Bản lĩnh tổ chức đời sống cộng đồng hôm nay

 Năm 1802 ông Nguyễn Ánh lên ngôi, lần đầu tiên người Việt quản trị một đất nước Việt thống nhất có một tầm vóc lớn gấp đôi từ xưa cho tới lúc đó trong lịch sử! Bạn hãy hình dung bạn đang lái chiếc xe con, nay nhảy sang lái chiếc xe tải, và trên những chiếc xe này là toàn bộ đời sống của cộng đồng xứ sở.

Mới được 56 năm thì hải quân Pháp đổ bộ tấn công vào cảng Đà Nẵng vào 1858, tháng 6 năm 1862, vua Tự Đức ký hiệp ước nhượng ba tỉnh miền Đông cho Pháp, và năm 1867, Pháp chiếm nốt ba tỉnh miền Tây tạo thành một lãnh thổ thuộc địa Cochinchine (Nam kỳ).

Đến 1887 thì sự cai trị của Pháp trên toàn xứ Việt được hoàn thành.

Như thế người Việt thực tế mới chỉ có kinh nghiệm 60 năm tự cai quản nước Việt thống nhất với tầm cỡ lãnh thổ đương đại như của hôm nay, tính từ 1802 đến 1862.

Hơn thế nữa, sự quản trị của 60 năm đó là nền quản trị thuộc diện sơ sài nhất của một nhà nước phong kiến tiểu nông được trang bị bởi một ý thức hệ nhập khẩu Khổng giáo cực giản cực đoan. Xã hội căn bản chỉ gồm vua-quan-dân, và phương pháp quản trị chủ yếu nhất là ra lệnh bằng miệng trực tiếp.

Chúng ta phải thực sự hiểu ra điều này,và phải thú nhận sự thật này một cách thật sâu thật lắng, để mà biết ra được cái năng lực rất thiếu, kém về quản trị xứ sở của mình trong lịch sử.

Nền cộng hòa non trẻ được thiết lập mong manh trên phạm vi toàn quốc vào mùa thu năm 1945 giữa một bối cảnh nửa hòa bình nửa chiến tranh với các thế lực xâm hấn và xâm lấn. Ngay từ cuối tháng 9 năm 1945 quân đội Pháp đã quay trở lại Việt Nam. Nền cộng hòa non trẻ đã phải kí ngày 6 tháng 3 năm 1946 với Pháp Hiệp định sơ bộ Pháp-Việt 1946, cho phép quân đội Pháp ra miền bắc thay thế quân Trung Hoa đang đóng đó với sứ mệnh giải giáp quân đội Nhật Bản. Nền cộng hòa non trẻ vừa mới làm được một số công việc chuẩn bị căn bản cho nền quản trị toàn quốc, trên thực tế chỉ trong vài tháng trời.

Tiếp theo đó, người Việt chỉ quản trị toàn bộ lãnh thổ đương đại thống nhất của mình từ năm 1975, tính cho đến hôm nay 2012 vẻn vẹn gần được 37 năm, sau một thời gian dài đứt đoạn lịch sử.

Do vậy, sự thiếu vắng năng lực, kinh nghiệm tổ chức xã hội này của người Việt hiện nay là lẽ đương nhiên. Vì thế cần kiểm hạch nền quản trị đời sống hiện nay, để quyết tâm học hỏi, lựa chọn, và dựng xây công cuộc tổ chức đời sống cộng đồng của mình, trong bối cảnh dân tộc hôm nay đi thẳng vào hội nhập toàn cầu, cạnh tranh và hợp tác. Mọi nỗi kiêu kì ấu trĩ sẽ chỉ làm suy yếu cộng đồng, và đứng ngồi đó tiễn biệt trong nuối tiếc các chuyến ra đi mất mát của thời gian cùng cơ hội mà đáng lẽ được giành cho cộng đồng xứ sở, cho mỗi con người của xứ sở chúng ta hôm nay.

 

Tác giả