiêu trong lĩnh chuyên môn của mình, tiêu biểu là các đề tài loại S, A, B, C, … trong Bảng 7 do Quỹ-tài-trợ nghiên cứu của JSPS quản lý. Chú ý là hai loại mục tiêu cuối hoàn toàn do nhà nghiên cứu định ra, vì hiển nhiên là không ai có thể hiểu biết hơn họ những vấn đề cần làm trong chuyên ngành khoa học họ theo đuổi. Điều này có thể khác nhiều so với việc ra “đề bài” cho các nhà khoa học thường thấy ở ta vào mỗi đợt viết đề cương nghiên cứu. Quỹ-tài-trợ nghiên cứu không quy định nhà khoa học phải làm đề tài nghiên cứu cơ bản thuần túy hay nghiên cứu cơ bản hướng đến ứng dụng (tuy nhiên nhà nghiên cứu có thể phải điều chỉnh mục tiêu để được nhận đề tài).

Tuy chiến lược nghiên cứu KH&CN của các doanh nghiệp thường khác nhau, có thể thấy điểm chung là họ tập trung vào nghiên cứu phát triển sản phẩm, nghiên cứu ứng dụng, rồi mới đến nghiên cứu cơ bản. Trong nghiên cứu cơ bản, họ cũng tập trung vào các nghiên cứu cơ bản định hướng ứng dụng họ cần nhưng thiên hạ không ai làm, hoặc nghiên cứu để chuyển các nghiên cứu cơ bản của thiên hạ vào trong các sản phẩm của mình. Một cách làm nghiên cứu phát triển phổ biến của các công ty Nhật là dựa trên các thành tựu khoa học đã được kiểm chứng. Họ thường mua các bằng sáng chế phát minh của Mỹ, Đức, … rồi từ đó nghiên cứu chế tạo các sản phẩm, độc quyền chế tạo và bán trên thị trường. Cách đầu tư cho nghiên cứu phát triển này được cho là ít rủi ro và nhiều lợi nhuận (less risk and more profit). Đây là cách chúng ta rất nên học tập. Ta không nên giàn trải làm mọi loại nghiên cứu khoa học, vừa tốn kém vừa èo uột lại không dùng được.

Việc đăng ký, nộp đề cương và tuyển chọn đề tài của Quỹ-tài-trợ nghiên cứu khoa học được tiến hành hằng năm. Đề cương được nộp vào tháng 10, tuyển chọn trong vòng 6 tháng, và kết quả được công bố vào cuối tháng 4 năm sau, ngay sau khi bắt đầu năm tài chính và năm học mới (và kinh phí hằng năm được chuyển đến trong tháng 6).

Hồ sơ và hướng dẫn đăng ký có trên trang Web của MEXT và JSPS để cho mọi cá nhân và nhóm nghiên cứu có thể dễ dàng lấy về chuẩn bị. Các đại học thường thu đề cương quãng hai tuần trước hạn nộp JSPS, có bộ phận chuyên trách kiểm tra phát hiện những sai sót so với quy định để giúp hoàn chỉnh đề cương. Sau đó, các đại học sẽ nộp các đề cương lên MEXT hoặc JSPS. Gần đây, các đề cương nghiên cứu sau khi hoàn chỉnh được nộp trực tiếp bởi nhà khoa học qua trang Web của MEXT hoặc JSPS. Việc này tăng tốc độ, sự tiện lợi và tiết kiệm công sức, tiền bạc để in và gửi bưu điện một số rất lớn tài liệu tới cơ quan quản lý và rồi từ cơ quan quản lý đến các thành viên của ủy ban xét tuyển.

Một điều có thể học tập là tùy theo các loại đề tài, có các quy định chặt chẽ về toàn bộ số trang, về độ dài từng phần của đề cương. Người viết đề cương không được viết nhiều hơn số trang quy định, cũng như được khuyên viết hết số trang quy định. Chẳng hạn, với các đề cương loại A, B, C, phần mục đích nghiên cứu, kết quả dự kiến, ý nghĩa khoa học, tình hình nghiên cứu trên thế giới và ở Nhật, tất cả chỉ được viết trong đúng một trang. Quy ước này đòi hỏi người viết đề cương phải suy nghĩ và cân nhắc kỹ lưỡng, lựa chọn nội dung và diễn giải mọi thứ thật chất lượng.

