Nghiên cứu sinh sản vô tính hậu Hwangate

Trên thực tế, Hwang đã thông báo lần đầu tiên vào năm 2004 rằng nhóm nghiên cứu của ông đã thu  được các tế bào gốc phôi người bằng phương pháp vô tính. Tháng 5.2005, ông khẳng định trong một bài báo rằng đã cải thiện được rất nhiều kỹ thuật của mình. Hai bài báo, đều được công bố trên một tờ báo uy tín Science, đã gây tiếng vang lớn trong cộng đồng khoa học.
Tháng 11.2005, Hwang đã thừa nhận rằng ông đã sử dụng cho các nghiên cứu của mình các noãn bào của các nữ đồng nghiệp. Điều này đã bị giới khoa học phản đối kịch liệt vì quan điểm đạo đức nghề nghiệp. Cùng tháng này, hai trong số các cộng sự cũ của ông đã tỏ ra nghi ngờ về tính chính xác của các nghiên cứu của ông, tiết lộ cho mọi người biết rằng ông đã nói quá lên cái mà ông đã đạt được. Giữa tháng 12, Hwang thông báo rút lại bài báo của mình, nhưng vẫn khẳng định rằng nhóm nghiên cứu của ông đã tạo ra các tế bào gốc từ các phôi người bằng phương pháp vô tính, nhưng nhóm đã mắc một số sai sót ngoài mong muốn. Trước sự nghiêm trọng của vấn đề, trường Đại học Seoul đã đóng cửa phòng thí nghiệm của Hwang và mở một cuộc điều tra. Theo các kết luận nghiên cứu đầu tiên công bố ngày 23.12.2005, nhóm nghiên cứu của Hwang đã khiến người ta nhầm tưởng rằng nhóm đã thành công trong việc sinh sản vô tính các tế bào người. Các chuyên gia điều tra tuyên bố: “Các dữ liệu được đăng trên tờ Science năm 2005 là những thông tin sai và chỉ có thể được coi là một sự lắp ráp cố ý nhằm làm cho người ta tin vào sự tồn tại của 11 dòng tế bào gốc bằng cách dựa trên các kết quả của chỉ hai dòng”. Người ta còn biết rằng một số bức ảnh được sử dụng trong nghiên cứu này để chứng minh các tế bào gốc thu được từ các phôi người vô tính, cũng xuất hiện trong các nghiên cứu khác không có bất kỳ mối quan hệ nào với nghiên cứu của Hwang, trong đó chúng được chú thích là những bức ảnh chụp các tế bào được tạo ra không phải bằng kỹ thuật sinh sản vô tính! Các biên tập viên của tờ Science cho biết họ sẽ mở một cuộc điều tra về các bức ảnh này và về các yếu tố khác của bài báo. Hiện nghiên cứu sinh sản vô tính một con chó do nhóm của Hwang công bố năm 2005 cũng trở thành chủ đề của một cuộc điều tra của Trường đại học Seoul và tờ Nature, nơi các kết quả nghiên cứu được đăng tải.

10% số nhà khoa học của NIH dính gian lận
Trò gian lận của Hwang bị lật tẩy đang gây ra những tổn thất vô cùng to lớn cho nghiên cứu sinh sản vô tính nhằm mục đích chữa bệnh nói riêng và cho khoa học nói chung. Khoa học dựa trên một mối quan hệ niềm tin. Các chính phủ cung cấp tài chính cho các nhà nghiên cứu để họ sử dụng vốn một cách trung thực và mang lại các kết quả một cách đáng tự hào. Những người thẩm tra chịu trách nhiệm xác định tính chính xác của các bài báo xuất phát từ nguyên tắc rằng cái mà họ phán xét phải là phản ảnh trung thực của cái thực sự đã xảy ra. Khi không có niềm tin, thì toàn bộ khoa học có nguy cơ sụp đổ. Một số người sẽ nói rằng đó là một phản ứng thái quá và rằng người ta không thể đưa ra những dự liệu ảm đạm đến thế từ một trường hợp cá biệt.

