Nhà vật lý Alexander Sergeyev vừa được Tổng thống Putin chính thức phê chuẩn làm Chủ tịch Viện Hàn lâm khoa học Nga (Russian Academy of Sciences – RAS) nhiệm kỳ 5 năm.
Tân chủ tịch RAS, ông Alexander Sergeyev (trái) và phó chủ tịch RAS Valery Kozlov.
Tốt nghiệp ngành vật lý từ trường Đại học Gorky State University (Liên Xô) vào năm 1977 và nhận bằng tiến sỹ khoa học năm 1982, ông Alexander Mikhaylovich Sergeev dành phần lớn thời gian làm việc tại Viện Vật lý ứng dụng (RAS) và trở thành giám đốc viện năm 2015. Lĩnh vực nghiên cứu chính của ông là những hiện tượng phi tuyến tính trong vật lý plasma và giao thoa kế laser. Đặc biệt, ông từng dẫn dắt nhóm phát triển chùm tia laser công suất Petawatt (1015) tại RAS và dẫn dắt các nhà nghiên cứu Nga tham gia dự án Đài quan sát sóng hấp dẫn bằng giao thoa kế laser LIGO (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory) tại Mỹ. Đánh giá về Alexander Sergeyev với với hãng Thông tấn TASS, cựu chủ tịch RAS, ông Vladimir Fortov nói, “cả viện Hàn lâm đều sẵn sàng hợp tác cùng ông ấy, đó là điều quan trọng nhất”.
Trong quá trình vận động tranh cử chức chủ tịch RAS, ông Sergeyev đã viết một tuyên ngôn dài 100 trang, truy vấn lại những cuộc cải cách lớn đã được tiến hành trong quá khứ nhưng không phù hợp với cơ quan khoa học tối cao của nước Nga với hơn 700 tổ chức nghiên cứu thành viên. Qua những cải cách này, RAS bị sát nhập với hai viện hàn lâm khác – viện khoa học y học và nông nghiệp, dẫn tới việc nhiều tòa nhà và tài sản phục vụ nghiên cứu được chuyển giao cho cơ quan quản lý mới là Cục Tổ chức khoa học liên bang. “Viện Hàn lâm phải có chức năng quản lý và tổ chức đối với các cơ sở nghiên cứu khoa học, trong đó có việc phân bổ nguồn quỹ, chia sẻ ngân sách cho các nghiên cứu cơ bản, và đồng thời chịu trách nhiệm với kết quả từ những hoạt động này”, ông Sergeyev phát biểu trong đêm bầu chọn chủ tịch RAS.
Chức vị chủ tịch RAS vốn bị khuyết từ tháng 3/2016 do ba nhà khoa học ứng viên cho vị trí này tuyên bố rút lui. Những viên chức tại đây lý giải, hiến chương của RAS đã không nêu rõ ràng về những nguyên tắc trong bầu chọn lãnh đạo mới. Mùa hè vừa qua, Hạ viện Nga đã thông qua đạo luật xét lại quy trình bầu chọn, và đặc biệt trao quyền phê chuẩn chức vụ cho tổng thống. Trong lễ ra mắt viện trưởng mới của RAS ngày 25/9, tổng thống Putin bày tỏ hy vọng, ông sẽ cùng với Sergeyev cải tổ hoạt động của RAS. Ông Sergeyev đã tuyên thệ sẽ đảm bảo ngân sách dành cho khoa học cũng như gây thêm quỹ từ nguồn thuế đánh vào lợi nhuận của những công ty sử dụng nhiên liệu hóa thạch, ngoài ra ông cũng theo đuổi việc nâng cấp cơ sở hạ tầng nghiên cứu khoa học của đất nước vốn đang bị lạc hậu.
Hải Đăng dịch
Nguồn: http://www.sciencemag.org/news/2017/09/after-upheaval-russian-academy-sciences-gets-new-leader