Để thực hiện việc tuyển chọn, Quỹ-tài-trợ nghiên cứu khoa học JSPS có ủy ban xét duyệt gồm khoảng 4700 người được giới thiệu từ các lĩnh vực khoa học.

Việc xét tuyển được tiến hành qua 2 vòng. Trong vòng một mỗi đề cương đăng ký được đánh giá độc lập bởi từ ba đến sáu phản biện. Trong vòng hai, các đề cương được chọn sau vòng một sẽ được đánh giá ở các cuộc họp của các nhóm nhỏ gồm từ vài đến hai mươi phản biện. Đối với các loại đề tài lớn như các COE hay đề tài trong lĩnh vực ưu tiên, nếu qua được vòng một người viết đề tài phải đến trình bày trực tiếp và trả lời các câu hỏi của một hội đồng ở vòng hai. Điều đáng chú ý và có thể khác với ở ta là thời gian trình bày và hỏi luôn được cố định, buộc người nói phải chuẩn bị kỹ để thuyết phục được hội đồng. Thông thường gần một nửa số hồ sơ qua được vòng một và gần một nửa của số này được chọn sau vòng hai. Bảng 7 giới thiệu kết quả tuyển chọn và kinh phí của một số loại đề tài tham gia Quỹ-tài-trợ nghiên cứu khoa học năm 2005.

Các tiêu chuẩn chính để tuyển chọn đề tài luôn được công bố rõ ràng: mục tiêu, nội dung và kế hoạch nghiên cứu rõ ràng; phương pháp nghiên cứu chứng tỏ được tính khả thi; và người làm có kết quả nghiên cứu tốt trong những năm ngay trước khi viết đề cương. Các đề cương phải nêu rõ danh sách các bài báo tạp chí và hội nghị đã công bố từng năm trong 5 năm cuối của từng thành viên, để người thẩm định thấy rõ trong từng năm đó mỗi người đã làm nghiên cứu và thu được kết quả gì, công bố ở đâu. Điều quan trọng và đáng chú ý nhất, là nói chung kinh phí chỉ cấp cho những đề tài dựa vào các công việc đã và đang được tiến hành, đã đi được một phần của con đường và kinh phí được cấp để giúp đi tiếp. Do vậy, kết quả nghiên cứu trong 5 năm cuối của các thành viên đóng vai trò rất quyết định trong việc tuyển chọn đề tài. Việc đòi hỏi kết quả 5 năm cuối sẽ tránh được các trường hợp chỉ làm nghiên cứu trong quá khứ xa xưa (những người này có thể viết các loại đề tài thử nghiệm). Ngoài ra, các thành viên chính của đề tài phải nêu rõ xưa nay đã làm các đề tài nào, nhận bao nhiêu tiền và kết quả được đánh giá ra sao.

Bảng 7: Số lượng các loại đề tài đăng ký quỹ-tài-trợ nghiên cứu khoa học trong năm tài chính 2005, số được tuyển chọn và kinh phí.

Loại đề tài	Số đề tài			Tổng kinh phí	Kinh phí các đề tài
					Trung bình	Cao nhất
	Đăng ký	Được chọn	Tỷ lệ %	yên (USD)	yên (USD)	Yên (USD)
Toàn bộ	82.729	17.728	21,4	53.981.600.000 (490.741.818)	3.004.991 (27.318)	61.800.000 (561.818)
Đề tài loại S	455	74	16,3	1.992.800.000 (18.116.363)	26.929.730 (248.815)	61.800.000 (561.818)
Đề tài loại A	2.515	525	20,9	7.711.000.000 (70.100.000)	14.659.696 (133.269)	36.700.000 (333.636)
Đề tài loại B	12.098	2.654	21,9	17,090,400,000 (155.367.272)	6.439.488 (58.540)	14.900.000 (135.454)
Đề tài loại C	30.168	6.410	21.2	11,380,400,000 (103.458.181)	1.775.413 (16.140)	3.600.000 (32.727)
Đề tài thử nghiệm	16.119	1,801	11.2	3.397.400.000 (30.885.454)	1.886.396 (17.149)	3.700.000 (33.636)
Đề tài cho nhà khoa học trẻ (A)	1.245	324	26.0	3.061.000.000 (27.827.272)	9.447.531 (85.886)	21.600.000 (196.363)
Đề tài cho nhà khoa học trẻ (B)	17.320	5.078	19.3	8.808.600.000 (80.078.181)	1.734.659 (15.769)	3.500.000 (31.818)
Đề tài khuyến khích khoa học	2.809	861	30.7	540.000.000 (4.909.090)	627.178 (5.701)	980.000 (8.909

