Sắp có nhiều đổi mới trong quản lý đề tài Nafosted

Tham gia cuộc họp có lãnh đạo Bộ KH&CN và đại diện các ngành khoa học tự nhiên, kĩ thuật trong quy chế cấp kinh phí.

Rút kinh nghiệm từ những bài học sau 5 năm đi vào hoạt động, Hội đồng quản lý Quỹ Nafosted đã dự thảo một số điều chỉnh trong quy chế quản lý đề tài cho Thông tư chuẩn bị được ban hành năm nay.

Đổi mới tích cực nhất nằm ở quy định cấp kinh phí, cho phép nhiệm vụ được thực hiện thông qua Quỹ, giúp đơn giản hóa các thủ tục hành chính và các hoạt động thanh quyết toán được giải quyết nhanh hơn. Đặc biệt, quy định mới cho phép các đề tài nếu chưa dùng hết kinh phí trong một năm thì có thể để dồn sang năm kế tiếp.

Dự thảo cũng đề xuất gia tăng thời gian thực hiện đề tài thêm 6 tháng so với quy định cũ, cụ thể là thời hạn 30 tháng đối với đề tài nghiên cứu lý thuyết và 42 tháng đối với đề tài nghiên cứu thực nghiệm. Đối với quy định này, một số đại diện đề nghị kéo dài thời hạn lên chẵn thành 3-4 năm và cần định nghĩa rõ ràng nghiên cứu lý thuyết và thực nghiệm.

Một vấn đề nổi bật vẫn được nhiều đại biểu tranh luận là tiêu chí đánh giá nghiệm thu các đề tài, cụ thể là làm sao để cân bằng giữa số lượng công trình công bố và chất lượng thực sự của các nghiên cứu. GS. TS Phùng Hồ Hải, Phó Viện trưởng Viện Toán học Việt Nam cho rằng, Quỹ cần thay đổi mục đích nghiệm thu, không nên chỉ dựa vào sản phẩm cụ thể như số lượng bài công bố trên ISI để nghiệm thu đề tài với mục đích quyết toán kinh phí mà cần đánh giá nghiên cứu dựa trên ý nghĩa khoa học của đề tài để cân nhắc việc tiếp tục tài trợ cho năm sau. Nếu không, sẽ rất dễ xảy ra tình trạng các nhà khoa học phải bẻ nhỏ nghiên cứu để có đủ bài công bố, dẫn đến suy giảm chất lượng đề tài.

Tuy vậy, nhiều đại diện các ngành vẫn cho rằng không thể xóa bỏ tiêu chí bài công bố ISI bởi đây là một thước đo khách quan mà thế giới vẫn dùng để duy trì một chuẩn mực nhất định cho các nghiên cứu. Như vậy, vấn đề chính ở đây là các ngành nghiên cứu khoa học cơ bản có các đặc thù khác nhau, ví dụ với các ngành Toán học và Vật lý, để có được bài công bố quốc tế khó khăn hơn các ngành thực nghiệm rất nhiều. Vì vậy, để đưa ra một bộ tiêu chí cụ thể chung, hợp lý cho tất cả các ngành là rất khó. GS. TS Phạm Hùng Việt (Trung tâm Nghiên cứu công nghệ môi trường và phát triển bền vững) đề xuất các hội đồng tự quy định số lượng công bố, sản phẩm phù hợp với tính khả thi trong ngành của mình.

Một đề xuất mới của dự thảo cũng được thảo luận nhiều là quy định kết quả đề tài phải bao gồm sản phẩm đào tạo sau đại học. Các đại biểu cho rằng cần định nghĩa rõ thế nào là tham gia đào tạo và chỉ nên cho đây là một tiêu chí khuyến khích chứ không bắt buộc.

Các đại biểu cũng đề nghị dự thảo bổ sung thêm những định nghĩa rõ ràng về nhóm nghiên cứu trẻ và nhóm nghiên cứu mạnh, đưa ra những tiêu chí cụ thể hơn và nhất là những quyền lợi mà các nhóm này được hưởng.

Thông tư Quy định quản lý đề tài nghiên cứu cơ bản trong lĩnh vực khoa học tự nhiên, kỹ thuật là một trong 8 thông tư sẽ được ban hành trong năm nay nhằm nâng cao tính hiệu quả trong các hoạt động của Quỹ.