Vậy mà đây lại không phải là một trường hợp cá biệt. Cách đây mới chỉ ba năm, Hendrik Schon đã bị khai trừ khỏi cộng đồng khoa học vì đã đưa ra các bằng chứng giả trong 17 bài báo vật lý. Năm nay, Viện Công nghệ Massachussets cũng vừa khai trừ nhà sinh vật học Luk Van Parijs sau khi ông này thừa nhận đã làm giả bằng chứng. Các nghi ngờ vẫn tồn tại liên quan đến ít nhất 3 trong số 40 bài báo mà ông đã công bố trong tám năm trở lại đây.
Chưa hết, đầu năm 2005, Brian Martinson và một vài đồng nghiệp của ông đã công bố trên tờ Nature một nghiên cứu nhằm vào 3.000 nhà nghiên cứu được Viện Y tế Quốc gia Mỹ (National Institute of Health-NIH) cấp vốn. Họ đã phát hiện ra rằng ít nhất 10% trong số họ thừa nhận đã che giấu một số chi tiết trong phương pháp luận hoặc kết quả, đã chủ ý ghi tên mình vào các phát hiện do các nhà nghiên cứu khác thực hiện hoặc coi nhẹ một số quan sát hay dữ liệu bằng cách viện cớ rằng họ “chắc chắn” chúng là sai lầm.
Vậy phải làm gì bây giờ? Cần phải dành một ưu tiên lớn hơn cho đạo đức nghiên cứu, cả trong lĩnh vực đào tạo các nhà khoa học trẻ lẫn trong các phòng thí nghiệm. Brian Martinson cũng đã nhận thấy rằng, trong số các nhà khoa học trả lời cuộc điều tra của ông, 1 trên 8 người thừa nhận đã coi nhẹ tầm quan trọng của việc loại bỏ các sai lầm hay các cách hiểu đáng nghi ngờ các dữ liệu trong các nghiên cứu của các nhà nghiên cứu khác. Đã đến lúc cần tăng cường sự kiểm tra tính chính xác của các bài báo khoa học. Đành rằng việc xác định của Hwang trên giấy không phải là việc dễ, nhưng các tổng biên tập của các tạp chí khoa học phải đòi hỏi các bằng chứng bổ sung, đặc biệt là trong trường hợp các bài báo công bố các tiến bộ cách mạng. Thật sai lầm khi tờ Nature chấp nhận bài báo của Hwang về Snuppy, con chó đầu tiên được sinh bằng phương pháp vô tính, mà không xem xét các dữ liệu ADN gốc.