Việc báo cáo của các đề tài nghiên cứu cơ bản khá đơn giản. Cuối mỗi năm tài chính, các đề tài nộp báo cáo nêu rõ các kết quả đạt được, chủ yếu là danh sách các bài báo đã được công bố và các bằng sáng chế, được khai báo theo những mẫu chặt chẽ để có thể dễ dàng đánh giá giá trị. Một báo cáo vào năm cuối đề tài sẽ tổng kết toàn bộ hoạt động và kết quả. Với các đề tài nghiên cứu quy mô nhỏ và vừa, nét nổi bật có thể khác với ta là việc lựa chọn chặt chẽ và khó, nhưng việc đánh giá, nghiệm thu lại khá đơn giản. Thực ra, khó ai có thể đánh giá kết quả nghiên cứu rõ hơn các phản biện của các tạp chí quốc tế hoặc các hội nghị hàng đầu trong chuyên ngành. Với mỗi đề tài lớn, sau hai năm đầu thực hiện đều có kiểm tra, có trình bày báo cáo trước một hội đồng và được xếp hạng. Tùy theo đánh giá đề tài có thể bị giảm hoặc tăng kinh phí, hoặc bị ngừng hẳn.

Trong những năm gần đây, cả METI và MEXT đều nhấn mạnh đến việc công khai hóa toàn bộ kinh phí cũng như việc điều hành, quản lý các đề tài nghiên cứu, nhất là công khai toàn bộ các kết quả nghiên cứu (chủ yếu bằng tiếng Nhật) trên các trang Web của mình. Ý nghĩa sâu xa của việc này là họ cho rằng tiền nghiên cứu lấy từ thuế của nhân dân, nên kết quả cũng phải trả về cho nhân dân bằng cách công bố công khai chứ không bí mật như trước đây. Vì vậy những ai cần đọc chi tiết các kết quả đều có thể trực tiếp tải xuống với sự đồng ý của người quản lý. Những nước tiến xa hơn ta, như Hàn Quốc và Trung Quốc, hoàn toàn có thể khai thác và tham khảo những điều bổ ích từ “kho báu” này trước khi bỏ tiền làm các nghiên cứu tương tự. Tuy trình độ KH&CN của ta còn cách xa Nhật Bản, nhưng cũng cần nghĩ cách tận dụng được các kết quả này, chẳng hạn nên có người lo việc này ở Trung tâm Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia.

Một điều ở Nhật khác biệt rất lớn với ta là dùng kinh phí đề tài. Ở Nhật, kinh phí đề tài, dù lớn hay nhỏ, đều không được dùng như một loại thu nhập thêm cho bất kỳ ai. Những khoản chi tiêu chính gồm có thiết bị, tham gia hội nghị, hợp tác khoa học, hỗ trợ sinh viên, và một phần nhỏ cho chi khác. Tất cả kinh phí đều được sử dụng qua hệ thống tài vụ và người làm không bao giờ động đến tiền mặt. Bộ phận tài vụ của mỗi cơ sở đảm bảo việc chi tiêu theo đúng quy định. Đặc điểm chính là kinh phí đề tài luôn minh bạch và trong suốt. Người thực hiện đề tài và người quản lý luôn có thể theo dõi tình hình tài chính của đề tài trong cơ sở dữ liệu qua truy nhập mạng. Cơ quan quản lý‎ được nhận chừng 15% tổng kinh phí đề tài, chi cho nhà cửa, điện nước, liên lạc, công tác quản lý, …

Kinh phí đề tài khoa học của ta luôn có một phần dành hỗ trợ trực tiếp cho người thực hiện. Thiết nghĩ, cũng là đáng cân nhắc nếu kinh phí của các đề tài khoa học ở ta có thể chính thức dùng một tỷ lệ nào đó hỗ trợ cho người quản lý, nhằm tăng hiệu quả và tính minh bạch của công việc này.

Vài lời cuối

Những thành tựu của một nền khoa học phụ thuộc vào nhiều yếu tố, và chỉ đạt được sau một quá trình dài với những chính sách và việc quản lý tốt. Điều hết sức quan trọng nữa là một nền khoa học và công nghệ phát triển phải luôn đi cùng một nền kinh tế thị trường lành mạnh và phát triển, mà đại diện là các tập đoàn, các công ty sản xuất và kinh doanh. Khoa học và công nghệ cần có động lực thực sự và mạnh mẽ từ sản xuất và kinh doanh. Mặt khác, các tập đoàn và các công ty phải đầu tư cho nghiên cứu khoa học và công nghệ tại chính tập đoàn và công ty của mình và của toàn xã hội nói chung. Nếu không, chúng ta sẽ mãi chỉ là người gia công và lắp ráp cho thiên hạ.

Một điều đáng nhận xét là trên con đường phát triển khoa học một thế kỷ qua, nước Nhật đã đến nhiều đỉnh cao, như có khá nhiều giải Nobel (12) và giải Fields về Toán học (3), trong khi một nước có kinh tế phát triển như Hàn quốc hoặc một nước lớn như Trung quốc vẫn chưa có giải Nobel hoặc giải Fields nào (trừ 6 người gốc Hoa ở Mỹ và Châu Âu được giải Nobel và một người Mỹ gốc Hoa được giải Fields). Ở Nhật, mọi nhóm làm đề tài khi nhận kinh phí đều gắng sức làm việc để đạt được kết quả, xứng với đồng tiền bát gạo từ thuế của dân. Để có một định ý, xin lấy thí dụ từ một đề tài tôi tham gia trong bốn năm 2001-2004 thuộc lĩnh vực ưu tiên về Công nghệ Thông tin, với chừng ba chục thành viên. Kết quả đề tài thu được sau bốn năm là 112 bài báo ở tạp chí quốc tế, 162 bài ở tạp chí trong nước, 551 bài ở hội nghị quốc tế có thẩm định, 437 bài ở hội nghị trong nước, 28 bài được trao giải tại các hội nghị trong và ngoài nước, 36 sách viết và biên soạn được in bởi các nhà xuất bản quốc tế, 17 sách in ở Nhật, 129 báo cáo mời tại các hội nghị quốc gia và quốc tế.
Một trong những cách làm tốt những việc phức tạp là cố gắng hiểu thật kỹ xem thiên hạ đã làm việc ta muốn làm ra sao, và từ hoàn cảnh cụ thể của mình để định ra đường đi. Chính sách khoa học-công nghệ và việc quản lý đề tài chắc chắn cũng cần làm như vậy.

Tác giả chân thành cám ơn tiến sĩ Hoàng Thế Bân đã góp nhiều ý kiến quý báu.

Đề tài/chương trình chính (loại thông thường)	Kinh phí 2008, tỷ yên (triệu USD)	Ghi chú
Quỹ-tài-trợ nghiên cứu khoa học (kakenhi trong tiếng Nhật)	193,2 (1.750)	Nguồn kinh phí lớn nhất của Nhật do JSPS phân bổ. Tiếp tục tăng.
Trợ cấp cho các đại học tư	159,5 (1.450)	Tiếp tục giảm
Hạ tầng cơ sở đại học	41,2 (370)
Chi phí đẩy mạnh KH&CN	33.8 (310)	Gồm đào tạo nguồn nhân lực trẻ và cách tân
Chương trình Trung Tâm Xuất Sắc toàn cầu (global COE)	34 (310)	Tiếp tục chương trình COE thế kỷ 21, nhưng giảm số đề án và tăng kinh phí trên mỗi đề án có thể lên gấp đôi.
Chương trình trung tâm nghiên cứu “hàng đầu thế giới” (world premier international)	7,1 (60)	Nhằm tạo ra các đại học hàng đầu thế giới.
Hợp tác KH&CN với các nước đang phát triển	0,7 (6)	Một phần của sáng kiến mới về “ngoại giao khoa học”
Chiến lược liên kết công nghiệp, hàn lâm, và chính phủ.	4,8 (40)	Sáng kiến mới
Đầu tư cho nghiên cứu viên trẻ (một phần của kakenhi)	29,4 (270)	Chương trình hỗ trợ cho nhà khoa học trẻ ở buổi đầu lập nghiệp
Chương trình hỗ trợ cải cách giáo dục cao học	5,07 (50)
Tạo ra các nhóm trí thức	9,0 (80)	Giai đoạn 2