Đi tìm phương án B
Trước những ý kiến phản đối sinh sản vô tính nhằm mục đích chữa bệnh, các nhà nghiên cứu đã phát triển hai phương pháp cho phép tạo ra các tế bào gốc mà không phải loại bỏ phôi, và như vậy tránh được những vấn đề về đạo đức.
Phương pháp đầu tiên là chuyển nhân đã qua biến đổi (altered nuclear transfert, hay ANT), thực chất là đưa vào trong một noãn một nhân đã bị biến đổi để tạo ra các tế bào không có khả năng tạo thành một phôi bình thường, nhưng có thể tạo ra các tế bào gốc phôi. Trong phương pháp thứ hai, các nhà nghiên cứu thu được một dòng các tế bào gốc phôi từ một tế bào lấy từ một phôi ở những cấp độ phát triển đầu tiên, đồng thời để cho các tế bào khác phát triển trong cơ thể của một con chuột nhắt sống.
Cho tới nay, cuộc tranh luận về các phương pháp này vẫn còn trên lý thuyết. Rudolf Jaenisch và Alexander Meissner của Viện Công nghệ Massachussets (MIT) đã muốn kiểm tra xem liệu có thể hoán chuyển phương pháp ANT vào trong thực tiễn hay không. Họ đã vô hiệu hóa chức năng của một gen có tên là cdx2 trong một tế bào biểu bì của một người cho và hợp nhất tế bào này với một noãn. Kỹ thuật này đã tạo ra các tế bào có khả năng tạo thành một dạng phôi sớm, gọi là blastocyte, và như vậy cho ra đời các tế bào gốc phôi, nhưng không có bất kỳ cơ hội nào để phát triển thành một cơ thể hoàn chỉnh. William Hurbut, bác sỹ của trường đại học Stanford, thành viên của Hội đồng đạo đức sinh học (Council of Bioethics) do tổng thống đương nhiệm G. Bush thành lập để nghiên cứu các vấn đề đạo đức sinh học, nhấn mạnh rằng không có cdx2, các tế bào không có được khả năng tổ chức cơ bản đáng để được gọi là “cơ thể sống”. Ông khẳng định: “Thật hợp lý khi khẳng định rằng các tế bào được sinh ra như vậy không phải là một cơ thể người”.
Một giải pháp khác là công trình của Robert Lanza và các đồng nghiệp của ông tại Advenced Cell Technology (ACT), một công ty công nghệ sinh học của Mỹ. Họ đã chứng tỏ rằng có thể lấy chỉ một tế bào trên một phôi sớm của chuột nhắt và tạo ra một dòng các tế bào gốc từ tế bào này. Công nghệ được các nhà khoa học sử dụng tương tự với kỹ thuật được sử dụng trong các chẩn đoán gien trước cấy ghép được thực hiện cho các ca sinh sản có hỗ trợ y học. Các nhà khoa học lấy một hoặc hai tế bào từ các phôi ở cấp độ sớm để phát hiện sự hiện diện của một số gien. Một phôi chỉ được cấy ghép nếu người ta chắc chắn rằng nó không chứa bất kỳ khiếm khuyết gien nào.
Nhóm ACT đã chứng tỏ rằng một tế bào duy nhất được lấy từ một phôi chuột nhắt gồm tám tế bào có thể sinh ra các dòng tế bào gốc phôi. Sau 125 lần thử nghiệm, nhóm của ông đã thu được 5 dòng tế bào gốc phôi. Ông đã chứng tỏ rằng các phôi được hình thành từ bảy tế bào đã có cơ hội sống sót sau khi được cấy vào tử cung của người mẹ mang thai ngang bằng với các phôi không được biến đổi gien (và như vậy là tám tế bào). Ông nghĩ rằng các trung tâm sinh sản có sự hỗ trợ của y học có thể sử dụng các kỹ thuật tương tự để thu được các dòng tế bào gốc phôi người trong khuôn khổ của các quy định luật pháp và các giới hạn đạo đức hiện hành.
Tuy nhiên, phương pháp này cũng đặt ra rất nhiều vấn đề. Hiện người ta vẫn chưa biết, cả ở chuột nhắt lẫn ở người, tế bào được lấy từ phôi sớm có khả năng phát triển thành một cơ thể hoàn thiện hay không. Nếu điều đó xảy ra, thì kỹ thuật này cũng có khả năng loại bỏ một sự sống tiềm năng. Những người ủng hộ và những người phản đối hai phương pháp này đều thống nhất rằng giải pháp lý tưởng sẽ là tìm ra một cách tái lập trình một tế bào của biểu bì để biến đổi nó thành tế bào gốc phôi. George Daley, chuyên gia về tế bào gốc ở Bệnh viện Nhi Boston, tiên đoán rằng nhờ khả năng hiểu ngày càng sâu sắc các gien kiểm soát các tế bào gốc phôi, một phương pháp như vậy cuối cùng sẽ trở nên có thể sử dụng được. Ông kết luận: “Khi đó chúng tôi sẽ có một giải pháp kỹ thuật hợp lý”. Một phương pháp mà tất cả mọi người đều đồng ý.

Tinh trùng nữ và … trứng nam

Ý tưởng này xứng đáng cho dựng thành một bộ phim khoa học viễn tưởng: cho phép những người đồng tính luyến ái, những phụ nữ mãn kinh và những người đàn ông độc thân, như các thầy tu hay các giáo sỹ, có thể có con. Công nghệ cách mạng này đã được nghiên cứu từ hai năm nay. Giáo sư Harry Moore, của trường đại học Sheffield, đánh giá: “Sẽ cần phải chờ nhiều năm trước khi người ta có thể sử dụng nó cho con người, nhưng tôi thực sự kinh ngạc về những thành tựu đã đạt được”. Nhóm nghiên cứu của ông đã chứng tỏ rằng có thể sinh ra các tinh trùng bằng cách xử lý hóa học các tế bào gốc. Ông còn cho biết thêm: “Chúng tôi cũng đang tiến hành sản xuất trứng”. Với kỹ thuật sinh sản vô tính, các nhà khoa học có thể tạo ra các tế bào gốc về mặt di truyền là đồng nhất với các tế bào gốc của những người vô sinh và, kể từ các tế bào này, sinh ra các tinh trùng để thụ tinh cho các trứng này. Tương tự, họ sẽ có thể sản sinh ra các trứng cho những người phụ nữ bị mãn kinh sớm.